Morgunblaðið - 21.03.2019, Blaðsíða 46

46 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 21. MARS 2019
✝ Trausti Breið-fjörð Magnús-
son fæddist 13.
ágúst 1918 að Kú-
víkum í Reykjar-
firði í Árnes-
hreppi. Hann lést
á Hjúkrunarheim-
ilinu Hrafnistu í
Reykjavík 7. mars
2019.
Hann var sonur
hjónanna Magnús-
ar Hannibalssonar og Guð-
finnu Guðmundsdóttur.
Trausti átti þrjár alsystur og
auk þess sex hálfsystkini sam-
feðra. Trausti ólst upp á
Gjögri í sama hreppi og hóf
ungur að stunda sjó. Hann var
farsæll sjómaður og vann
frækilegt björgunarafrek
ásamt áhöfn sinni á flóabátn-
um Hörpu ST 105 er þeir
björguðu mótorbátnum Ægi
við skerið Barm í byrjun
desember 1947. Hann giftist
Huldu Jónsdóttur frá Seljanesi
1951 og bjuggu þau í Djúpavík
uns Trausti gerðist Vitavörður
á Sauðanesi við Siglufjörð
1959. Trausti fluttist ásamt
konu sinni til Reykjavíkur árið
1997 þar sem þau hafa búið
síðan.
Börn þeirra eru:
1) Bragi, f. 5.10.
1946, giftur Eygló
Guðmundsdóttur.
Börn þeirra eru
Atli Már og Hallur
Örn. 2) Sólveig, f.
16.6. 1951, d.
30.11. 2009. Börn
Sólveigar eru
Magnús Þór, Drífa
Þöll, Örn og Luc-
inda Hulda. 3)
Margrét, fædd 24.6. 1952, gift
Jósé Moreira. Börn Margrétar
eru Stella Mjöll og Hulda Val-
dís. 4) Magnús, f. 7.5. 1954,
giftur Dagbjörtu Matthías-
dóttur . Börn Magnúsar eru
Þóra Huld, Jón Bjarki og
Trausti Breiðfjörð. 5) Vilborg,
f. 11.1. 1957, gift Geir Zoëga.
Börn Trausti Veigar, Emil,
Geir Fannar og Kristján Þór.
6) Jón Trausti, f. 27.1. 1965,
giftur Herdísi Erlendsdóttur.
Börn þeirra eru Hannibal Páll,
Jódís Ósk og Hulda Ellý.
Minningarathöfn um
Trausta fer fram frá Grafar-
vogskirkju í dag, 21. mars
2019, kukkan 13.
Útförin fer fram frá Árnes-
kirkju í Árneshreppi á morg-
un, 22. mars 2019, klukkan 14.
Pabbi var snaggaralegur, orð-
heppinn, glaðsinna, einlægur og
skapmikill. Þó ekki langrækinn.
Pabbi var ekki lengi í skóla
eins og við þekkjum þá í dag.
Hann lærði sjómennsku af
Hjálmari gamla á Gjögri. Stund-
aði sjó með föður sínum. Var til
sjós öll stríðsárin og sigldi á
Bretland. Tók „pungaprófið“
varð skipstjóri á fiskibátunum
Örninni og Hörpunni sem var
flóabátur.
Skemmtilegast var þegar ég
fékk að vera með í dagsins önn.
Man þegar ég fór með að vitja
um rauðmaganetin. Róa, lenda á
þriðju báru og setja bátinn. Að-
stoða við búskapinn, gefa kind-
um, kúm og geitum, dúfum og
dverghænum svo eitthvað sé
nefnt. Kveikja á vitanum og
sýna hann ferðamönnum. Mín
fyrsta launaða vinna var að mála
vitann og pabbi verkstjóri. Þetta
er smá upptalning sem sýnir
það sem börn lærðu með því að
taka þátt í lífsbaráttunni. Það er
skóli sem seint verður metinn og
mótaðist af fyrri kynslóðum.
Stundum áður en vegurinn
kom á Sauðanes gengum við
fjölskyldan yfir „Herkonugilið“
og inn á Dalabæ. Með nesti,
maltöl og hrískex sem komið
hafði með vitaskipinu.
Það gerðust ævintýri með
pabba. Oft komu gestir í sunnu-
dagskaffi á Sauðanes, eftir að
Strákagöngin voru lögð til
Siglufjarðar. Einu sinni komu
Færeyingar sem voru á skútum
við veiðar í heimsókn. Ragnar
Fjalar Lárusson, þá prestur á
Siglufirði, kom einnig þann dag,
í támjóum spariskóm og allir
voru drifnir í fótbolta. Pabbi var
í liði með Færeyingunum en
presturinn með okkur. Pabbi
sem var mikill keppnismaður
hvatti Færeyingana. „Eruð þið
hræddir við prestinn?“ „Nei, við
erum ekki hræddir við prestinn
en við erum hræddir við prest-
fótinn,“ svöruðu þeir. Þetta er
lýsandi fyrir pabba. Hann varð-
veitti barnið í sjálfum sér og
kallaði það fram hjá öðrum.
Líka virðulegum sóknarpresti
sem stóðst ekki mátið að vera
með.
Minningar koma upp frá dag-
legum gönguferðum okkar
seinni árin. Það var ótrúlega
mikill kraftur í pabba. Hann var
oft með mikla verki þegar við
lögðum í hann en gangan hjálp-
aði enda gaf pabbi ekkert eftir.
Við vorum góð saman.
Pabbi var æðrulaus og tók því
sem að höndum bar. Það voru
forréttindi að fylgja honum síð-
asta árið. Sjá af hve mikilli elju
hann vann sig upp eftir veik-
indin. Lagði mikið á sig að ná
styrk til að komast aftur heim.
Hann var stoltur af heimilinu
þeirra og talaði oft um hve það
væri fallegt. Hann fékk inni á
Hrafnistu á 100 ára afmæli sínu
en hann hafði sótt þar um, til að
eiga pláss ef á þyrfti að halda.
Þar leið honum vel þó hugurinn
væri heima. Við hjónin heim-
sóttum hann daglega. Fórum í
bíltúr ef veður og heilsa leyfðu,
keyptum ís, fórum bryggjurúnt,
í heimsókn til vina eða gerðum
eitthvað skemmtilegt.
Pabbi var af gamla skólanum.
Þar sem fólk lagði metnað í að
eiga fyrir útförinni. Hann keypt
kistuna fyrir þremur árum.
Hafði safnað fyrir útförinni og
lagði það inn í Sparisjóð
Strandamanna eftir að hann
kom á Hrafnistu. Hann vildi láta
jarða sig á Ströndum.
Páll postuli sagði: „Lífið er
mér Kristur og dauðinn ávinn-
ingur.“
Að kunna að lifa er að kunna
að deyja.
Lít ég yfir langan veg
létt við hjarta syngur.
Lífsins dýrð er dásamleg
og dauðinn ávinningur.
(Vilborg Traustadóttir)
Sporin hans pabba liggja
víða. Ég held að á einhverri
mosaþúfu eða á sæbörðum kletti
sé a.m.k. eitt sporið hans greypt
ennþá.
Við höfum notið samverunnar
og erum þakklát fyrir hverja
stund, pabbi minn.
Það er söknuður í okkur.
Í Guðs friði.
Vilborg Traustadóttir.
Meira: mbl.is/minningar
Pabbi, viltu lofa mér því að þú
munir aldrei deyja, sagði ég eitt
sinn við pabba þegar við leidd-
umst út í vitann á Sauðanesi
þegar ég var barn. Því get ég nú
ekki lofað þér, Magga mín, þú
gætir reynt að biðja almættið en
ég er ekki viss um að hann geti
heldur lofað þér því. Þetta með
almættið greyptist í huga minn
og það var ósjaldan sem ég leit-
aði í bænina þegar ég sem alltaf
vildi vera með pabba fékk ekki
að fara með honum þegar að-
stæður voru háskalegar. Eins og
í fjöruferðir í vondum veðrum
eða í ferðum yfir fjallið til Siglu-
fjarðar. Einu sinni hafði pabbi
róið til fiskjar og þá skall á með
þoku, ég man að ég fór niður í
kjallara og talaði þar við al-
mættið og bað þess að honum
yrði leiðbeint í land. Þegar við
bjuggum í Djúpuvík gekk ég
það hart fram í að fara með
pabba niður í verksmiðju að
kvöldi til í vondu veðri að ég
endaði fárveik á sjúkrahúsinu á
Hólmavík um nóttina.
Pabbi var alltaf barn í hjarta
sínu og þegar við bjuggum í ein-
angruninni á Sauðanesi var
hann duglegur að hjálpa okkur
við að finna okkur verkefni í leik
og starfi. Hann tók í sundur
olíutunnur til þess að við gætum
róið á tjörninni með tunnu-
stöfum og margt fleira skemmti-
legt. Pabbi var steinasafnari og
ófáar ferðir voru farnar í steina-
leit og margir og merkilegir
steinar eru til sem hann bar
heim í hús.
Söngur og glaðværð fylgdu
pabba og hann átti það til þegar
við Solla systir fórum að eldast
að kalla á okkur þegar gesti bar
að garði og fá okkur til að
syngja og spila. Fjölskyldan á
Hraunum var mikið vinafólk
okkar og þegar Pétur og pabbi
hittust var mikið sungið og þá
voru það ættjarðarlögin sem í
heiðri voru höfð. Veröldin okkar
á Sauðanesi var okkar athvarf
og þegar við börnin þurftum að
fara burt í skóla voru það þung
skref fyrir okkur. Eftir frí var
erfitt að fara aftur. Í einu ferða-
lagi okkar eftir jól gengum við
yfir Gjár og þar var bratt að
ganga upp og harðfenni mikið.
Pabbi hjó spor í snjóinn og við
gengum á eftir honum í hala-
rófu. Hann missti fótanna ofar-
lega í fjallinu og rann niður all-
nokkurn spöl en reis svo upp
eins og ekkert hefði í skorist og
brölti upp til okkar aftur og
ferðinni var haldið áfram.
Síðar á ævinni fórum við sam-
an tvær ferðir til Portúgal og
þar lék pabbi á als oddi og
spjallaði og söng með sínu lagi.
Það var yndislegt að geta
haldið upp á 100 ára afmælið
hans 13. ágúst í fyrra með stór-
fjölskyldunni og þar söng pabbi
á eftirminnilegan hátt. Ég er
þakklát fyrir að hafa átt síðustu
jólin hans pabba með honum og
mömmu.
Það var erfitt að horfa á hann
veikan og sjá máttinn þverra, en
í veikindunum sýndi hann og
sannaði að lífsviljinn var mikill.
Ég trúi því að nú líði honum vel.
Ég trúi því líka að almættið hafi
bænheyrt mig að því leyti að
pabba fékk að lifa í 100 ár og sex
mánuði.
Minningarnar lifa og þær tek-
ur engin frá manni.
Mikill er söknuðurinn.
Guð blessi minningu pabba.
Þó að kali heitur hver,
hylji dali jökull ber,
steinar tali og allt hvað er,
aldrei skal ég gleyma þér.
(Rósa Guðmundsdóttir,
Vatnsenda-Rósa)
Hulda Margrét
Traustadóttir
Pabbi er dáinn, en minningin
lifir.
En er einhver ein minning
sterkari en önnur? Er það minn-
ingin um það þegar ég og fleiri
úr systkinahópnum fengum að
trítla með pabba upp á fjall til
móts við nokkra siglfirska skáta
sem færðu okkur jólaávextina á
Þorláksmessu? Á leið niður fjall-
ið hrapaði pabbi niður snar-
bratta fönnina og stöðvaðist
ekki fyrr en um tvö til þrjú
hundruð metrum neðar. Þá vor-
um við börnin hrædd. Er það
minningin um það þegar pabbi
fór með mig í skólann í Fljót-
unum á hestinum Krumma
gamla, í vondu veðri að vetri,
eða eru það minningarnar um
allar sjóferðirnar okkar saman?
Um sumarkvöldin í sveitinni þar
sem spilaður var fótbolti fram á
nótt eftir annasaman dag í hey-
skap. Eru það minningarnar um
öll kvöldin sem liðu við söng og
gleði þegar gesti bar að garði?
Og allar ferðirnar okkar
feðga um fjöllin fyrir ofan bæ-
inn, er við leituðum dýrmætra
steina á milli þess sem við æfð-
um okkur að klifra í klettum,
eru ógleymanlegar. Pabbi
kenndi mér að við þær aðstæður
hefur maður ekki efni á að gera
mistök. Hann kenndi mér líka
að lenda litlum bát við klettótta
strönd undir vitanum
Pabbi fór sínar eigin leiðir í
mörgu og þegar árin færðust yf-
ir fór hann að undirbúa jarðar-
förina sína. Sá undirbúningur
hefur staðið yfir með hléum í all-
mörg ár. Honum þótti mikilvægt
að velja eigin líkkistu, sem hann
og gerði fyrir nokkrum árum.
Hann talaði oft um kistuna sína
og við fórum jafnvel í heimsókn
til „Kistusmiðsins“, eins og hann
kallaði útfararstofuna... Þar var
jafnan tekið vel á móti gamla
manninum og sungið yfir kaffi-
bolla. Var þá glatt á hjalla. Síð-
asta vetur héldum við feðgar svo
á fund Kistusmiðsins til að
framkvæma lokagreiðslu, og fól
pabbi undirrituðum að passa
uppá „pappírana“. Pabbi minn
hafði mikið álit á álfum og seinni
árin talaði hann mikið um þá.
Hann sagði sögur af álfasteinum
og álfaborgum sem hann heim-
sótti sem barn á æskuslóðum á
Ströndunum. Það var þann 19.
apríl á síðasta ári að hann var
fluttur á Landspítalann í Foss-
vogi mikið veikur, þar sem hann
lá um nokkurra vikna skeið.
Þaðan lá leiðin á Landakot þar
sem pabbi dvaldi uns hann fékk
pláss á hjúkrunarheimilinu
Hrafnistu í Reykjavík. Hann
hélt uppá hundrað ára afmælið
sitt í hópi fjölskyldu og vina í
Seljaskóla og söng þar manna
mest.
Þessa síðustu mánuði var bar-
áttan stundum hörð og tvísýn en
gamli maðurinn kom okkur að-
standendum sem og læknum sí-
fellt á óvart með lífsvilja sínum
og þrautseigju. Eftir margar
erfiðar orrustur og ítrekaða
sigra var þrekið að þrotum kom-
ið og ljóst að baráttan var að
tapast. Henni lauk hljóðlega að
morgni fimmtudagsins 7. mars
síðastliðinn á Hjúkrunarheim-
ilinu Hrafnistu í Reykjavík. Ég
kom inn á herbergið hans um
klukkan sjö þann morgun ásamt
konu minni og henni mömmu.
Hann lá í rúminu sínu og við hlið
hans rauða húfan sem hafði
fylgt honum síðustu mánuðina.
Þegar ég kom út var sólin að
koma upp og geislar hennar
glömpuðu í gluggunum á húsinu
á móti, „Húsi hinnar rísandi
sólar“. Tvö einmana strá hreyfð-
ust í léttum andblæ undir vegg.
Mér kom í hug setning sem
pabbi sagði svo oft: „Hvað mun-
ar sól um geisla, hvað munar
vind um strá.“
Ég vil þakka öllu því frábæra
fólki sem annaðist föður minn í
veikindum hans og umvöfðu
gamla manninn kærleika og ást
þessa síðustu mánuði.
Nú er hann pabbi kominn til
álfanna sinna. Góða ferð.
Magnús H. Traustason.
Nú er hann tengdapabbi minn
horfinn inn í draumalandið. Sá
heiðursmaður átti sér það tak-
mark að lifa það að verða 100
ára. Það tókst hjá honum, þó á
stundum væri baráttan hörð. Ég
fékk að vera samferða þessum
höfðingja síðastliðinn 13 ár. Það
eru forréttindi að mínu mati.
Þegar ég var nýkomin inn í fjöl-
skylduna, hringdi hann einu
sinni í mig og sagði: „Hei,
Dagga, við erum ekki komin í
neitt almennilegt kjaftasam-
band.“ Ég varð svolítið hissa, en
þótti mikið gaman að og síðan
höfum við átt aldeilis ágætt
kjaftasamband.
Mikið hef ég átt margar
skemmtilegar stundir heima hjá
gömlu hjónunum, að hlusta á
sögur af viðburðum og daglegu
lífi frá Ströndum hér áður fyrr.
Eftirlifandi eiginkona, Hulda
Jónsdóttir, ein af hvunndags-
hetjum þessa lands, er líka
sögumaður góður, eldklár og
minnug.
Trausti var einstaklega sterk-
ur persónuleiki. Aldrei var logn-
molla þar sem hann var. Skoð-
anafastur, glaðvær og söng-
maður mikill. Hundrað ára
afmælið hans var haldið í ágúst
síðastliðnum. Ekki á Ströndum
norður, eins og hann hafði alltaf
vonað, til þess var heilsan of
veik, heldur hér í Reykjavík að
viðstöddu fjölmenni, ættingjum
og vinum. Það var ljúfsár gleði-
stund. Mikill söngur og þar lá sá
gamli ekki á liði sínu. Söng hæst
og mest. Mikið var gaman að
gleðjast með honum þá. Síðustu
mánuði hefur honum hrakað
jafnt og þétt og oft á tíðum svo
að við héldum að nú væri komið
að lokastundinni. En einmitt þar
sýndi Trausti vel sína ótrúlegu
þrautseigju. Hvað eftir annað
kom hann öllum á óvart, með
seiglu sinni.
Nú hefur hann fengið hvíld-
ina, að ég held sáttur og saddur
lífdaga.
Mér er helst þakklæti í huga
að hafa fengið að kynnast
Trausta.
Dagbjört Matthíasdóttir
(Dagga).
Afi minn Trausti var heil öld,
hundrað ára og hálfu ári betur,
vitavörður, ljóðskáld, sjóari,
steinasafnari og álfur til hálfs,
hið minnsta.
Þegar ég hugsa um hann sé
ég ljós. Ég sé ljósið sem vita-
vörðurinn hélt alla tíð á lífi til
þess að vísa öðrum veginn í
gegnum myrkrið. Ljósið sem
hann tendraði hvar sem hann
kom. Ljósið sem hann var öllum
þeim sem urðu á vegi hans.
Við afi vorum alla tíð góðir
vinir og baukuðum mikið saman.
Heimili þeirra ömmu á Sauða-
nesvita var enda eins og mitt
annað heimili í barnæsku og um-
hverfið í kring auðvitað hrein-
asta ævintýraveröld í allri sinni
náttúrudýrð. Ferðirnar í fjósið
eru mér minnisstæðar en þá átti
afi það til að leika á als oddi og
bresta jafnvel í söng á meðan
hann mjólkaði beljurnar.
Mér þótti allt sem þessi gamli
karl sagði og gerði jafn spenn-
andi. Eitt sinn rerum við til
fiskjar ásamt föður mínum,
Magnúsi Traustasyni, og héld-
um til baka um tveimur klukku-
stundum síðar á drekkhlöðnum
árabátnum. Þá var afi glaður
með að hafa fengið svona líka
ríflega í soðið, og ekki síður með
að geta sýnt mér hvernig hann
hafði stundað veiðar í barnæsku
sinni norður á Ströndum.
Afi kenndi mér svo margt,
ekki síst eftir að ég var kominn
á fullorðinsár og þau amma flutt
til borgarinnar. Þá áttum við
ófáar morgunstundirnar yfir
hafragrautnum þar sem afi
sagði mér sögur af lífshlaupi
sínu og samferðarmönnum, af
hættulegum sjóferðum á stríðs-
árunum, af ömmu sinni, Vil-
borgu á Felli, og baráttu hennar
fyrir hönd álfanna sem héldu til
í kring um bæinn hennar.
Það var alltaf ævintýri að
vera með honum afa. Hann var
gæddur þeim einstaka hæfileika
að geta dregið galdrana fram úr
hinum gráa hversdagsleika hvar
sem hann steig niður fæti.
Þannig komst fúllyndi táningur-
inn á kassanum í 10/11 hreinlega
ekki hjá því að brosa út í annað
þegar afi, háaldraður sem hann
var orðinn, brast skyndilega í
söng á miðju búðargólfinu.
Síðustu árin gerðum við okk-
ur það að leik að heimsækja
kosningaskrifstofur stjórnmála-
flokkana í aðdraganda kosninga.
Þá lék afi á als oddi og fíflaðist
hvað hann gat í þeim sem voru í
framboði í það og það skiptið.
Gott ef hann reyndi ekki að
kveðast á við einhvern fyrrver-
andi ráðherrann en án tilætlaðs
árangurs.
Afi var mikill grallari allt til
þess síðasta enda ákvað hann
þegar hann var ungur að hann
skyldi aldrei vaxa upp úr því að
vera bara krakkafífl, líkt og hon-
um varð tíðrætt um. Hann var
steinasafnari sem kunni að lesa í
steina, ástir þeirra og örlög, og
gott ef hann var ekki bara ein-
hver helsti baráttumaður fyrir
álfa sem ég hef komist í kynni
við.
Það er skrýtið til þess að
hugsa að það sé ekki nema ár
síðan við afi og amma stóðum í
ströngu við tökur á heimilda-
myndinni sem ég hef verið að
vinna um þau. Þá lagði sá gamli
allt í sölurnar til þess að sýna
„vélinni“ hvaða mann hann hefði
að geyma, og töfraði fram hvert
ævintýrið á fætur öðru fyrir
„myndasmiðinn“ að festa á
filmu.
Afi var yndisleg manneskja
og einhver besti vinur sem
nokkur getur hugsað sér að
eignast. Eitt af því sem hann
kenndi mér var að taka mark á
draumunum.
Ég hitti hann einmitt fyrir í
draumi fyrir nokkrum dögum.
Hann var umvafinn svo miklu
ljósi að það var engu líkara en
að hann væri ljósið sjálft. Og
það rann upp fyrir mér að þann-
ig hafði það auðvitað alltaf verið;
Afi var ljósið sjálft.
Jón Bjarki Magnússon.
Nú er hann elsku afi búinn að
fá hvíldina. Við systur minnumst
hans með gleði og þakklæti í
hjarta en það er ekki sjálfgefið
að eiga afa sem nær því að verða
aldargamall og sprækur allt
fram á síðasta dag. Hann afi
hætti aldrei að haga sér eins og
krakkafífl, eins og hann orðaði
það sjálfur, og vildi meina að
það væri ein af ástæðunum fyrir
því að hann náði þessum háa
aldri. Afi sendi okkur þannig
þau mikilvægu skilaboð að það á
ekki að líta lífið og tilveruna allt
of alvarlegum augum og það má
ekki gleyma að gleðjast, lifa og
njóta augnabliksins. Við barna-
börnin vorum alltaf velkomin í
sveitina á Sauðanesi og aldrei
upplifðum við að við værum
byrði þó að stundum værum við
mörg í heimsókn. Við fengum
miklu frekar þau skilaboð að við
værum bjargvættir, við værum
svo dugleg og hjálpsöm. Svona
eftir á að hyggja hefur auðvitað
verið heilmikil fyrirhöfn fyrir
afa og ömmu að hafa okkur
þarna en alltaf vorum við vel-
komin. Að vitja um netin, að
laga girðingar, að smala fénu,
vera í heyskap, að sækja belj-
urnar, að aðstoða úti í vita, gefa
kálfunum, moka flórinn og svo
mætti lengi telja. Þetta voru allt
verkefni sem við þvældumst
með afa í og vorum ómetanlegir
aðstoðarmenn að hans mati.
Þetta eru dýrmæt skilaboð
hverju barni og með afa upp-
lifðum við aldrei þessa gjá sem
stundum virtist vera á milli
heims hinna fullorðnu og okkar
barnanna, með honum vorum
við öll jafningjar. Ekki má held-
ur gleyma að afi var líka alltaf
til í að leika við okkur krakkana,
fara með okkur í fótbolta inni á
túni eftir kvöldmjaltirnar og
þangað röltum við á gúmmístíg-
vélunum og kepptum okkar á
milli á björtum sumarkvöldum.
Minningarnar um afa lifa og eru
okkur dýrmætt veganesti í líf-
inu.
Elsku amma, missir þinn er
mikill og samúð okkar er hjá þér
nú þegar afi dansar með Sollu
sinni inn í sólarlagið á
Ströndum.
Hvíldu í friði, elsku afi.
Hulda Valdís og Stella Mjöll.
Trausti Breiðfjörð
Magnússon