Morgunblaðið - 09.08.2019, Page 28

28 FRÉTTIRVísindi
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 9. ÁGÚST 2019
SVIÐSLJÓS
Ágúst Ásgeirsson
agas@mbl.is
Voru Egyptar til forna færir um að
sigla bátum til langferða sem ofnir
voru saman úr votlendisplöntum af
grasætt? Hópur ævintýramanna er
á því og hyggst færa sönnur á sigl-
ingar Forn-Egypta á fleytum af því
tagi allt til Svartahafs fyrir árþús-
undum. Mennirnir ætla að sann-
reyna þetta með því að sigla sams-
konar leið í hina áttina, þ.e. frá
Svartahafi til Egyptalands.
Förin hefst nú um miðjan mán-
uðinn en hópurinn samanstendur af
tveimur tylftum rannsóknarmanna
og sjálfboðaliða frá alls átta löndum.
Siglingin hefst í hafnarborginni
Varna í Búlgaríu á reyrbátnum
Abora IV en þaðan er um 700 sjó-
mílna veg að fara gegnum Hellu-
sund, um Eyjahaf til grísku eyj-
arinnar Krítar.
Umfram allt vakir fyrir hópnum
að sanna tilgátu um siglingar þessar
sem gríski sagnfræðingurinn Her-
ódótus veitti trúverðugleika, en
hann er almennt álitinn faðir sagna-
ritunar, að sögn leiðangursstjórans
Dominique Görlitz sem er þýskur.
Forni sagnfræðingurinn gríski reit:
„Egyptar sigldu um Svartahaf til að
sækja efnivið sem ekki var að finna
við Miðjarðarhafið austanvert.“
Görlitz segir menn sína hafa sótt
innblástur við hönnun hins 14 metra
farkosts í fornar hellaristur í
Egyptalandi og á Kákasussvæðinu.
Bólivísk þekking
Við bátssmíðina naut hópurinn lið-
sinnis sjálfboðaliða og aðstoðar og
þekkingar tveggja Aymara frum-
byggja sem búa við Titicacavatn í
Bólívíu, Fermins Limachi og sonar
hans Yuri.
Það er engin tilviljun, að Abora IV
svipar mjög til hins fræga pap-
írusbáts Ra II sem norski könnuður-
inn Thor Heyerdal sigldi yfir Atl-
antshafið árið 1970, en faðir Limachi
kom að smíði hans.
Að sögn Fermins voru stór búnt
af svonefndum totora-reyr rígbund-
in saman með reipi til að móta meg-
inskrokk Abora IV. Síðan voru útbú-
in tvö svefnhólf úr reyr og reist
trémastur en báturinn verður búinn
tveimur seglum, 40 og 62 fermetra.
Allt í allt fóru 12 tonn af reyr í smíð-
ina og tveir kílómetrar af reipi.
„Stóra spurningin er hvort þessi
bátur sé fær um að sigla gegnum hið
erfiða grunnsævi eyjanna í Eyja-
hafi,“ sagði Görlitz við AFP-
fréttastofuna.
Afar þýðingarmikið er að ná til
Hringeyja í Eyjahafi og síðan til
Krítar til að sanna frumkenningu
hans, bætti hann við en menning
Mínóa á Krít hinni fornu reis hæst á
árabilinu frá 2.700 til 1.700 fyrir
Krists burð. Sýnt hefur verið fram á
að Mínóar stunduðu viðskipti við
Egypta.
Abora IV var sjósett í síðustu viku
og þarf að bíða í tvær til þrjár vikur
eftir að reyrinn gegnblotni, sjúgi í
sig milli fimm og 10 tonn af vatni.
Vegna milljarða loftfylltra holrýma í
gljúpu byggingarefni bátsins mun
hann hvorki geta brotnað í sundur
né sokkið,“ sagði Görlitz.
Hættur á hafi úti
Í síðasta leiðangri hans af þessu
tagi, á Abora III árið 2007, lagði
hann upp frá New York og stefndi til
Suður-Spánar í þeim tilgangi að
sanna að steinaldarmenn hafi stund-
að ámóta ferðir yfir Atlantshaf. Eftir
56 daga á hafi úti og aðeins 900 kíló-
metra ófarna til Azoreyja reif fár-
viðri bát Görlitz í tætlur.
„Ég er 100 prósent sannfærður
um að þetta skip muni aldrei sökkva.
Og svo lengi sem það flýtur erum við
með björgunarbát með okkur,“ sagði
sjálfboðaliðinn Mark Pales, 42 ára
gamall hollenskur rafvirki.
Annar sjálfboðaliði, Heike Vogel,
starfsmaður þýsks bögglapóstfyr-
irtækis, kvaðst hlakka til sigling-
arinnar. Þetta er þriðji leiðangur
Görlitz sem hún á aðild að. Í tveimur
þeirra fyrstu var hún þá einungis að-
stoðarmaður á landi. Nú verður hin
35 ára gamla Vogel hins vegar í
áhöfn Abora IV. „Þetta verður mjög
framandi,“ sagði hún.
Til að geta átt samskipti við stór
flutningaskip á leið þeirra – sem
skapað getur þeim meiri háttar
hættu á hafi úti – hefur Görlitz búið
Abora IV nútímafjarskipta- og
gervihnattaleiðsögubúnaði. „Auðvit-
að, það hefði flokkast undir hrikaleg-
an hroka og forheimsku að brúka
ekki nútímatækni. Leiðangurinn er
vísindatilraun og við leggjum okkur
ekki í hættu,“ sagði hann.
Í kjölfar Forn-Egypta um Svartahaf
AFP
Bátur úr
reir
Upphaf
Búlgaría
Varna
Áætluð leið
Istanbul
200 km
Sigla eins og Egyptar
Lemnos
Milos
Santorini
Krít
Kýpur
Svartahaf
Miðjarðarhaf
Abora IV
Siglingaleið: Um1.300 km
Ævintýramenn áforma að sigla
eins og Egyptar til forna frá
Svartahafi til Kýpur
 Hópur ævintýramanna ætlar að sigla á reyrbáti frá Svartahafi til Krítar 700 sjómílna leið og
þræða sig á leiðinni fram hjá urmul eyja og sigla gegnum erfið grunnsævi eyjanna í Eyjahafi
Sjósetning Abora IV sjósett í Svartahafsborg-
inni Beloslav. Í næstu viku hefst um 3.000 kíló-
metra löng sigling bátsins til Egyptalands.
AFP
Þykkt Síðustu handtökin lögð á
hinn fjallþykka byrðing Abora IV.
Álfabakka 12, 109 Rvk • s. 557 2400 • bjorg@bjorg.is • Opið virka daga kl. 8-18
Sérhæfum
okkur í hreinsun
á viðkvæmum
fatnaði
fyrir heimilið
Sendum
um
land allt
Tjarnargötu 2 | 230 Reykjanesbæ | Sími 421 3377 | bustod@bustod.is | www.bustod.is
Fallegar vörur
Stóll á snúningsfæti
í ítölsku nautsleðri
75 cm á breidd
Verð frá 120.000 kr.