Morgunblaðið - 19.07.2019, Qupperneq 28

28 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 19. JÚLÍ 2019
Ragnheiður Birgisdóttir
ragnheidurb@mbl.is
„Þetta eru landslagsverk enda er ég
í raun og veru einungis að mála
landslag þessa dagana. Þetta er
Ísland og þetta er fyrir Ísland,“
segir myndlistarmaðurinn Elli
Egilsson sem opnar sýninguna
Hugarfar í NORR11 á Hverfisgötu í
dag, föstudag, kl. 17. Hún stendur
til 2. ágúst. „Verkin eru útfærsla á
mínum minningum og mínum sökn-
uði gagnvart heimalandinu. Þetta er
mín útfærsla á því hvernig Ísland
er. Ég hef ekkert myndefni eða
neitt slíkt fyrir framan mig þegar
ég mála, það er bara tómur strigi og
svo byrja ég að skissa eftir minni.“
Elli vann verkin á sýningunni í
vinnustofu sinni í Los Angeles. Hún
er í hverfi sem kallast Crenshaw
sem er að sögn hans gettó og valdi
hann óvenjulega staðsetninguna
meðvitað. „Það er mjög áhugavert
að vera í svona umhverfi þegar
maður er að reyna að skapa eitt-
hvað eins og gömlu meistararnir
heima á Íslandi, Kjarval og fleiri,
gerðu með því að fara út í náttúr-
una. Hér í Crenshaw fer maður
varla út úr húsi án þess að eiga á
hættu að vera rændur eða skotinn.“
Sér grafísk form uppi á heiði
Myndlistarmaðurinn segist hafa
valið þessar aðstæður til þess að
efla ímyndunaraflið og ýkja það.
„Hér er stundum svo heitt að ég
þarf að fara úr öllu og mála þannig,
svo ég þarf að ímynda mér þessar
íslensku aðstæður, kuldann og snjó-
inn.“
Elli segist reyna að ná fram með
verkum sínum aðstæðum sem hinn
týpíski Íslendingur myndi ef til vill
ekki taka eftir en ferðamenn gerðu
kannski frekar. „Þá á ég við snjó-
skafla, skafrenning og fleira sem fer
í taugarnar á okkur þegar við höfum
búið of lengi á Íslandi. Mér fannst
þetta áhugavert eftir að hafa verið
búsettur erlendis í 10 eða 15 ár. Þá
sá ég grafísk form og myndform í
snjónum og uppi á heiði. Á málverk-
unum mínum eru ekki ákveðin fjöll
heldur frekar aðstæður sem ég man
eftir að hafa lent í, t.d. að vera fast-
ur í bíl uppi á Hellisheiði.“
Ástæðu þess að Elli heldur sýn-
inguna í húsgagnaversluninni
NORR11 segir hann þá að hann
þekki eigendurna vel. Hann nefnir
þó einnig að þarna hafi verið rekið
galleríið 101 Gallery og því hafi
þetta legið beint við. „Ég fór þarna
oft með pabba á myndlistarsýn-
ingar. Ég var alltaf svo hrifinn af
þessu rými. Þegar ég komst að því
að NORR11 væri komið þarna og
það væri í eigu vina minna hafði ég
samband við þau og spurði hvort
þau væru ekki til í að gera einhvers
konar sýningu.“ Það fer vel á því að
sýna málverk innan um húsgögn
þar sem þau prýða oftar en ekki
veggi heimila fólks. „Mér fannst
þetta virka svo vel í þessu umhverfi.
Gestir geta ímyndað sér heimili
sín,“ segir myndlistarmaðurinn.
Breytti hugarfari sínu
Fyrir ári hélt Elli sýninguna Ólík-
ir heimar í sama rými. „Hugarfar er
í raun og veru í óbeinni tengingu við
þá seríu. Þá voru verkin tveir metr-
ar á breidd en mig langaði að prófa
að skora á sjálfan mig að minnka
verkin mikið. Flest verkin á sýning-
unni núna eru 60x90 sentimetrar og
ég hef bara aldrei málað svona lítil
verk,“ segir Elli og heldur áfram:
„Það er í mínum þægindaramma að
mála stór verk. Til að minnka þau
niður í 60 sentimetra þarf maður að
klóra sér svolítið í hausnum, breyta
hugarfarinu og útsetningunni á öllu
saman. Það er ástæðan fyrir því að
ég nefni sýninguna Hugarfar.“
Hugarfar Ella breyttist ekki að-
eins gagnvart stærð verkanna held-
ur einnig þeim tímaramma sem
hann setti sér til að vinna seríuna.
„Ég var rosalega ákveðinn í að gera
þessa sýningu á styttri tíma; ég
vann tvö eða þrjú verk í einu og
setti mér tímaramma, sem ég geri
venjulega ekki. Ég er vanur að mála
bara og mála þar til ég er tilbúinn
að sýna eða selja.“
Málaði í 11 klukkustundir á dag
Að þessu sinni byrjaði Elli hins
vegar á verkunum í seríunni hinn 9.
mars og kláraði að mála síðasta
verkið 29. júní, og afraksturinn varð
17 verk. „Ég stimplaði mig inn á
morgnana og út á kvöldin eða eftir
miðnætti.“ Elli reiknaði út að hann
hefði málað í 892 klukkustundir á
þessum stutta tíma og var um ellefu
klukkutíma á vinnustofunni á dag
fyrir utan tveggja vikna frí.
Elli segist hafa málað allt sitt líf
en það séu um sex ár síðan hann
gerði myndlist að atvinnu. „Það var
á þeim tíma sem ég flutti til Los
Angeles. Ég gerði fyrsta málverkið
tengt landslagi á Íslandi en svo flest
önnur í Los Angeles.“
Faðir Ella, Egill Eðvarðsson, er
einnig myndlistarmaður. „Hann
kenndi mér grunninn í myndlist. Ég
er annars alveg ólærður mynd-
listarmaður. Hann kenndi mér
grunninn í öllu þessu maleríi og
sulleríi sem þróaðist út í það að í
dag bý ég til mína eigin olíu-
málningu alveg frá grunni. Ég er
búinn að finna formúlu sem gefur
fullkominn tímaramma; það tekur
hana ekki of langan tíma að þorna
og ekki of stuttan. Þessi málning er
þægileg fyrir olíumyndlistarmenn,
flæðið er einhvern veginn miklu
þægilegra, hún er ekki svona þykk
og gróf og ekki eins eitruð og önnur
olíumálning.“
Terpentína bönnuð í Kaliforníu
Elli segist hafa byrjað að fram-
leiða eigin málningu vegna þess að
olía í miklu magni, terpentína og
önnur leysiefni sem myndlistar-
menn nota eru bönnuð í Los Angel-
es. „Það hafa verið sett lög gegn
þessum efnum og maður getur þess
vegna hvergi fengið þau. Þetta er
eina ríkið sem hefur bannað þetta
og að sjálfsögðu gerðist það árið
sem ég flutti til Kaliforníu. Ég
þurfti þess vegna að finna leið til
þess að mála. Ég byrjaði á að prófa
mig áfram með akríl en það gekk
bara alls ekki þannig að ég talaði við
eðlis- og efnafræðinga bæði á
Íslandi og í Bandaríkjunum og fann
formúlu fyrir olíumálningu sem
virkaði. Ég er með tilraunastofu þar
sem ég er í hvítum galla og með
gasgrímu að búa þetta til.“ Hann
smíðar einnig blindrammana og
rammana í kringum verkin og
strekkir. „Ég geri í raun og veru
allt sjálfur og mér finnst það
skemmtilegt og persónulegt.“
Morgunblaðið/Hari
Landslag „Á málverkunum mínum eru ekki ákveðin fjöll heldur frekar aðstæður sem ég man eftir að hafa lent í,
t.d. að vera fastur í bíl uppi á Hellisheiði,“ segir Elli Egilsson um verkin á sýningunni sem verður opnuð í NORR11.
Íslenskur skafrenningur í Kaliforníu
 Myndlistarmaðurinn Elli Egilsson opnar sýninguna Hugarfar í NORR11 í dag  Málar íslenskar
aðstæður eftir minni á vinnustofu í Los Angeles  Býr til sína eigin olíumálningu frá grunni
Íslenska kvikmyndin Bergmál eftir
Rúnar Rúnarsson hefur verið valin
í aðalkeppni kvikmyndahátíðar-
innar í Locarno í Sviss, sem haldin
verður í ágúst, og mun þar keppa
um Gyllta hlébarðann, sem eru
aðalverðlaun hátíðarinnar. Þetta
var tilkynnt á blaðamannafundi í
vikunni. Í tilkynningu frá framleið-
anda kemur fram að Bergmál sé
kvikmynd þar sem örsögur úr sam-
tímanum fléttist saman á ljóðrænan
hátt og myndi samtímaspegil frá Ís-
landi í aðdraganda jóla.
„Ég er fyrst og fremst stoltur af
samverkafólki mínu sem hefur vað-
ið eld og brennistein til að gera
Bergmál mögulega. Kvikmynda-
framleiðsla er dýr útgerð og eiga
þessar viðurkenningar á okkar
störf eftir að reynast okkur vel í
fjármögnun á framtíðarverkefnum.
Mest hlakka ég til að frumsýna
Bergmál fyrir fólkið okkar heima á
Íslandi fyrir jól,“ er haft eftir
Rúnari Rúnarssyni leikstjóra í til-
kynningunni.
Þetta er ekki í fyrsta sinn sem
mynd í leikstjórn Rúnars keppir til
virtra verðlauna. Síðan Síðasti bær-
inn var tilnefnd til Óskarsverðlauna
2006 hafa kvikmyndir hans unnið
yfir 130 alþjóðleg kvikmyndaverð-
laun.
Hiti Stilla úr kvikmyndinni Bergmál sem verður heimsfrumsýnd í ágúst.
Bergmál keppir um
Gyllta hlébarðann