Skessuhorn - 13.01.2016, Blaðsíða 22

MIÐVIKUDAGUR 13. JANÚAR 201622
Pennagrein
Langþráð baráttumál komið í höfn
Baráttan fyrir lægri
húshitunarkostn-
aði hefur staðið
lengi. Núna get-
um við fagnað því að mikilvægum
áfanga er náð. Með lögum sem tóku
gildi nú um áramótin og lögum sem
lúta að jöfnuði í orkukostnaði dreif-
býlis og þéttbýlis, eru stigin stærri
og varanlegri skref í þessum efnum
en við höfum lengi séð. Þessi laga-
setning tryggir tvennt: Annars veg-
ar er komið á jöfnun í orkukostn-
aði dreifbýlis og þéttbýlis. Hins veg-
ar lækkar orkukostnaður á köldum
svæðum mjög verulega og með var-
anlegum hætti, þar sem kostnaður
við flutning og dreifingu orku leggst
ekki lengur á notendurna heldur
er hann greiddur af samfélaginu í
heild. Þarna má segja að við höfum
náð lyktum í gömlu og brýnu rétt-
lætismáli.
Á ýmsu hefur gengið í gegnum tíð-
ina í þessum málum. Stundum hef-
ur okkur tekist að knýja fram aukið
fjármagn til þess að létta byrðarnar
af húshitunarkostnaði á svokölluð-
um svæðum; þ.e. þeim svæðum sem
búa við rafhitun en hafa ekki getað
notið jarðvarma til húshitunar. Þeg-
ar þrengst hefur um í ríkisbúskapn-
um hefur hins vegar oftar en ekki
slegið í bakseglin. Þetta má sjá í svari
við fyrirspurn minni á Alþingi vet-
urinn 2010 til 2011, http://www.alt-
hingi.is/altext/pdf/139/s/0234.pdf
Tillaga á Alþingi um
lækkun húshitunar-
kostnaðar
Í framhaldi af þessu svari hafði ég
forgöngu um smíði þingsályktun-
artillögu, sem flutningsmenn úr
fjórum stjórnmálaflokkum stóðu
að. Tillagan var svohljóðandi:
„Alþingi ályktar að fela iðnaðar-
ráðherra að setja á laggirnar nefnd
er móti tillögur um lækkun hús-
hitunarkostnaðar á þeim svæðum
þar sem hann er nú hæstur, marki
stefnu um fyrirkomulag á niður-
greiðslum vegna hitunar á íbúðar-
húsnæði og skoði hvernig unnt sé
að stuðla að varanlegri lækkun hús-
hitunarkostnaðar á svokölluðum
„köldum svæðum“. Stefnt sé að því
að þessi kostnaður verði sem næst
kostnaði hjá meðaldýrum hitaveit-
um, eða tiltekið hlutfall af hús-
hitunarkostnaði á orkuveitusvæði
Orkuveitu Reykjavíkur og hjá sam-
bærilegum hitaveitum. Nefndin
verði skipuð fulltrúum þingflokka,
sveitarfélaga og orkufyrirtækja og
skili tillögum sínum fyrir 1. októ-
ber 2012.“
Frumvarp lagt fram um
aðgerðir til lækkunar
Þó tillagan hlyti ekki afgreiðslu má
segja að andi hennar hafi svifið yfir
vötnum í vinnu nefndar sem þáver-
andi iðnaðarráðherra skipaði m.a.
með sérfræðingum og fulltrúum
hinna svokölluðu „köldu svæða“.
Nefndin skilaði áliti sínu 19. des-
ember 2011. Það verður hins vegar
að segja þá sögu eins og hún var að
fátt gerðist í þessum málum í kjöl-
farið og ekkert af því sem mestu
máli skiptir og lagt var til í nefnd-
inni.
Þegar fullreynt var um að eftir
þessum tillögum yrði unnið af al-
vöru, vann ég frumvarp upp úr til-
lögum þessarar nefndar og lagði
fram á Alþingi. Í ljósi þess að hér
var um að ræða mál sem ekki er
í eðli sínu flokkspólitískt held-
ur miklu fremur byggðapólitískt,
lagði ég mig fram um að leita þver-
pólitískrar samstöðu um málið, líkt
ég hafði gert varðandi fyrrgreinda
þingsályktunartillögu. Segja má að
þetta hafi tekist; þingmenn fjögurra
stjórnmálaflokka stóðu að málinu
með mér.
Hverjar voru
tillögur nefndarinnar
frá árinu 2011?
Kjarni þessa frumvarps fólst í
niðurstöðu nefndarinnar sem skil-
aði áliti sínu í árslok 2011. Sú nefnd
hafði lagt til að orkukostnaður
dreifbýlis og þéttbýlis yrði jafnað-
ur og í annan stað yrði kostnaður
við dreifingu og flutning raforku
greiddur niður að fullu í því skyni
að lækka húshitunarkostnað á svæð-
um sem byggju við rafhitun. Fram
kom í skýrslu nefndarinnar að þessi
aðferð hefði það í för með sér að
húshitunarkostnaður á rafhitunar-
svæðunum (köldu svæðunum) yrði
álíka og hjá hinum dýrari hitaveit-
um í landinu.
Sannarlega er sá kostnaður meiri
en til dæmis hjá ódýrustu hitaveit-
unum svo sem Orkuveitu Reykja-
víkur. En þó ekki hærri en hjá dýr-
ari hitaveitunum. Og – það er kjarni
málsins – það var viðurkennt að
ósanngjarnt væri að við sem búum
á svæðum sem verða að nýta raf-
magn til húshitunar þyrftum ekki
að greiða fyrir dreifingu og flutn-
ing raforkunnar. Það væri sam-
félagslegt verkefni og að aðgang-
ur okkar að raforkunni væri þann-
ig jafnaður.
Staða dreifbýlisins á
landsbyggðinni var verst
Höfum í huga að einvörðungu 10%
landsmanna nýta rafmagn til hús-
hitunar og hafa því búið við slig-
andi húshitunarkostnað. Átak hefur
verið gert til þess að leita að jarð-
hita og byggðir hafa verið inn hvat-
ar í kerfið til þess að stuðla að auk-
inni jarðhitanotkun til húshitunar.
Þetta hefur skilað árvissum árangri
og því hefur þeim smám saman
fækkað sem hafa þurft að nýta raf-
orkuna til að hita hús sín.
Þegar málin eru skoðuð þá blas-
ir við að húshitunarkostnaðurinn
hefur verið lang mestur í dreifbýl-
inu í landinu. Þetta getum við séð
með því að rýna í tölur um árlegan
kostnað 180 fm húss frá því í októ-
ber 2010 á svæði RARIK: Rafhit-
un í dreifbýli: 238.196 kr. Rafhitun
í þéttbýli: 200.645 kr. Kyntar hita-
veitur hjá Orkubúi Vestfjarða, (fjar-
varmi) 170.436.
Það var því viðblasandi að sann-
gjarnast var að ráðast fyrst á það
óréttlæti sem gilti gagnvart dreif-
býlinu og sem betur fer varð það
niðurstaðan. Á þessu kjörtímabili
hafa verið samþykkt tvenn lög sem
taka á því hróplega óréttlæti sem
hefur ríkt varðandi húshitunar-
kostnaðinn á svæðum sem búa við
rafhitun.
Samþykkt voru lög þann 3. mars
í fyrra sem fólu í sér sérstaka niður-
greiðslu á dreifikostnaði í dreifbýli,
þ.e. á svæðum með færri en 200
íbúa. Þarna munar miklu fyrir það
fólk sem í dreifbýli býr og verður
það jafnsett íbúum á þéttbýlisstöð-
um sem búa við rafhitun. Og núna
um áramótin tóku gildi lög sem
eins og fyrr greinir tryggja að dreif-
ing og flutningur á raforku. Þetta er
í samræmi við tillögur fyrrgreindr-
ar nefndar sérfræðinga og fulltrúa
„köldu svæðanna“ og nánast orð-
rétt í samræmi við frumvarpið sem
ég hafði forgöngu um að flutt var
af fulltrúum fjögurra stjórnmála-
flokka haustið 2012.
Réttlætismáli
róið í höfn
Nú má því segja að miklu réttlætis-
máli hafi verið róið í höfn. Ánægju-
legt er að vita til þess að um þessi
máli ríkti í rauninni ótrúlega mikil
pólitísk samstaða þegar til stykkis-
ins kom. Umræða síðustu ára skil-
aði því að flestir sáu að við svo búið
mátti ekki lengur standa. Og und-
ir lokin stóð ágreiningurinn frem-
ur um fjármögnun þessarar aðgerð-
ar en um það grundvallaratriði að
jafna húshitunarkostnaðinn. Það er
í sjálfu sér líka árangur.
Nú hefur þessi aðferð verið lög-
fest og fráleitt er því annað en að
við getum treyst því að þetta fyr-
irkomulag standi, til heilla þeim
byggðum og íbúum sem hafa mátt
þola sligandi kostnað á undanförn-
um árum við það eitt að halda á sér
hita í húsnæði sínu.
Einar Kristinn Guðfinnsson.
Höf. er forseti Alþingis og þing-
maður Norðvesturkjördæmis.
Á annarri hæð í verslanamiðstöðinni
Hyrnutorgi í Borgarnesi starfrækir
Halldóra Jónasdóttir frá Rauðanesi
Sjúkraþjálfun Halldóru. Blaðamað-
ur Skessuhorns kíkti í heimsókn til
Halldóru og bað hana að segja nánar
frá náminu, stofnun fyrirtækisins og
rekstrinum í Borgarnesi. „Ég stofn-
aði fyrirtækið haustið 2007 og byrj-
aði með stofuna í litlu rými á Borgar-
braut 59. Þurfti reyndar að fá undan-
þágu hjá Sjúkratryggingum Íslands
til að fá að opna stofu í Borgarnesi
bæði vegna þess að húsnæðið var of
lítið og svo vildu þeir einnig meina
að ekki þyrfti annan sjúkraþjálfara í
Borgarnes. Ég benti þeim „pent“ á að
það væri líf fyrir utan þéttbýliskjarn-
ann. Ég byrjaði ein á stofunni en sá
mjög fljótt að ég myndi engan veg-
inn anna eftirspurn. Þess vegna fór
ég af stað að leita að hentugra hús-
næði svo ég gæti bætt við mig sjúkra-
þjálfara í vinnu. Haustið 2008 flutti
ég svo yfir götuna að Borgarbraut
58-60 þar sem fyrirtækið er staðsett
í dag.“
Halldóra segist vera með BS próf
í sjúkraþjálfun frá Háskóla Íslands.
„Ég útskrifaðist árið 2005 og vann
eftir það í tvö ár á stofunni TÁP í
Kópavogi. Hef svo verið að bæta við
mig námi í Osteopractic physical
therapy og kláraði það nám núna í
desember. Fékk mitt diploma afhent
í Suður Karolinu fylki í Bandaríkj-
unum í nýliðnum mánuði. Við erum
fimm íslenskir sjúkraþjálfarar sem
höfum sótt þetta nám út til Ameríku
og útskrifumst saman. Þar á meðal er
samstarfskona mín Hildur Aðalbjörg
Ingadóttir. Í þessu námi höfum við
lært hnykkingar, nálastungur og sér-
stæðar bandvefslosanir og mismuna-
greiningar á stoðkerfisvandamálum.“
Vel tækjum búin
Sjúkraþjálfun Halldóra er ágætlega
tækjum búin stofa en þar er að finna
sal með hlaupabrettum, æfingahjól-
um, fótapressum, trissum, hnéréttu,
bakæfingatæki, róðrartæki og fleiru
ásamt æfingahjóli fyrir fólk í hjóla-
stól. „Tækjasalurinn er vinsæll og
mikið sóttur af skjólstæðingum okk-
ar,“ segir Halldóra. Hún segir að
sjúkraþjálfunarstofa eins og henn-
ar úti á landi þurfi að geta veitt allar
helstu meðferðir sem falla undir fag-
grein sjúkraþjálfunar. „Greinin þarf
að hjálpa öllum sem glíma við stoð-
kerfisverki, gigt, taugasjúkdóma eða
eru í endurhæfingu eftir slys eða að-
gerðir. Skjólstæðingarnir eru fólk á
öllum aldri og eftir því sem sjúkra-
þjálfari vinnur lengur á sama stað,
bætist við fasta skjólstæðingahóp-
inn. Til okkar leitar fólk með tauga-
sjúkdóma, slæma gigtarsjúkdóma og
glímir við erfið veikindi, fólk sem
þarf aðstoð til að bæta heilsufar sitt
til lengri tíma eða jafnvel alla ævi.
Þar af leiðandi fækkar lausum pláss-
um í sjúkraþjálfun. Fyrirtækið hefur
vaxið mikið og skjólstæðingahópur-
inn stækkað. Fólk kemur allsstaðar
að úr héraðinu. Einnig fáum við fólk
úr Dalabyggð, m.a. af Fellsstönd og
Skarðsströnd, fólk sunnan Skarðs-
heiðar, vestan af Snæfellsnesi og fólk
kemur meira að segja til okkar alla
leið frá Hólmavík,“ segir Halldóra.
Hún kveðst hafa þurft að bæta við
starfsfólki til að mæta eftirspurn og
í dag eru þær þrjár sem starfa hjá
Sjúkraþjálfun Halldóru. „Auk mín er
Hildur Aðalbjörg Ingadóttir útskrif-
uð frá Danmörku í fullu stöðugildi
og Rakel Guðjónsdóttir í 60% starfs-
hlutfalli en hún er útskrifuð frá HÍ.
Þótt við höfum bætt við okkur starfs-
fólki dugar það samt ekki til því hér
er biðlisti. Þetta er svo stórt hérað.
þg
Næg verkefni hjá Sjúkraþjálfun Halldóru
Starfsmenn Sjúkraþjálfunar Halldóru, f.v. Hildur, Rakel og Halldóra. Svipmynd úr tækjasalnum.