Morgunblaðið - 01.04.2019, Blaðsíða 15

FRÉTTIR 15Erlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 1. APRÍL 2019
SMÁRALIND – KRINGLAN
Mini Mater ruslatunnaSpaceball
Elly box Geymslubox 2l
Nýjungar frá WESCO
Þorgrímur Kári Snævarr
thorgrimur@mbl.is
Forsetakosningar voru haldnar í
Úkraínu í gær. Samkvæmt útgöngu-
spám er sigurvegari fyrstu umferð-
arinnar grínistinn Volodimír Sel-
enskij, sem hlaut um þriðjung
atkvæðanna. Petró Pórósjenkó, nú-
verandi forseti landsins, var í öðru
sæti með tæp átján prósent atkvæða.
Stormasamt kjörtímabil
Petró Pórósjenkó var kjörinn for-
seti Úkraínu árið 2014, nokkrum
mánuðum eftir að forvera hans, Vikt-
or Janúkóvitsj, var steypt af stóli.
Pórósjenkó er einn af ríkustu olí-
görkum Úkraínu og á meðal annars
konfektfyrirtækið Roshen og sjón-
varpsfréttastöðina 5 Kanal. Forseta-
tíð hans hefur einkennst af versnandi
sambandi Úkraínu við Rússland í
kjölfar þess að Rússlandsvininum
Janúkóvitsj var steypt af stóli. Rúss-
ar innlimuðu Krímskaga frá Úkraínu
í febrúar árið 2014 og frá því í mars
sama ár hafa aðskilnaðarsinnar í
austurhluta landsins haldið uppi
skæruhernaði með aðstoð Rússa.
Pórósjenkó var einn af þeim sem
stóðu fyrir því að úkraínska rétttrún-
aðarkirkjan klauf sig í fyrra frá
þeirri rússnesku með blessun patrí-
arkans í Konstantínópel. Gjarnan
hefur verið litið á þessa kirkjusundr-
ungu sem pólitískt útspil Pórósjen-
kós til þess að afla sér vinsælda með
því að standa uppi í hárinu á Rússum.
Vegna þessara deilna er enginn af
sigurstranglegustu frambjóðendun-
um í forsetakosningunum sérlega
hlynntur nánara sambandi við Rúss-
land. Annar af aðsópsmestu fram-
bjóðendunum var Júlía Tímósjenkó,
sem var einn af leiðtogum hinnar
friðsömu „appelsínugulu byltingar“
árið 2004. Í þeirri byltingu neyddu
mótmælendur stjórnvöld til að end-
urtaka umdeildar forsetakosningar
þar sem Janúkóvitsj (þáverandi for-
sætisráðherra) hafði verið lýstur sig-
urvegari. Eftir mótmælin skipaði
hæstiréttur Úkraínu að kosningin
yrði endurtekin vegna kosninga-
svindls. Í endurkosningunni vann
samstarfsmaður Tímósjenkó örugg-
an sigur og hún var um skeið for-
sætisráðherra landsins.
Þetta var þriðja aðför Tímósjen-
kós að forsetastólnum, en hún hlaut
aðeins um 14,2% atkvæða og fær því
ekki að spreyta sig í seinni umferð
kosninganna.
Forseti af sjónvarpsskjánum
Sá frambjóðandi sem mest hefur
kveðið að er þó hvorki Pórósjenkó né
Tímósjenkó, heldur gamanleikari að
nafni Volodimír Selenskij sem hefur
aldrei gegnt pólitísku embætti nema
á sjónvarpsskjánum. Selenskij er
þjóðkunnur eftir að hafa leikið for-
seta Úkraínu í sjónvarpsþáttunum
Þjónn fólksins. Þættirnir fjalla um
sagnfræðikennara sem er kjörinn
forseti Úkraínu eftir að myndband af
honum að kvarta yfir spillingu í úkra-
ínska stjórnkerfinu fer á flug um net-
heimana. Framleiðendur þáttanna
stofnuðu stjórnmálaflokk undir nafn-
inu Þjónn fólksins árið 2018.
Spilling er víðtæk í úkraínskri
stjórnsýslu og fámennur hópur olíg-
arka hefur ráðið yfir ríkisstofnunum
og auðlindum landsins frá sjálfstæði
þess frá Sovétríkjunum. Stuðnings-
menn Selenskij vona að sem forseti
kunni hann að líkjast hinum hrekk-
lausa og heiðarlega utangarðsmanni
í pólitík sem hann leikur í þáttunum
og að hann muni brjóta upp hið ger-
spillta kerfi sem hvorki tókst að
brjóta upp með appelsínugulu bylt-
ingunni né byltingunni 2014.
Einnig þykir það hjálpa Selenskij
að þrátt fyrir að styðja aukið sam-
starf með vesturveldunum hefur
hann tekið mun mildari afstöðu
gagnvart Rússlandi en Pórósjenkó.
Selenskij hefur gagnrýnt Pórósjenkó
fyrir ofstækisfullar aðfarir gegn
notkun rússneskrar tungu í Úkraínu
og bann við komu rússneskumælandi
listamanna til landsins. Selenskij
hefur sjálfur rússnesku að móður-
máli en talar úkraínsku þó reiprenn-
andi og hefur tekist að höfða til
landsmanna bæði í vestur- og austur-
hluta landsins, sem vanalega eru
mjög klofnir í afstöðu sinni til stjórn-
valda.
Að öllu óbreyttu munu Selenskij
og Pórósjenkó mætast í seinni um-
ferð kosninganna hinn 21. apríl.
Tekist á um forsetastól Úkraínu
 Grínistinn Volodimír Selenskij vinnur fyrstu umferð kosninga  Petró Pórósjenkó forseti í öðru sæti
og tekst á við Selenskij í apríl  Þriðja atlaga Júlíu Tímósjenkó að forsetastólnum út um þúfur
AFP
Kosningar Volodimír Selenskij, forsetaframbjóðandi bæði í skáldskap og
veruleika, fylgist sigurreifur með fyrstu útgönguspánum í Úkraínu.
Þorgrímur Kári Snævarr
thorgrimur@mbl.is
Gengið var til sveitarstjórnarkosn-
inga í Tyrklandi í gær og reynt var á
tangarhald flokks Receps Tayyip
Erdogan forseta, Réttlætis- og þró-
unarflokksins, á stjórn landsins.
Flokkurinn hefur unnið allar kosn-
ingar frá því að hann komst fyrst til
valda árið 2002 en fylgi hans hefur
beðið nokkurn hnekki undanfarið ár
vegna efnahagsörðugleika og aukins
atvinnuleysis á Tyrklandi. Eftir hníf-
jafnar kosningar er útlit fyrir að
stjórn flokksins í mörgum stærstu
borgum landsins sé nú á enda eða
hangi á bláþræði.
Sextán ár í borgarstjórn
Stjórnir Réttlætis- og þróunar-
flokksins börðust fyrir lífi sínu í
mörgum stærstu borgum Tyrklands
og liðu sums staðar undir lok.
Stærsti ósigur Erdogans var í sjálfri
höfuðborginni Ankara, þar sem
frambjóðanda Lýðveldisflokksins,
Mansur Yavas, virðist hafa tekist að
sigra frambjóðanda Réttlætis- og
þróunarflokksins, Mehmet Özha-
seki. Með sigri Yavas er þar með
bundinn endi á sextán ára samfellda
stjórn íhaldsmanna í höfuðborginni.
Í stærstu borg Tyrklands, Istan-
búl, virðist flokkur Erdogans hafa
unnið varnarsigur. Binali Yıldırım,
fyrrverandi forsætisráðherra í
stjórn Erdogans, hlaut um 0,1 pró-
sentum fleiri atkvæði en frambjóð-
andi Lýðveldisflokksins, Ekrem
Imamoglu. Erdogan hóf sjálfur feril
sinn í stjórnmálum sem borgarstjóri
Istanbúl og hefði það því verið mikill
táknrænn ósigur fyrir hann að missa
borgina í hendur stjórnarandstöð-
unnar. Yıldırım lısti yfir sigri í gær-
kvöldi en þar sem aðeins örlítill at-
kvæðamunur var á milli
frambjóðendanna hafði stjórnarand-
staðan enn ekki viðurkennt ósigur
seint um kvöldið. Þvert á móti
stærðu fulltrúar Lýðveldisflokksins
sig af því að hafa unnið allar þrjár
stærstu borgir landsins; Istanbúl,
Ankara og Ismír.
„Sérhver sigur og sérhver ósigur
er samkvæmt vilja þjóðar okkar og
einnig skilyrði lýðræðis sem ber að
virða,“ sagði Erdogan í Istanbúl áð-
ur en hann hélt til Ankara til þess að
ávarpa stuðningsmenn sína þar. „Við
munum viðurkenna að við unnum
hug og hjörtu fólksins á svæðunum
sem við unnum og við munum við-
urkenna að við gerðum ekki nóg á
svæðunum sem við töpuðum.“
AFP
Tyrki Recep Tayip Erdogan, forseti Tyrklands, í Istanbúl á kosninganótt.
Flokkur Erdogans tapaði í fyrsta sinn í 16 ár kosningum í Ankara.
Ankara úr greip-
um Erdogans?
 Flokkur Tyrklandsforseta glatar höf-
uðborginni í hendur stjórnarandstöðunnar
Stjórn Brasilíu tilkynnti í gær stofn-
un verslunarskrifstofu í Jerúsalem
sem verður hluti af brasilíska sendi-
ráðinu í Tel Avív. Tilkynningin hefur
verið túlkuð sem afturköllun eða
mildun á yfirlýstri stefnu Jairs Bol-
sonaro Brasilíuforseta á að flytja allt
sendiráðið til Jerúsalem og við-
urkenna hana þannig formlega sem
höfuðborg Ísaelsríkis.
Bolsonaro hafði í kosningabaráttu
sinni í fyrra lofað að fylgja í fótspor
Donalds Trump Bandaríkjaforseta
með að færa sendiráð ríkis síns til
Jerúsalem.
Hamilton Mourao, varaforseti
Bolsonaros, sagði í viðtali við Reu-
ters að hann teldi það slæma hug-
mynd að færa sendiráðið til Jerúsal-
em þar sem það kæmi til með að
spilla verslunarsambandi Brasilíu og
arabaríkja. Efnahagsráðgjafar Bol-
sonaros hafa tekið í sama streng.
Fréttirnar kunna að valda Ben-
jamin Netanyahu, forsætisráðherra
Ísraels, vonbrigðum. Kosið verður
til þings í Ísrael eftir viku og Net-
anyahu hefði getað bent á flutning
brasilíska sendiráðsins til Jerúsalem
sem diplómatískan sigur.
Bolsonaro hikar með sendiráð
 Ekkert brasilískt sendiráð opnað í Jerúsalem að sinni
AFP
Ráðamenn Jair Bolsonaro forseti
ásamt Benjamin Netanyahu.