Morgunblaðið - 09.08.2019, Blaðsíða 34

34 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 9. ÁGÚST 2019
ER BROTIÐ Á ÞÉR?
Slys valda heilsutjóni og þjáningum. En það er ekki síður sárt þegar starfsorkan
skerðist og áætlanir um framtíðina bregðast. Því fylgir óvissa og áhyggjur.
Ef þú hefur orðið fyrir slysi þá skaltu hafa samband við Bótarétt sem fyrst.
Það kostar ekkert að kanna málið. Við metum stöðu þína og skoðum síðan málin
ofan í kjölinn. Þú getur látið þér batna á meðan við sækjum rétt þinn.
HRINGDU Í BÓTARÉTT Í SÍMA 520 5100 OG ÞÚ FÆRÐ ÞITT.
botarettur.is
Strandgötu 24 | 220 Hafnarfjörður | Sími 565 4100 | nyform.is
Úrval af rafdrifnum
hvíldarstólum
Opið
virka daga
11-18
N Ý F O R M
h ú s g a g n a v e r s l u n
Komið og skoðið úrvalið
Bogi Þór Arason
bogi@mbl.is
Í dag eru tuttugu ár liðin frá því
Vladimír Pútín Rússlandsforseti
komst til valda í Moskvu og þótt
hann geti gegnt forsetaembættinu í
fimm ár til viðbótar er þegar hafin
umræða í landinu um hvernig hann
geti haldið völdunum enn lengur.
Borís Jeltsín, þáverandi forseti,
skipaði Pútín í embætti forsætisráð-
herra 9. ágúst 1999 og þegar Jeltsín
sagði af sér vegna veikinda 31. des-
ember það ár tók Pútín við forseta-
embættinu til bráðabirgða. Hann
var síðan kjörinn forseti með 53%
atkvæða í kosningum í mars 2000.
Þar sem stjórnarskrá landsins
kveður á um að enginn geti verið for-
seti lengur en í tvö kjörtímabil í röð
þurfti Pútín að láta af embætti 2008.
Hann varð þá forsætisráðherra og
hafði stólaskipti við bandamann
sinn, Dmitrí Medvedev, sem varð
forseti.
Aftur forsætisráðherra?
Flestir stjórnmálaskýrendur telja
líklegt að Pútín vilji vera við stjórn-
völinn eftir að kjörtímabili hans lýk-
ur árið 2024 en þeir eru ekki á einu
máli um hvaða leið hann sé líklegur
til að velja til að halda völdunum.
Pútín er 66 ára og verður á 72. ald-
ursári þegar kjörtímabilinu lýkur,
yngri en Donald Trump Bandaríkja-
forseti og fylgismestu forsetaefni
demókrata eru núna.
Sumir telja líklegast að Pútín
verði aftur forsætisráðherra. Aðrir
telja forsetann vera ósáttan við þá
lausn og segja að hann hafi virst
óánægður með hana á árunum 2008-
2012 vegna þess að honum hafi mis-
líkað stefna Medvedevs í utanríkis-
málum og staðið stuggur af vinsæld-
um hans. Medvedev virtist vera
hissa þegar honum var sagt að hann
fengi aðeins að gegna forsetaemb-
ættinu í eitt kjörtímabil og ætti að
víkja fyrir Pútín.
Enn aðrir telja líklegt að stjórnar-
skránni verði breytt til að auka völd
forsætisráðherrans á kostnað for-
setaembættisins og greiða fyrir því
að Pútín geti haldið völdunum eins
lengi og hann vilji.
Ný stofnun eða nýtt ríki?
Fréttaveitan AFP hefur eftir
stjórnmálaskýrandanum Gregorí
Bovt að forsetinn og bandamenn
hans íhugi m.a. þann möguleika að
koma á fót einhvers konar nýrri
stofnun sem stjórni landinu undir
forystu Pútíns. Komið verði á svip-
uðu fyrirkomulagi og tekið var upp í
Kasakstan í mars sl. þegar Nursult-
an Nazarbajev lét af embætti for-
seta eftir að hafa gegnt því frá því að
landið fékk sjálfstæði frá Sovétríkj-
unum árið 1991. Nazarbajev verður
„leiðtogi þjóðarinnar til æviloka“
samkvæmt stjórnarskrá landsins og
einnig formaður öryggisráðs þess.
Fyrir nokkrum mánuðum komst á
kreik orðrómur í Moskvu um að Pút-
ín hygðist sameina Rússland og
grannríkið Hvíta-Rússland og verða
forseti nýs sambandsríkis, að sögn
stjórnmálaskýrandans Chris Millers
í grein í tímaritinu Foreign Policy.
Löndin tvö hafa verið mjög náin, eru
t.a.m. í tollabandalagi, og Rússar
efna reglulega til heræfinga í Hvíta-
Rússlandi, sem stundum er kallað
„síðasta einræðisríki Evrópu“. Tutt-
uga ára gamall sáttmáli milli land-
anna kveður á um að þeim beri að
vinna að ríkjasambandi með einum
gjaldmiðli og einum fána og sáttmál-
inn gæti orðið lagalegur grunnur að
stofnun sambandsríkis. Talið er þó
ólíklegt að Alexander Lúkasjenkó,
forseti Hvíta-Rússlands, og banda-
menn hans fallist á að afsala sér
völdunum. Miller telur að rússnesk
stjórnvöld séu nógu áhrifamikil í
grannríkinu til að koma Lúkasjenkó
frá völdum en efast um að Kreml-
verjar telji það svara kostnaði.
Þótt flokkur Pútíns, Sameinað
Rússland, virðist hafa tapað fylgi
vegna versnandi lífskjara Rússa á
síðustu árum er hann enn nógu öfl-
ugur á þinginu til að breyta stjórnar-
skránni og tryggja að Pútín verði við
völd eftir að kjörtímabilinu lýkur.
Flokkurinn gæti til að mynda af-
numið stjórnarskrárákvæðið um að
forsetinn geti aðeins gegnt embætt-
inu í tvö kjörtímabil í röð. Rússneski
blaðamaðurinn Leoníd Bershídskí
segir í grein á fréttavef Bloomberg
að stjórnarflokkurinn geti breytt
stjórnarskránni til að gera Pútín að
forseta til æviloka en hann hafi
ítrekað hafnað þeim möguleika.
Brýnna að verja meirihlutann
Chris Miller segir í Foreign Policy
að umræðan í Rússlandi um hvað
Pútín eigi að gera 2024 sé orðin svo
mikil að svo virðist sem allir stjórn-
málamenn landsins hafi látið skoðun
sína á málinu í ljós. „Það er að segja
allir nema Pútín sjálfur. Ef til vill er
hann að bíða eftir tækifæri til að til-
kynna framtíðaráform sín. Eða
kannski veit hann ekki hvað hann
eigi að gera.“
Segja má að það sé ekki nema von
að forsetinn hafi ekki tilkynnt áform
sín því að fimm ár eru til stefnu. Tal-
ið er að brýnna sé fyrir Pútín að
tryggja að flokkur hans haldi mikl-
um meirihluta sínum í dúmunni,
neðri deild þingsins, í kosningum ár-
ið 2021. Hermt er að Kremlverjar
séu að íhuga þann möguleika að
breyta kosningalögunum með það
fyrir augum að auðvelda flokknum
að halda meirihlutanum þrátt fyrir
fylgistap, m.a. til að hann geti breytt
stjórnarskránni eftir kosningarnar
og tryggt að Pútín verði áfram við
völd.
Pútín leiðtogi Rússa til æviloka?
 Umræða í Rússlandi um hvernig Pútín geti haldið völdunum þegar kjörtímabili hans lýkur
 Samkvæmt stjórnarskránni getur hann ekki gegnt forsetaembættinu lengur en í tvö kjörtímabil í röð
Fæddist 1952 í Leníngrad
(nú Pétursborg)
Vladimír Pútín
Ljósmynd: AFP
Forseti
Forsætisráðherra
18. mars 2018
Á 2 dætur, fráskilinn frá 2013
Hrun Sovétríkjanna
1996
1998
1999
Varð yfirmaður FSB (áður KGB)
2000
2004
Dró úr áhrifum olígarka,
fámenns hóps auðkýfinga
Greip til aðgerða gegn óháðum
sjónvarpsstöðvum
2008
2012
2014
Hernaðaríhlutun í Sýrlandi
til stuðnings stjórn landsins
Endurkjörinn forseti
Kjörinn forseti á ný
Krímskagi innlimaður
í Rússland. Sendi
hermenn til Úkraínu
1975
-1990
Frá 2015
1990
-91
Njósnari KGB
Varð forsætisráðherra í
forsetatíð Borís Jeltsíns
Hóf hernað gegn uppreisnar-
mönnum í Tétsníu 1. október
Kjörinn forseti
Hóf störf í Kreml
Endurkjörinn forseti
20. júlí 2019
Stjórnarandstæðingar hófu
götumótmæli til að krefjast
lýðræðislegra kosninga
Stjórnvöld í Kreml
sökuð um íhlutun í
forsetakosningar í
Bandaríkjunum 2016
2017
Gat ekki verið forseti lengur en í
tvö kjörtímabil í röð. Varð þá
forsætisráðherra og Dmitrí
Medvedev varð forseti
Rúmlega 330 gíslar létu lífið í árás
öryggissveita í skóla í N-Ossetíu
til að binda enda á umsátur
Þaulsætnir leiðtogar
» Vladimír Pútín hefur verið
við völd í tvo áratugi en er
langt frá því að slá met Fídels
Castros sem var leiðtogi Kúbu
í 49 ár eftir byltinguna þar.
» Chiang Kai-shek, fyrsti for-
seti Taívans, gegndi embætt-
inu í 47 ár þar til hann lést
1975.
» Kim Il-sung, einræðisherra
Norður-Kóreu, stjórnaði land-
inu í 46 ár þar til hann dó.
Hann er enn dýrkaður sem „ei-
lífðarleiðtogi“ einræðisríkisins.
» Muammar Gaddafi var ein-
ræðisherra Líbýu í tæp 42 ár
en líflátinn skömmu eftir að
honum var steypt af stóli árið
2011 þegar arabíska vorið svo-
nefnda var í hámarki.
» Teodoro Obiang Nguema,
forseti Miðbaugs-Gíneu, hefur
setið lengst allra núverandi
leiðtoga. Hann hefur verið við
völd í 40 ár, eða frá valdaráni
1979.