Morgunblaðið - 15.03.2019, Qupperneq 10

10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 15. MARS 2019
Stefán Gunnar Sveinsson
sgs@mbl.is
Tíu umsagnir hafa nú borist velferð-
arnefnd Alþingis um þingsályktunar-
tillögu um svonefnda dánaraðstoð,
sem einnig er kölluð líknardráp.
Bryndís Haraldsdóttir, þingmaður
Sjálfstæðisflokks, er fyrsti flutnings-
maður tillögunnar, en með henni eru
þingmenn úr Viðreisn, Vinstri græn-
um, Framsóknarflokki, Samfylkingu
og Pírötum.
Tillagan snýst um að fela heil-
brigðisráðherra að taka saman upp-
lýsingar um dánaraðstoð og þróun
lagaramma um hana þar sem hún er
leyfð, sem og tíðni, ástæður og skil-
yrði dánaraðstoðar og hver reynslan
hafi verið af því þar, auk þess sem at-
hugað verði hvort opinber umræða
sé í helstu grannríkjum okkar sem
ekki leyfa dánaraðstoð. Þá felur til-
lagan að lokum í sér að gerð verði
könnun meðal heilbrigðisstarfs-
manna um afstöðu þeirra til dánarað-
stoðar.
Í þeim umsögnum sem þegar hafa
borist kennir ýmissa grasa. Þannig
telur Landssamband eldri borgara
eðlilegt að aflað verði þeirra upplýs-
inga sem gert er ráð fyrir í tillögunni
og að gerð verði skoðanakönnun
meðal heilbrigðisstarfsmanna til að
fá afstöðu þeirra. Sambandið tekur
hins vegar ekki afstöðu til þess hvort
leyfa eigi dánaraðstoð eða ekki.
Samtökin Lífsvirðing, félag um
dánaraðstoð, hvetja Alþingi til þess
að samþykkja tillöguna í umsögn
sinni. Segir í umsögn samtakanna að
víðtæk, málefnaleg og yfirveguð um-
ræða almennings og fagfólks sé mik-
ilvæg og lykillinn að gagnkvæmum
skilningi á viðfangsefninu. Því þurfi
greinargóðar upplýsingar að liggja
fyrir um „skilyrði, lagaramma og
reynsluna í þeim löndum þar sem
dánaraðstoð er leyfð“.
Lífsvirðing sendir einnig inn um-
sagnir tveggja aðstandenda, sem
lýsa þar reynslu sinni af því þegar
náinn ættingi þáði dánaraðstoð er-
lendis. Annar þeirra, Ingrid Ku-
hlman, segir að auðvitað vilji enginn
missa ástvin. „En þegar þjáningin
ein er eftir vill maður að dauðdaginn
verði eins þjáningarlaus og með eins
mikilli reisn og mögulegt er,“ segir í
umsögn hennar. Það þurfi því mál-
efnalega og yfirvegaða umræðu um
dánaraðstoð hérlendis.
Tími stjórnvalda takmarkaður
Umsögn landlæknisembættisins
er hins vegar fremur andsnúin tillög-
unni, en þar segir meðal annars að þó
að ekki sé hægt að mæla á móti um-
ræðu í samfélaginu um dánaraðstoð
og siðferðileg álitaefni henni tengd,
ætti að mati landlæknis þó að „byrja
á að hvetja til umræðu um aðra með-
ferð eða takmarkanir á meðferð við
lok lífs“, það er hvaða meðferð fólk
vill eða ekki og hvað eigi að standa
því til boða þegar lífslok nálgast. Sú
umræða ætti að vera undanfari um-
ræðu um dánaraðstoð, sem þarfnist
mun lengri aðdraganda.
Þá bendir landlæknir jafnframt á
að „huga þarf að því að tími stjórn-
valda til að sinna lögbundnum verk-
efnum er takmarkaður og miklar
annir hjá þeim sem sinna stjórnsýslu
heilbrigðismála.“ Fram undan sé til
dæmis mikil vinna við skipulag og
framkvæmd heilbrigðisþjónustu.
Landlæknir lýkur því umsögn
sinni á að spyrja hvort það að fela
heilbrigðisráðherra þau umfangs-
miklu verkefni, sem lagt er til í þingá-
lyktunartillögunni, eigi að hafa for-
gang umfram önnur brýn mál.
Spyr hvort málið eigi að hafa forgang
Morgunblaðið/Ásdís
Dánaraðstoð Tíu umsagnir hafa borist um þingsályktunartillöguna.
 Tíu umsagnir hafa borist um þingsályktunartillögu um dánaraðstoð  Lagt til að ráðherra verði falið
að taka saman upplýsingar um málefnið  Landlæknir segir umræðuna þurfa lengri aðdraganda
30 ÁRA AFMÆLI
FISKIKÓNGSINS
EITT VERÐ
ALLUR FISKUR ÚR FISKBORÐI
OG ALLIR FISKRÉTTIR
1.590
TILBOÐIÐ GILDIR ALLA VIKUNA
OPIÐ LAUGARDAG 10-15
Sogavegi 3 - Höfðabakka 1 - S. 555 2800
KR
.K
G
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
„Það hefur margt breyst og mikið
gerst frá því að ég hóf störf að kjara-
málum sjómanna fyrir röskum 30 ár-
um. Þetta var á þeim tíma sem tölv-
urnar voru að byrja að ryðja sér til
rúms í stéttarfélögunum, svartir
skjáir með grænum stöfum,“ rifjar
Konráð Alfreðsson upp, en hann lét
af formennsku í Sjómannafélagi
Eyjafjarðar fyrir viku.
Hann hefur verið lengur í brúnni
heldur en flestir aðrir forystumenn í
verkalýðshreyfingunni á síðari árum
og hefur nú dregið sig í hlé, 66 ára að
aldri. Ný áhöfn hefur tekið við stjórn
félagsins undir forystu Trausta Jör-
undarsonar, sem hefur síðustu ár ver-
ið á togaranum Björgúlfi, sem Sam-
herji gerir út.
Hafði ekki efni á húsasmíðinni
„Þeir lofa góðu þessir drengir, sem
nú eru í stjórninni“, segir Konráð,
sem áður hafði látið af embætti vara-
formanns Sjómannasambands Ís-
lands og verkefnum innan Alþýðu-
sambandsins.
Konráð byrjaði snemma til sjós og
þá á bátum úr sinni heimabyggð,
Hrísey. Þaðan lá leiðin á Akureyrina
1983, þegar Samherji hóf sinn rekst-
ur, þar sem hann var í rúm fimm ár.
Síðan var Konráð um tíma á Sléttbak,
sem búið var að lengja og breyta í
frystitogara. 1989 var hann síðan kos-
inn formaður félagsins og hóf störf á
skrifstofunni.
„Ég hafði eiginlega alltaf verið há-
seti eða kokkur til sjós, en skrapp þó í
land til að læra húsasmíði. Ég hafði
hins vegar ekki efni á því til lengdar
og fór aftur á sjóinn.“
Miklu sterkari sameinaðir
Konráð segir að það viðhorf hafi
lengi verið ríkjandi innan Sjómanna-
félags Eyjafjarðar að sjómenn eigi að
koma fram sem ein heild og svo sé
enn. Víða væru að verða kynslóða-
skipti og ýmsir möguleikar gætu ver-
ið samhliða þeim.
„Sjómenn sameinaðir í einu félagi
eru miklu sterkari heldur en mörg fé-
lög í einu sambandi. Reynslan segir
okkur það. Hins vegar ber að halda
því til haga að ég sé ekki að Sjó-
mannafélag Eyjafjarðar geti átt sam-
leið með Sjómannafélagi Íslands eins
og staðan er á þeim bæ núna,“ segir
Konráð.
Meðal stærstu sigranna úr starfinu
nefnir Konráð fyrst árangur í örygg-
ismálum sjómanna og fækkun slysa.
Á þeim vettvangi hafi sjómenn átt
gott samstarf við útgerðina, sem hafi
einnig verið umhugað um að fækka
slysum. Hins vegar hafi yfirleitt verið
erfiðara að eiga við stjórnvöld hvað
öryggismál varðar og nefnir Konráð
þyrlur og flugvélar Landhelgisgæsl-
unnar í því sambandi.
Fjölskylduvænna starf
Þegar Konráð tók við formennsku í
SjóEy voru um 200 manns í félaginu,
mest voru þeir um 600, en félagar eru
núna um 300. Konráð skýrir þessa
breytingu með því að skipum hafi
fækkað, aflaheimildir hafi þjappast á
færri hendur og eitthvað hafi fækkað
í áhöfnum sumra skipa. Ánægjulegt
sé að margir félagsmanna rói annan
hvern túr og geti þá sinnt heimili og
fjölskyldum, en samt haft þokkalegur
tekjur.
Laun sjómanna byggjast á hluta-
skiptakerfi og sveiflast eftir fiskverði
og gengi. „Árin fyrir hrun hauguðust
sjómenn í land og það var erfitt að
manna skip, en eftir hrunið breyttist
gengið og menn höfðu góð laun í
nokkur ár á eftir. Síðan hefur sigið á
ógæfuhliðina aftur og það er auðveld-
ara að ná mönnum í land heldur en
var fyrir nokkrum árum,“ segir Kon-
ráð.
Afkasta ofboðslega miklu
Þrátt fyrir sveiflur vill hann ekki
bakka út úr skiptakerfinu.
„Alls ekki. Aldrei. Þetta kerfi hefur
haldið þessum atvinnurekstri gang-
andi öllum til hagsbóta, bæði útgerð-
armönnum og sjómönnum. Í þessi
störf sækja duglegir menn sem af-
kasta ofboðslega miklu og geta fengið
góð laun.“
Gestir aðalfundar Sjómannafélags
Eyjafjarðar fyrir viku voru þeir Val-
mundur Valmundsson, formaður Sjó-
mannasambands Íslands, og Hólm-
geir Jónsson framkvæmdastjóri.
Ræða Valmundar fjallaði m.a. um það
hvernig gengi að ljúka að semja um
bókanir sem gerðar voru þegar síðast
var samið. Þá minnti hann á að nú-
gildandi kjarasamningur sjómanna
rennur út 1. desember. Konráð segir
að ekki sé seinna vænna að hefja und-
irbúning að kröfugerð. Hann mun þó
ekki setjast að borðinu í næstu samn-
ingalotu.
Ljósmynd/Þorgeir Baldursson
Ný forysta Trausti Jörundarson tekur við af Konráð Alfreðssyni.
Hásetinn víkur úr brúnni
 Margt breyst og mikið gerst á 30 árum  Hlutaskipta-
kerfið öllum til hagsbóta  Mikill árangur í öryggismálum
Héraðsdómur Reykjavíkur hefur
fallist á að kona eigi rétt á bótum úr
sjúklingatryggingu æðaskurðlæknis
vegna lyfs, sem hún tók þegar hún
var í meðferð hjá lækninum árið
2014.
Í lyfinu er efnið kínín, sem konan
hefur ofnæmi fyrir og hún fékk sterk
ofnæmisviðbrögð af töku lyfsins
sama kvöld og varð fárveik.
Í dómnum segir, að konan hafi
m.a. leitað til læknisins vegna fóta-
óeirðar og hann hafi ráðlagt henni að
taka lyfið Quinine Sulphate. Konan
sagðist þá hafa nefnt við lækninn að
hún hefði fyrir um 20 árum fengið
sterk ofnæmisviðbrögð við kíníni en
læknirinn talið að í ljósi þess hversu
langt var liðið frá því atviki þá ætti
það að vera konunni að meinalausu
að taka lyfið. Haft er eftir lækninum
í dómnum, að hann ræki ekki minni
til þess að konan hefði greint honum
frá þessum ofnæmisviðbrögðum.
Fljótlega eftir að konan tók lyfið
inn fann hún fyrir mikilli vanlíðan og
skjálfta auk verkja í baki og ógleði.
Hún leitaði á bráðamóttöku Land-
spítalans um nóttina og var í kjölfar-
ið lögð inn á gjörgæsludeild vegna
ofnæmislosts og
bráðrar nýrnabil-
unar. Segir kon-
an, að vegna
nýrnaskaðans
hafi hún í kjölfar-
ið þurft að fara
margsinnis í
nýrnavél og blóð-
skilvindu og þurft
m.a. að liggja á meltingardeild Land-
spítalans í tæpan mánuð.
Orð gegn orði
Landlæknisembættið fjallaði um
mál konunnar og komst að þeirri nið-
urstöðu að ekki hefði verið sýnt fram
á mistök eða vanrækslu læknisins.
Orð stæði gegn orði og embættið
hefði ekki tök á að úrskurða hvor frá-
sögnin væri réttari. Í kjölfarið hafn-
aði tryggingafélagið Vörður bóta-
skyldu úr sjúklingatryggingu
læknisins.
Konan höfðaði þá mál gegn trygg-
ingafélaginu og komst fjölskipaður
héraðsdómur að þeirri niðurstöðu að
bótaskylda væri fyrir hendi því vafi
léki á um hvort læknirinn hefði gætt
að því að spyrja konuna um ofnæmi.
Tryggingafélag
læknis bótaskylt
 Sjúklingur varð fárveikur af lyfi