Morgunblaðið - 11.12.2018, Blaðsíða 2

2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 11. DESEMBER 2018
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 569 1100 Fulltrúar ritstjóra Sigtryggur Sigtryggsson sisi@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson aij@mbl.is Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson ritstjorn@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson menning@mbl.is
Viðskipti Stefán E. Stefánsson vidskipti@mbl.is Íþróttir Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Jón Pétur Jónsson netfrett@mbl.is Smartland Marta María Jónasdóttir smartland@mbl.is Umræðan | Minningar mbl.is/sendagrein Prentun Landsprent ehf.
Ekki tókst að ná hollenska saltflutn-
ingaskipinu Amber á flot í gærmorg-
un og ekki var talið raunhæft að
reyna að draga það á flóðinu í gær-
kvöldi. Skipið strandaði á sandrifi í
innsiglingunni til Hornafjarðar-
hafnar að morgni sunnudags og sit-
ur þar fast.
Vignir Júlíusson, forstöðumaður
Hornafjarðarhafnar, sagði í gær-
kvöldi að skipinu væri engin hætta
búin. Það sæti á flötum sandbotni og
haggaðist ekki.
Í gærmorgun var reynt að ná
skipinu út með tveimur dráttar-
bátum en það gekk ekki. Vignir seg-
ir að ekki hafi verið næg flóðhæð til
þess.
Hann segir ekki víst hvenær hægt
verði að ná skipinu út enda fer
straumur minnkandi. Hafnarstarfs-
menn munu fara á staðinn á Birni
lóðs árdegis í dag og meta aðstæður.
Vignir segir að vel geti bætt í sjóinn
vegna lægðagangs og þá verði ef til
vill hægt að losa skipið.
Átta manna áhöfn er um borð í
Amber. Ekki væsir um hana enda
allar vélar í gangi. Skipið átti aðeins
eftir hálfan kílómetra til hafnar þeg-
ar það strandaði. helgi@mbl.is
Amber sit-
ur kyrrt á
sandbotni
 Óvíst hvenær hægt
verður að losa skipið
Skipulagsstofnun hefur fallist á til-
lögu Landeldis ehf. að matsáætlun
vegna fyrirhugaðrar strandeldis-
stöðvar fyrirtækisins á Laxabraut 1
við Þorlákshöfn, sem verður með allt
að 5.000 tonna ársframleiðslu á lax-
fisksafurðum. Stofnunin birtir
ákvörðun sína með athugasemdum en
framkvæmdin er háð mati á
umhverfisáhrifum.
Landeldi ehf. hyggst reisa fiskeld-
isstöð til þauleldis laxfiska, lax,
bleikju og urriða/sjóbirtings upp í
sláturstærð á sjávarlóð við Laxa-
braut. Ala á fiskinn upp í landkerjum
og kemur fram í tillögunni að mats-
áætlun vegna verkefnisins að heildar-
framleiðslugeta stöðvarinnar verði
þegar fullum afköstum er náð 5.000
tonn af slægðum afurðum árlega eins
og fyrr segir og þá muni svonefndur
hámarkslífmassi stöðvarinnar nema
um 2.500 tonnum. Í ákvörðun Skipu-
lagsstofnunar segir m.a. að mikilvægt
sé að gerð sé grein fyrir hvernig fyr-
irtækið hyggist ná 5.000 tonna fram-
leiðslu á ári á sama tíma og hámarks-
lífmassi verði 2.500 tonn. Í svörum
Landeldis kemur fram að fram-
leiðslumagnið verði skilgreint skv.
reglum í frummatsskýrslunni. Skipu-
lagsstofnun bendir einnig á að Mat-
vælastofnun hafi vakið athygli á að
fiskeldisstöðvar á landi verði að vera
útbúnar búnaði sem komi í veg fyrir
að fiskur sleppi úr eldiskeri og búnaði
staðsettum í frárennsli stöðvar sem
fangi fisk sem sleppur. Boðað er í
svörum Landeldis ehf. að fjallað verði
um sleppivarnir í frummatsskýrsl-
unni.
Fram kom í viðtali við Ingólf
Snorrason, forsvarsmann Landeldis
ehf., í Morgunblaðinu sl. vor, að stöð-
inni yrði skipt upp í aðskilin eldis-
svæði fyrir bæði lax og bleikju. Til að
koma í veg fyrir slysasleppingar verði
settar upp gildrur, ásamt síunar-
útbúnaði á útrennsli, til að aðskilja úr-
gang frá eldisvökvanum. Úrgangur-
inn fari ekki í sjóinn og ekki heldur á
haugana.
Skipulagsstofnun fer fram á að
einnig verði fjallað um samlegðar-
áhrif eldisstöðvar Landeldis með öðr-
um fiskeldisstöðvum sem eru á svæð-
inu, þ.e. eldisstöðvum Ísþórs, Náttúru
fiskiræktar og Laxa fiskeldis en í um-
sögn Umhverfisstofnunar kemur
fram að möguleg heildarframleiðsla á
svæðinu gæti orðið alls 9.320 tonn.
Grænt ljós á tillögu um strandeldi
 Skipulagsstofnun fellst á tillögu
Landeldis ehf. með athugasemdum
Landeldi í Þorlákshöfn Tölvuteikning af fyrirhugaðri eldisstöð.
Sögufélagið Steini á Kjalarnesi, í samstarfi við
sóknarnefnd Brautarholtskirkju og Klébergs-
skóla, minntist þess í gær að 70 ár eru liðin frá
því að mannréttindayfirlýsing Sameinuðu þjóð-
anna var undirrituð. Kom hópurinn saman við
útialtarið á Esjubergi, en þetta er í annað skipti
sem það er gert. Á myndinni má sjá krakka
framkvæma gjörning með því að brenna miða
sem búið er að skrifa skilaboð á um óréttlæti.
Óréttlætinu kastað á eldinn á Kjalarnesi
Morgunblaðið/Eggert
Notkun Íslendinga á ljósabekkjum
minnkaði jafnt og þétt síðustu ár og
hefur hríðfallið ef miðað er við hversu
oft landsmenn fóru í ljósabekki fyrir
tíu til fimmtán árum. Capacent-Gall-
up hefur fylgst með ljósabekkjanotk-
un með árlegum könnunum fyrir
hönd samstarfshóps Geislavarna rík-
isins, Embættis landlæknis, húð-
lækna og Krabbameinsfélagsins frá
árinu 2004 og fram kemur í frétt á vef
Geislavarna að á þessu tímabili hefur
dregið mjög verulega úr notkun ljósa-
bekkja.
,,Árið 2004 höfðu um 30% fullorð-
inna notað ljósabekki í einhverjum
mæli síðustu 12 mánuði, en frá árinu
2013 hefur þessi tala verið um 10% og
virðist fara lækkandi,“ segir þar.
Kannanirnar hafa einnig sýnt að
ljósabekkjanotkun ungs fólks 18 til 24
ára hefur minnkað töluvert undan-
farin ár. ,,Árið 2004 höfðu um 38% að-
spurðra ungmenna á aldrinum 12-14
ára notað ljósabekki í einhverjum
mæli síðustu 12 mánuði. Árið 2018
höfðu um 13% aðspurðra 18-24 ára
ungmenna notað ljósabekki.“
Bent er á að skv. skýrslu Alþjóða-
heilbrigðismálastofnunarinnar
(WHO) hefur notkun ljósabekkja til
sólbaða í fegrunarskyni undanfarna
áratugi valdið aukinni tíðni húð-
krabbameina. Notkun ljósabekkja í
heiminum er talin valda meira en 10
þúsund tilfellum sortuæxla árlega.
Notkun ljósabekkja
minnkar jafnt og þétt
 13% fólks á aldrinum 18-24 ára segjast nota ljósabekki
Ljósabekkjanotkun
Hlutfall fullorðinna* 2004-2018 sem
fóru í ljósabekk síðustu 12 mánuði
30%
25%
20%
15%
10%
5%
0%
’04 ’06 ’08 ’10 ’12 ’14 ’16 ’18
*2004-2010: 16 ára og eldri.
2011-2018: 18 ára og eldri.
Heimild: Geislavarnir ríkisins.
ÍS
L
E
N
S
K
A
S
IA
.I
S
IC
E
8
81
5
4
12
/1
8
GEFÐU FRÍ UM JÓLIN
með gjafabréfi Icelandair