Morgunblaðið - 10.01.2019, Qupperneq 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. JANÚAR 2019
sp
ör
eh
f.
Fararstjóri: Guðrún Bergmann
Í þessari ævintýraferð upplifum við undur Indlands,
skoðum tignarlegar hallir og förum á fílsbak í þessu
fjölmennasta lýðræðisríki heims. Í Delí skoðum við m.a.
forsetahöllina og upplifum ævintýralegan markað í Gömlu
Delí. Við skoðum Taj Mahal, eitt þekktasta grafhýsi í heimi
og Varanasi eða Borgina eilífu sem er helgasti staður
hindúa og ein elsta borg heims.
21. mars - 1. apríl
Kynntu þér úrval ferða á baendaferdir.is
Sími 570 2790 | bokun@baendaferdir.is | Síðumúla 2, 108 Reykjavík
Allir velkomnir á kynningarfund 10. janúar kl. 20:00
hjá Bændaferðum í Síðumúla 2, 2. hæð.
Dulúð Indlands
Björn Björnsson
Sauðárkróki
Kristmundur Bjarnason, rithöfundur og fræðimaður frá
Sjávarborg í Skagafirði, er 100 ára í dag. Kristmundur er
fæddur á Reykjum í Tungusveit 10. janúar 1919. For-
eldrar hans voru Kristín Sveinsdóttir og Bjarni Krist-
mundsson en fósturforeldrar voru sr. Tryggvi H. Kvaran á
Mælifelli og Anna Gr. Kvaran, sem ólu Kristmund upp
með dætrum sínum tveimur, Hjördísi og Jónínu.
Í tilefni þessara merku tímamóta í lífi Kristmundar
gefur Sögufélag Skagfirðinga út bókina Í barnsminni -
minningaslitur frá bernskuárum. Sölvi Sveinsson annaðist
útgáfuna en bókin, sem Kristmundur ritaði á árunum
2005-2006, fjallar um bernskuár hans á Mælifelli.
Útgáfuhátíð verður haldin í Safnahúsinu á Sauðár-
króki næstkomandi laugardag kl.16. Þar mun Hjalti Páls-
son, ritstjóri Byggðasögu Skagafjarðar, segja lítillega frá
æviferli Kristmundar og kynnum sínum af honum, Unnar
Ingvarsson segir frá kynnum og samstarfi við Kristmund
og Kristján B. Jónasson talar um bókmennta- og fræði-
störf Kristmundar. Sölvi Sveinsson mun kynna bókina og
lesa upp úr henni en Sólborg Una Pálsdóttir héraðs-
skjalavörður stýrir dagskránni.
Kristmundur naut hefðbundinnar skólagöngu í
heimahéraði en lauk stúdentsprófi frá MA árið 1940. Frá
árinu 1949 var Kristmundur bóndi á Sjávarborg, glæsilegu
býli í hjarta héraðsins og stundaði fræðimennsku og rit-
störf meðfram bústörfum. Hann varð fyrsti héraðs-
skjalavörður Skagfirðinga og sinnti því starfi allt til ársins
1990. Með starfi sínu við safnið lagði hann grunn að því að
gera Héraðsskjalasafnið eitt hið besta utan Reykjavíkur.
Kristmundur er löngu landsþekktur fyrir fræðastörf
sín og er með ólíkindum umfang verka hans sem unnin
voru meðfram annasömum bústörfum. Þegar á námsárum
sínum fékkst hann við þýðingar á barna- og unglingabók-
um og nægir þar að nefna bókaflokka eftir Enid Blyton og
söguna af Stikilsberja-Finni eftir Mark Twain. En um-
fangsmesti hluti ritstarfanna hefur verið helgaður sagn-
fræði og þjóðlegum fróðleik.
Af viðamiklum verkum Kristmundar má nefna, án
uppröðunar: Saga Þorsteins frá Skipalóni, Jón Ósmann
ferjumaður, Saga Sauðárkróks til ársins 1947, Saga Dal-
víkur, Sýslunefndasaga Skagafjarðar, Svipmyndir úr sögu
Gríms Thomsen, Sauðárkrókskirkja og formæður hennar,
auk ótölulegs fjölda greina í blöðum og tímaritum sem
fjalla um fólk og mannlíf á liðnum öldum, svo sem Langt
inn í liðna tíð, svo eitthvað sé nefnt. Síðasta stórvirki Krist-
mundar var ritverkið Amtmaðurinn á einbúasetrinu, ævi-
saga Gríms Jónssonar, amtmanns á Möðruvöllum, sem
kom út nokkrum vikum fyrir 90 ára afmæli hans. Krist-
mundur hefur hlotið margar viðurkenningar fyrir störf
sín, m.a. Viðurkenningu Hagþenkis og Samfélagsviður-
kenningu Skagafjarðar. » 68
Í barnsminni Kristmundar
 Kristmundur Bjarnason á Sjávarborg er 100 ára í dag
Rithöfundur Kristmundur Bjarnason á Sjávarborg er
100 ára í dag, heiðursfélagi Sögufélags Skagfirðinga.
SVIÐSLJÓS
Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is
Snjóleysið það sem af er vetri er farið
að hafa áhrif á fyrirtæki sem sérhæfa
sig í vetrarferðum upp á hálendið á
jeppum eða vélsleðum, einkum sunn-
an- og vestanlands. Liggja menn á
bæn og óska sér þess að það fari að
snjóa. Miðað við veðurspár gæti hin-
um sömu orðið að ósk sinni um næstu
helgi þegar spáð er kólnandi veðri og
snjókomu víða um land.
Talsmenn fyrirtækja sem rætt var
við í gær báru sig þó vel. Vissulega
væru erlendir ferðamenn komnir til
Íslands í leit að snjó, sér í lagi um
miðjan vetur, en flestir hefðu skilning
á aðstæðum og létu sér rigninguna og
rokið nægja. Þó væru dæmi þess að
ferðamenn, vonsviknir yfir snjó-
leysinu, hefðu beðið fyrirtæki um af-
slátt og jafnvel endurgreiðslu. Við-
mælendur blaðsins sögðu langflesta
ferðamenn fara sátta heim og láta sér
hlýnun jarðar duga sem skýringu á
snjólausu Íslandi.
Erfitt ár að baki í veðrinu
Tíðarfarið hefur eðli málsins sam-
kvæmt minni áhrif haft á jöklaferðir.
Þannig hefur aðsókn verið með ágæt-
um í ísgöngin á Langjökli. Sigurður
Skarphéðinsson, framkvæmdastjóri
Into the Glacier, segist merkja aðeins
minni aðsókn en síðasta vetur, ef allt
tímabilið sé tekið með í reikninginn.
Janúar fari þó mun betur af stað en í
fyrra, þegar viðraði illa til ferðalaga á
jökulinn í janúar og febrúar. Að sögn
Sigurðar er mest sótt í ísgöngin að
sumri til.
Haukur Herbertsson, skrifstofu-
stjóri Mountaineers, segir vélsleða-
ferðirnir upp á Langjökul hafa haldið
áætlun og eftirspurn ekki dregist
saman að neinu ráði.
Snjóleysið hefur þó haft þau áhrif
að ekki hefur verið hægt að leggja í
sleðaferðirnar frá skála fyrirtækisins
í Geldingafelli. Oftast hafa hópar
ferðamanna verið sóttir að Gullfossi
og verið ekið þaðan að jöklinum.
„Auðvitað er upplifunin ekki jafn
skemmtileg þegar er rigning og leið-
indaveður. Ferðamenn hafa vænt-
ingar um snjó á Íslandi í janúar. Síð-
asta ár hefur verið okkur erfitt
veðurfarslega. En við berum ekki
ábyrgð á veðrinu og ferðamenn skilja
það yfirleitt mjög vel,“ segir Haukur.
Jeppaferðir felldar niður
Ferðaklúbburinn 4x4 hefur orðið
að fella niður nokkrar ferðir í vetur
vegna snjóleysisins. „Ég er ekki einu
sinni búinn að taka út jeppann minn í
allan vetur og væri löngu búinn að
gera allt klárt ef allt væri eðlilegt,“
segir Sveinbjörn Halldórsson, for-
maður 4x4, en hann bindur þó vonir
við að hægt verði að fara í skála fé-
lagsins, Setrið, í lok janúar til að
halda árlegt þorrablót.
„Við höfum frekar viljað hætta við
boðaðar ferðir en að standa í ein-
hverju drullubrasi, við viljum miklu
frekar aka á snjónum,“ segir Svein-
björn en hann hefur heyrt nokkur
dæmi þess að ferðamenn á jeppum
hafi ekið utan vega á hálendinu, eins
og á Kjalvegi og Sprengisandsleið,
með slæmum afleiðingum.
Sveinbjörn segist varla muna eftir
öðru eins tíðarfari til fjalla og nú í vet-
ur. Nú sé snjólínan víða uppi undir
þúsund metrum og það sé óvanalegt á
þessum árstíma. „Greinilega eru
miklar breytingar að eiga sér stað í
veðurfarinu hér á norðurhveli. Menn
hafa gantast með að nú sé tími kom-
inn á að taka fellihýsin út og fara í úti-
legu líkt og sumar væri,“ segir Svein-
björn, léttur í bragði.
Holdvotir í göngutúr
Snjóleysið hefur ekki farið framhjá
starfsfólki í Kerlingarfjöllum. Friðrik
S. Halldórsson segir tíðarfarið að
undanförnu hafa verið með miklum
ólíkindum. Þar sé núna marautt og
ekki hægt að fara á vélsleða eða skíði.
Áfram er boðið upp á gönguferðir og
Friðrik segir ferðamenn gera það sér
að góðu.
„Gestirnir skilja þetta vel en okkur
finnst að sjálfsögðu leiðinlegt að geta
ekki uppfyllt það sem búið er að lofa,
að hér sé nægur snjór. Við komum úr
göngutúr í dag [gær] og allir orðnir
holdvotir,“ segir Friðrik en bleytan
að undanförnu hefur breytt saklaus-
um lækjum í beljandi fljót. Þannig
varð að kalla til gröfu í síðustu viku til
að opna leiðina um Blákvísl, sem var
lokuð í eina átta tíma vegna vatna-
vaxta. „Allir sem eru í þessum bransa
gera sitt besta til að uppfylla óskir
ferðamanna en það er erfitt við að
eiga þegar enginn kemur snjórinn.
En við liggjum á bæn og vonum hið
besta,“ segir Friðrik.
Sækja í styttri ferðir
Bílaleigan ISAK 4x4 sérhæfir sig í
ferðum á breyttum jeppum en leigir
einnig út óbreytta jeppa. Brynjólfur
Flosason segir bílaleiguna helst finna
fyrir færri bókunum en áður sem
gerðar eru með skömmum fyrirvara.
Hópapantanir hafi að mestu staðist
þrátt fyrir snjóleysið í vetur.
Brynjólfur segir algengara að
ferðamenn leigi jeppa til styttri ferða
og velji sér léttari leiðir, eins og í
Þórsmörk. Minna sé um lengri jeppa-
ferðir upp á hálendið og jöklana en
þar sé meira hækkandi gengi um að
kenna en snjóleysi. „Annars var mik-
ið að gera hjá okkur um jólin, enda
fleiri ferðamenn þá staddir á landinu,
en það hefur jafnan verið minna um
að vera í janúar og febrúar.“
Biðja um afslátt vegna snjóleysis
 Fyrirtæki í vetrarferðaþjónustu orðin leið á snjóleysinu  Hefur áhrif á jeppa- og sleðaferðir á há-
lendinu  Dæmi um að ferðamenn biðji um endurgreiðslu  Formaður 4x4 ekki enn hreyft jeppann
Ljósmyndir/Friðrik S. Halldórsson
Núna Svona var umhorfs í Kerlingarfjöllum í gær. Nánast marautt og klaki
á vegum og engar sleðaferðir í boði, aðeins gönguferðir í bleytunni.
Áður Kerlingarfjöll hafa verið eftirsótt útivistarparadís að vetri og hér eru
vélsleðamenn á ferð í marsmánuði árið 2017. Engir sleðar sjást þarna í dag.
Tíðarfarið í vetur hefur farið
illa með skíðasvæði landsins.
Helst hefur verið opið á Dalvík
og í Hlíðarfjalli, en síðarnefnda
svæðið var síðast opið 2. jan-
úar sl. Önnur svæði hafa meira
og minna verið lokuð vegna
snjóleysis.
Í Böggvisstaðafjalli á Dalvík
hefur verið opið í 31 í dag í vet-
ur sem telst vera þokkalegt
miðað við tíðarfarið almennt.
Loka varð fjallinu í gær vegna
hvassviðris og vonast er til að
framleiðsla á snjó geti hafist
að nýju, um leið og fer að
frysta. Hefur skíðafólk frá Ak-
ureyri og víðar að sótt Dalvík-
inga heim, einnig töluvert af
erlendum ferðamönnum.
Helst opið
á Dalvík
SKÍÐASVÆÐIN LOKUÐ