Morgunblaðið - 21.03.2019, Blaðsíða 36

Morgunblaðið/Baldur
Við Filipstadbryggju í Ósló Síðustu helgi mátti sjá Tesla-bíla svo langt sem augað eygði við höfnina.
BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Sala á rafbílnum Tesla Model 3í Noregi í mars virðist hafaslegið fyrra sölumet rafbíla ílandinu. Þá miðað við sölu í
einum mánuði.
Rafbílar frá Tesla hafa selst vel í
Noregi. Það leynir sér ekki þegar
ferðast er um Ósló en um síðustu
helgi voru slíkir bílar einna algeng-
astir í umferðinni. Við Filipstad-
bryggju, skáhallt á móti Aker-
bryggju, mátti sjá hundruð Tesla-bíla
sem biðu afhendingar.
Fyrra sölumetið á rafbílum í einum
mánuði í Noregi var sett í mars 2018
þegar alls seldust 2.172 eintök af nýj-
um Nissan LEAF og 216 notaðir slík-
ir bílar, alls 2.388 LEAF-bílar.
Fjallað er um málið á vef Nett-
avisen en heimildin er vefsíðan
Elbilstatistikk.no.
Fram kom á mbl.is í janúar að
LEAF var söluhæsta bílamódelið í
Noregi í fyrra. Þá voru nýskráð
12.303 eintök. Um 148 þúsund nýir
bílar seldust í Noregi í fyrra, helm-
ingurinn rafbílar og tengiltvinnbílar.
Metið virðist vera fallið
Samkvæmt áðurnefndri vefsíðu,
Elbilstatistikk.no, hafa selst 2.454
eintök af Teslu Model 3 í mars sem
bendir til að sölumetið sá fallið.
Til samanburðar hafa selst 553 ein-
tök af rafknúnum Volkswagen Golf,
420 eintök af Nissan LEAF og 283
eintök af BMW I3 í mars.
Blaðamaður Nettavisen leitaði til
Tesla eftir staðfestingu á sölutölum
um miðjan mánuðinn en fyrirtækið
tjáði sig ekki um söluna.
Nissan LEAF er söluhæsti rafbíll-
inn í sögu Noregs en selst hafa um
52.500 eintök af bílnum. Til saman-
burðar hafa selst um 34.500 eintök af
Tesla-bílum í landinu.
Samkvæmt vefnum Elbil.no höfðu
um síðustu áramót selst um 200 þús-
und rafbílar í Noregi og tæplega 100
þúsund tengiltvinnbílar. Til saman-
burðar höfðu selst rúmlega 40 þús-
und slík ökutæki árið 2014. Segir þar
jafnframt að árið 2018 hafi hlutur raf-
bíla í sölunni verið 30% í Noregi.
Model 3 mikilvægt skref
Fram kemur í umfjöllun við-
skiptavefjarins Bloomberg að sala á
Tesla-rafbílum hafi stóraukist í
nokkrum Evrópulöndum eftir að
Model 3 kom á markað, nánar tiltekið
í Þýskalandi, Sviss, Hollandi og Nor-
egi. Markaðssetning Model 3, fyrsta
Tesla-bílsins fyrir hinn almenna
markað, sé mikilvægt skref fyrir
fyrirtækið. Það þurfi að geta sýnt
fram á að geta skilað hagnaði.
Á vef Bloomberg segir jafnframt
að fyrstu níu mánuðina í fyrra hafi
Noregur verið fjórði stærsti mark-
aður Tesla í heiminum á eftir Hol-
landi, Kína og Bandaríkjunum.
Á vef Tesla segir að Model 3 hafi
350 km drægni og að grunnverðið sé
35 þúsund bandaríkjadalir áður en
ívilnanir reiknast með. Rafbílavæð-
ingin í Noregi skapar tækifæri fyrir
Arctic Trucks eins og fjallað er um á
bls. 28-29 í Morgunblaðinu í dag.
Tesla setur nýtt sölu-
met rafbíla í Noregi
36
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 21. MARS 2019
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Bandarískiflug-vélafram-
leiðandinn Boeing
er í miklum vanda
eftir flugslysið í
Eþíópíu 10. mars.
Margt bendir til
þess að galli í ör-
yggisbúnaði hafi
valdið slysinu og virðast vera
líkindi milli þess og hraps vél-
ar af sömu gerð, Boeing 737
Max, í Jövuhaf við Indónesíu í
október í fyrra. Í báðum slys-
um fórust allir um borð.
Vélin hefur verið kyrrsett
um allan heim. Kínverjar tóku
þar forustu og fylgdu aðrir í
kjölfarið. Var eftir því tekið
hvað bandarísk flugmála-
yfirvöld drógu lappirnar.
Tveimur dögum eftir slysið
sagði Daniel Elwell, yfirmaður
bandaríska loftferðaeftirlits-
ins, FAA, að „engin ástæða“
væri til að kyrrsetja vélarnar.
Nú er farið að spyrja hvort
hefði átt að hleypa þessum vél-
um í loftið yfirhöfuð og dóms-
málaráðuneytið í Bandaríkj-
unum hefur hafið rannsókn á
því hvort lög hafi verið brotin
þegar öryggismatið fór fram.
Um helgina birtist grein í
bandaríska dagblaðinu Seattle
Times um að öryggisvottun
vélarinnar hefði verið ábóta-
vant. Árið 2015 var Airbus að
þróa Airbus A320neo-vélina
og hafði níu mánaða forskot á
Boeing. Í blaðinu segir að þeg-
ar Boeing var að reyna að
halda í við Airbus og fá vottun
fyrir nýju 737 Max-vélina hafi
stjórnendur FAA þrýst á ör-
yggisverkfræðinga stofnunar-
innar um að útvista öryggis-
mati til Boeing og hafa hraðar
hendur við að samþykkja
greiningu fyrirtækisins.
Í blaðinu segir að alvarlegir
gallar hafi verið á matinu á
nýju öryggiskerfi, sem gengur
undir skammstöfuninni
MCAS og var ætlað að grípa í
taumana við ofris, þrýsta nefi
vélarinnar niður og rétta hana
af.
Öryggiskerfinu var ætlað að
nýta búnað í stélinu til að af-
stýra ofrisi. Þegar vélin fór í
umferð gat öryggiskerfið
hreyft búnaðinn í stélinu fjór-
um sinnum lengra en greint
var frá í upphaflegri öryggis-
greiningu.
Þá var ekki gerð grein fyrir
því hvernig kerfið myndi
endurstilla sig í hvert skipti
sem flugmaður brygðist við.
Fyrir vikið hafi ekki verið tek-
ið á því hvaða afleiðingar það
hefði ef kerfið héldi áfram að
reyna að þrýsta nefi vélar-
innar niður.
Þá hafi afleiðingar þess að
þetta öryggiskerfi
brygðist verið van-
metnar. Það hefði
aldrei átt að vera
bundið við aðeins
einn skynjara eins
og raunin var.
Eru þess mál öll
rækilega rakin í
grein á blaðsíðum
32 og 33 hér framar í blaðinu í
dag.
Í greininni í Seattle Times
segir að blaðið hafi sent fyrir-
spurn um þessi atriði til
Boeing og FAA nokkrum dög-
um áður en vélin hrapaði í Eþí-
ópíu.
Rannsókn á gögnum úr
svarta kassanum úr vélinni,
sem hrapaði í Jövuhaf, er ekki
lokið. Þau gefa þó til kynna að
einn bilaður skynjari hafi þrá-
faldlega virkjað MCAS-
búnaðinn í fluginu. Afleiðingin
hafi verið eins konar reiptog
milli flugmannanna og bún-
aðarins. Búnaðurinn þrýsti
nefi vélarinnar niður og flug-
mennirnir reyndu að nota
stýrisbúnaðinn til að rétta
hana af þar til hún hrapaði á
endanum.
Í Seattle Times er vísað til
þess að við skoðun á slysinu í
Eþíópíu hafi komið í ljós að
skrúfa, sem hreyfir stélbúnað-
inn, hafi verið í óvenjulegri
stöðu og MCAS gæti verið ein
ástæðan fyrir því.
Þetta mál hefur þegar haft
mikil áhrif á fjölda flugfélaga
og eru sum þeirra farin að
senda frá sér afkomuviðvar-
anir. Eins og fram kom í Við-
skiptaMogga Morgunblaðsins
í gær veldur þetta gríðarlegri
óvissu í flotamálum Icelandair
sem hefur þurft að kyrrsetja
þrjár þotur og gerði ráð fyrir
að bæta sex í viðbót í flotann í
vor.
Ljóst er að flugfélög munu
ekki sætta sig við að sitja uppi
með tapið vegna kyrrsetninga
vélanna. Þau munu senda
Boeing reikninginn.
Rannsókn málsins er vita-
skuld ekki lokið, en það hefur
þegar vakið tortryggni í garð
bandarískra flumálayfirvalda,
sem ávallt hafa notið mikillar
virðingar. Kanadamenn hafa
þegar lýst yfir að þeir muni
ekki leyfa vélunum að fljúga
fyrr en þeir hafa sjálfir farið
yfir endurbætur á búnaðinum.
Hingað til hafa þeir treyst
bandarískum flugmálayfir-
völdum.
Verði niðurstaðan sú að
trassaskapur, vanræksla og
óðagot hafi valdið því að tvær
farþegaflugvélar fórust á það
eftir að draga dilk á eftir sér
fyrir Boeing og bandarísk
flugmálayfirvöld.
Margt bendir til að
galli í öryggisbúnaði
hafi valdið flugslys-
unum í Eþíópíu og
Indonesíu og hann
megi rekja til van-
rækslu í eftirliti}
Vanræksla?
V
ið þurfum sífellt að horfa til
framtíðar. Um leið hugum við
að því hvernig við mótum fram-
tíðina og hvernig hún mótar
okkur á móti. Ein af áskor-
unum sem við stöndum frammi fyrir felst í
því hvernig samsetning mannfjöldans er að
breytast hér á landi. Við erum ekki ein.
Aðrar þjóðir standa einnig frammi fyrir því
sama þar sem meðalaldur fer sífellt hækk-
andi – sem gerir það að verkum að færri
standa undir samneyslunni.
Í áskorunum felast einnig tækifæri og
þar verða nýsköpun og tækni lykilatriði.
Þar er raunverulegur möguleiki að auka
framleiðni hér á landi svo þessi breyting á
þjóðfélaginu hafi ekki alvarlegar afleið-
ingar. Með öflugri nýsköpun getum við
skarað fram úr og tæknivætt atvinnugrein-
ar og þar með nýtt þann mannafla sem við munum hafa,
aukið framleiðni og bætt lífskjörin. Tækifærin felast í því
að auka fjölbreytileika fólks hvað varðar menntun, færni
og þekkingu.
Nýsköpun er ekki bara tískuorð. Nær daglega fáum
við fréttir af starfsemi fyrirtækja, stórra sem lítilla, þar
sem hugmyndir hafa orðið að veruleika og verðmætum.
Nýsköpun er undanfari þeirra miklu tæknibreytinga
sem við höfum séð og upplifað á síðustu árum. Hægt er
að telja upp margvíslega þætti, s.s. í framleiðslu og þjón-
ustu, samskiptum, heilbrigðisþjónustu, vísindum o.s.frv.
þar sem nýsköpun hefur orðið til þess að auðvelda og
einfalda líf okkar, auka verðmæti og ýta undir
frekari þróun mannkynsins.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur verið leiðandi í
stuðningi við nýsköpun í íslensku atvinnulífi.
Síðustu ár hefur hámarkið á endurgreiðslu á
þeim kostnaði sem fellur til vegna rannsóknar
og þróunar verið hækkað og nú síðast í desem-
ber. Sú upphæð sem nú er leyfilegt að draga
frá skatti er 600 milljónir króna í stað 300 áður
og 900 milljónir í stað 450 milljóna áður ef um
samstarfsverkefni er að ræða eða verkefni
sem útheimta aðkeypta rannsóknar- og
þróunarvinnu. Hækkanir á þessum upp-
hæðum hafa m.a. orðið til þess að fyrirtæki
landsins verja meira fjármagni í rannsóknir
og þróun en áður. Í fyrra vörðu þau um 35,4
milljörðum króna en í samanburði tæpum 19
milljörðum árið 2013.
Tækifærin til að gera enn betur og skara
fram úr eru sannarlega til staðar. Með því að leggja
áherslu á nýsköpun, rannsóknir og þróun, bæði í
menntakerfinu og í atvinnulífinu, röðum við okkur í
fremstu röð þjóða. Þannig löðum við að bæði fyrirtæki
og starfsfólk, innlent sem erlent, ýtum undir stofnun
nýrra fyrirtækja, sköpum grundvöll fyrir betur borgandi
störf og þannig mætti áfram telja.
Við getum ekki mótað allt sem framtíðin ber í skauti
sér en við getum mótað þetta ferli og gert það vel.
Áslaug Arna
Sigurbjörns-
dóttir
Pistill
Nýsköpun er ekki tískuorð
Höfundur er formaður utanríkismálanefndar og ritari
Sjálfstæðisflokksins. aslaugs@althingi.is
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
Fram hefur komið að Tesla
hyggst hefja sölu rafbíla á Ís-
landi. Hefur meðal annars verið
fundað um innviði hér á landi.
Á vefsíðunni bílainnflutning-
ur.is er Tesla Model 3 auglýst til
sölu. Fyrstu bílarnir verða af-
hentir í þessum mánuði en
fyrsta sending verður með lang-
drægri rafhlöðu, fjórhjóladrifi
og vandaðri innréttingu. Aug-
lýst verð er 7,92 milljónir en
miðað er við að evran kosti 139
krónur. Miðgengi er nú 133 kr.
Á vef Tesla segir að Model 3
fylgi meðal annars 15 tommu
snertiskjár, lyklalaus aðgangur
og raddstýring. Átta öryggis-
púðar eru í bílnum.
Tesla horfir
til Íslands
NÝR MARKAÐUR
Ljósmynd/Tesla.com
Nýr Tesla Model 3 bifreið.