Skessuhorn - 13.01.2016, Blaðsíða 23

MIÐVIKUDAGUR 13. JANÚAR 2016 23
Pennagrein
Í upphafi árs lítum
við yfir farinn veg
og stígum á stokk
og heitum á okk-
ur sjálf að ná árangri í þeim verkefn-
um sem við erum að kljást við hverju
sinni. Á Alþingi eru það fjárlögin
sem endurspegla stefnu hverrar rík-
isstjórnar og stjórnarandstaðan glím-
ir við að ná fram breytingum á í takt
við stefnu sinna flokka. Stjórnarand-
staðan lagðist öll á eitt við að ná fram
leiðréttingu á kjörum aldraðra og ör-
yrkja en það fór sem fór, ríkisstjórn-
in sýndi enn og aftur sitt rétta andlit
og sannaði það að hún þjónar fyrst
og fremst efnafólki í landinu og vildi
ekki koma til móts við kröfur aldr-
aðra og öryrkja og hafi hún skömm
fyrir!
Heilu málaflokkarnir
fjársveltir
Það er nú ekki eins og þarna séu á
ferðinni fjárlög sem hægt er að hrópa
húrra fyrir. Við vitum að núverandi
ríkisstjórn býr við allt aðrar aðstæð-
ur en fyrrverandi ríkisstjórn sem tók
við afleiðingum efnahagshrunsins og
lagði grunninn að þeim efnahags-
bata sem nú er að skila sér. Nú hefði
verið möguleiki á að vera með mikla
innspýtingu í marga málaflokka sem
þurftu því miður að taka á sig skerð-
ingar á síðasta kjörtímabili. Það er
löngu kominn tími á innviðaupp-
byggingu í samfélaginu og að tekið
sé virkilega vel á í eflingu velferðar-
kerfisins. En því er ekki fyrir að fara.
Heilu málaflokkarnir eru fjársvelt-
ir, s.s. heilbrigðis- og samgöngumál,
byggða- og sóknaráætlanir, stuðn-
ingur við brothættar byggðir minnk-
ar, aðför er gerð að menntun á lands-
byggðinni með takmörkun á aðgengi
að námi 25 ára og eldri í framhalds-
skóla og dregið er úr jöfnun náms-
kostnaðar. Auknir fjármunir voru
þó settir á lokametrunum í upp-
byggingu háhraðatenginga á lands-
byggðinni utan markaðssvæða og er
það vel en betur má ef duga skal ef
þessu verkefni á að ljúka innan fárra
ára sem verður að gerast. Aðförin að
RÚV heldur áfram og þó tekist hafi
að fá skilyrta leiðréttingu á elleftu
stundu þá dylst engum að það er ver-
ið að mylja undan stofnuninni sem á
erfitt með að sinna menningar- og
lýðræðislegu hlutverki sínu.
Vandræðagangur og
óleyst verkefni
Það vantar enn mikið upp á að búið
sé að jafna orkukostnað í landinu.
Mikill vandræðagangur er með að
fjármagna það verkefni að fullu þó
að vissulega hafi verið settir fjármun-
ir í jöfnun húshitunar og í dreifingu á
raforku þá er enn langt í land að íbúar
landsins sitji þar við sama borð en það
vantar enn að minnsta kosti 200–300
millj. kr. á ári til þess að hægt sé að
tala um jöfnuð. Í Framkvæmdasjóð
ferðamannastaða eru settir alltof litl-
ir fjármunir miðað við þá miklu fjölg-
un ferðamanna sem orðið hefur und-
anfarin ár og verður áfram og kall-
ar á mikla innviðauppbyggingu til að
verja landið ágangi. Húsnæðismálin
eru enn óleyst og ríkisstjórnin kemur
sér ekki saman um hvernig mæta eigi
þeim mikla húsnæðisvanda sem blas-
ir við, sérstaklega hjá ungu fólki og
þeim efnaminni. Það vill oft gleym-
ast að margir staðir á landsbyggðinni
glíma líka við húsnæðisskort. Víða er
það vandamál að fólk sem vill setjast
að úti á landi fær ekkert húsnæði og
enginn treystir sér til þess að byggja
því að eignin er verðfelld um leið
og fasteignamat liggur fyrir. Í þeim
málaflokki liggja ekki fyrir neinar
heildarlausnir. Nú er rúmlega hálfn-
að þriðja ár þessarar ríkisstjórnar og
það eru allt of litlir fjármunir sýni-
legir í þessi brýnu verkefni.
Árás á kjör barnafólks og
þeirra efnaminni
Vaxtabæturnar eru skornar nið-
ur um 1,5 milljarða og barnabæt-
ur fylgja ekki verðlagi. Fæðingaror-
lofssjóður er sveltur. En ríkisstjórn-
in heldur áfram að gefa á garðann
hjá þeim efnameiri og lækka á þá
skatta. Þá spyr maður sig: Hverjir
eiga að standa undir velferðarkerfinu
og skuldbindingum inn í framtíðina
ef okkar kynslóð ætlar ekki að leggja
sitt af mörkum miðað við efni og að-
stæður? Það er verið að vinna gegn
þrepaskiptu skattkerfi og leggja það
niður í áföngum, fleiri skattþrep eru
miklu sanngjarnari gagnvart þeim
tekjuminni. Eflaust hefði mátt end-
urskoða eitthvað prósentutöluna í
því þrepaskipta skattkerfi sem komið
var á á síðasta kjörtímabili og einnig
bilið á milli þrepa. En fækkun þrepa
þýðir bara eitt; það eru lægri skattar
á þá efnameiri.
Ríkisstjórnin
forgangsraðar í
þágu ríka fólksins
Ríkisstjórnin hefur frá því að hún tók
við völdum afsalað sér tekjum allt að
45 milljörðum í formi skatta, auð-
legðarskatts, orkuskatts, veiðigjalda,
vörugjalda og tolla sem taka eiga
gildi nú um næstu áramót í tveim-
ur áföngum. En við skulum heldur
ekki gleyma því að þessi ríkisstjórn
hækkaði matarskattinn svo um mun-
aði, úr 7% í 11% og lagði þar með
þungar álögur á almenning. Ýmiss
konar beinn kostnaður hjá almenn-
ingi er aukinn, bæði í heilbrigðis- og
menntakerfinu. Það er gamalkunnur
leikur hægri manna að tala fyrir lág-
um sköttum en íþyngja svo almenn-
ingi með beinum þjónustugjöldum
sem koma verst niður á þeim tekju-
minni. Tryggingagjaldið er lækk-
að sáralítið, en lækkun þess hefði ýtt
undir fjölgun starfa og ætti að lækka
í takt við minna atvinnuleysi. Hægri
menn tala fjálglega um að fólkið eigi
að ráðstafa tekjum sínum sjálft og að
skattar séu af hinu vonda. En ég tel
að fólkið í landinu geri kröfu til jöfn-
uðar, til öflugs heilbrigðiskerfis og
menntakerfis, góðra samgangna og
góðra fjarskipta. Til þess þarf fjár-
muni. Einnig þarf fjármuni til að for-
gangsraða í þágu elli- og örorkulíf-
eyrisþega svo að þeim séu tryggð
mannsæmandi lífskjör. Ef það á að
ganga eftir verða allir að leggja sitt
af mörkum í sameiginlega sjóði og
krefjast þess af ríkinu að það skili
skattfénu í þau verkefni sem brenna
á þjóðinni, sem eru orðin æði mörg
og bíða úrlausnar.
Fjármunir sem hefðu
nýst í brýn verkefni.
Við hefðum getað gert ýmislegt
við þá 45 milljarða sem ríkisstjórn-
in hefur afsalað sér í tekjum frá því
að hún tók við árið 2013. Þar má
nefna uppbyggingu Landspítal-
ans og önnur þjóðþrifamál, eins og
bætt kjör elli- og örorkulífeyris-
þega og innviðauppbyggingu sam-
félagsins. En þessi ríkisstjórn hefur
valið að vinna fyrst og fremst með
þeim efnameiri en skilja eftir þá sem
minna mega sín. Þeir sitja eftir og
það er bara staðreynd. Ójöfnuður í
landinu er að aukast hratt og marg-
ar vísbendingar eru til þess að við
séum að kynda upp í sömu atburð-
arrás og olli Hruninu fyrir 8 árum
og að sömu flokkarnir beri þar meg-
in ábyrgð með aukinni misskiptingu
og vondri efnahagsstjórn. Alltof
stórir hópar eru að festast í fátækt-
argildru, veruleiki sem við sem rík
þjóð eigum ekki að láta viðgangast.
Allt tal um að nú sé skollið á blúss-
andi góðæri sker í eyrun þar sem það
nær bara til þeirra útvöldu en þorri
landsmanna stendur í þeim sporum
að berjast við það að ná endum sam-
an um hver mánaðarmót. Það hefur
alla tíð verið ákveðin list stjórnvalda
að blekkja með tölum og svara því til
að af meðaltali hafi menn það bara
fjári gott. Við skulum ætíð muna
það að á bak við lágar tekjur og töl-
ur og línurit og alls konar mæli-
kvarða í excel-skjölum er fólk sem
hefur sömu þarfir og þeir sem hafa
miklar tekjur.
Stundaglas þessarar
ríkisstjórnar er
að tæmast
Þó tíminn þjóti framhjá alltof hratt þá
er það þó bót í máli að lífdagar þess-
arar ríkisstjórnar eru brátt á enda.
Þetta hefur verið verklaus ríkisstjórn
sem betur fer af því leyti að henni
hefur þá ekki tekist að skemma meira
en orðið er í velferðarkerfinu. Hún
ætlaði að skattleggja kröfuhafa bank-
anna um mörg hundruð milljarða en
það breyttist í miklu lægra stöðug-
leikaframlag á forsendum kröfuhaf-
anna þar sem þeir eru nú lausir allra
mála en enginn veit hvenær almenn-
ingur og fyrirtækin losna úr gjald-
eyrishöftum og hvernig ríkinu geng-
ur að breyta stöðugleikaframlaginu
í fjármuni. Forgangsverkefni nýrrar
ríkisstjórnar verður að vera að auka
jöfnuð og velferð í landinu. Lands-
byggðin má ekki verða einhver af-
gangsstærð. Þar liggja ótal mögu-
leikar ef skatttekjur fá að skila sér
þangað aftur í innviðauppbyggingu.
Ég vil sjá nýtt fiskveiðistjórnarkerfi,
nýja stjórnarskrá með auðlinda-
ákvæði, rétt til að setja mál í þjóð-
aratkvæðagreiðslu, umhverfisákvæði
og fullveldisákvæði. Ég vil sjá jöfn
tækifæri til menntunar og aðgengi
að góðri heilbrigðisþjónustu og upp-
byggingu fjölbreytts atvinnulífs í sátt
við umhverfið og að sjálfbærnisjón-
armið séu höfð að leiðarljósi.
Er þetta ekki ágætur forgangs-
listi sem hægt er að framkvæma inn-
an ramma ábyrgrar efnahagsstjórnar.
Við Íslendingar eigum að sjálfsögðu
að axla ábyrgð í samfélagi þjóðanna í
loftslagsmálum og þeim mikla flótta-
mannavanda sem blasir við þar skipt-
ir okkar afstaða máli.
Ég óska landsmönnum gleðilegs
árs og að nýtt ár megi verða okkur
öllum gæfuríkt.
Lilja Rafney Magnúsdóttir.
Höf. er alþingismaður Vinstri
grænna í Norðvestur kjördæmi.
Blússandi ójöfnuður eða blússandi góðæri?
Ólína Kjerúlf Þorvarðardóttir alþing-
ismaður í NV-kjördæmi og fimm aðr-
ir þingmenn Samfylkingarinnar hafa
lagt fram þingsályktunartillögu þess
efnis að innanríkisráðherra og félags-
og húsnæðismálaráðherra verði fal-
ið að hefja undirbúning að stofnun
embættis umboðsmanns flóttamanna
á Íslandi. „Undirbúningur verði haf-
inn með því að kanna kosti og þörf
á að stofna sérstakt embætti um-
boðsmanns flóttamanna. Ráðherra
geri Alþingi grein fyrir niðurstöðum
könnunarinnar með skýrslu fyrir lok
yfirstandandi löggjafarþings,“ segir í
tillögunni.
Í greinargerð með þingsályktun-
inni segir að fordæmalaus fjölgun
hafi að undanförnu orðið á umsókn-
um um alþjóðlega vernd hér á landi,
eða 85% aukning miðað við sama
tíma í fyrra. „Samhliða hafa ítrekað
komið upp mál þar sem hörð gagn-
rýni hefur komið fram vegna máls-
meðferðar þeirra flóttamanna sem
leita hælis á Íslandi. Sú gagnrýni hef-
ur bæði beinst að löngum afgreiðslu-
tíma, aðstæðum hælisleitenda með-
an þeir bíða úrlausnar um hælisum-
sókn sína og loks endanlegri ákvörð-
un um synjun eða samþykkt þess að
þeir fái hér hæli. Ásakanir hafa kom-
ið fram um að brotið sé á mannrétt-
indum hælisleitenda, mannúðarsjón-
armið verið sniðgengin og svo fram-
vegis.“ mm
Leggja til stofnun
umboðsmanns flóttamann
Ólína Þorvarðardóttir er meðal flutningsmanna tillögunnar.
„Mikil vaxta- og sóknarfæri liggja í
auknum útflutningi á ferskum há-
gæða sauðfjárafurðum. Lykillinn að
vaxandi útflutningi er aukið sam-
starf um kynningu og vörumerkja-
væðingu sauðfjárafurða með áherslu
á gæði, uppruna og sérstöðu. Enn
fremur liggja sóknarfæri í betri nýt-
ingu sauðfjárafurða með sjálfbærni
að leiðarljósi.“ Þetta eru megin nið-
urstöður greiningar KOM ráðgjaf-
ar á markaðstækifærum í útflutningi
á íslenskum sauðfjárafurðum sem
unnin var fyrir Markaðsráð kinda-
kjöts. Lagt er til að Markaðsstofa
sauðfjárafurða verði sett á laggirnar
til að halda utan um kynningar- og
markaðsstarfið.
Fjöldi hagsmunaaðila kemur að
útflutningi sauðfjárafurða og bygg-
ist hann fyrst og fremst á sölu á
frosnu lambakjöti. Á síðastliðnu ári,
á tímabilinu janúar – október, voru
flutt út 1.351 tonn af frosnu lamba-
kjöti og 287 tonn af fersku lamba-
kjöti. Meðalverðið fyrir kíló af
frystu kjöti er 745 kr. en meðalverð-
ið fyrir kíló af fersku lambakjöti er
1.480 kr. „Með því að flytja lamba-
kjötið út ferskt og markaðsetja það
og kynna á völdum mörkuðum sem
hágæða ferskt íslenskt lambakjöt
undir einu vörumerki er mögulegt
að styrkja íslenskan landbúnað til
muna og auka tekjur sauðfjárbænda.
Það sama gildir um framleiðslu og
útflutning á ull og gærum. Meðal-
verð á kíló af útfluttri hágæða ull
er 1.004 kr. en meðalverð á kílóið
af útfluttri ókembdri ull er 376 kr.
Það felast því mikil tækifæri í því að
auka ullarframleiðslu og útflutning
á íslenskri hágæðaull. Vegna auk-
innar eftirspurnar eftir ferskum og
náttúrulegum afurðum í heiminum
er jafnframt mögulegt að fá hærra
verð fyrir afurðirnar.“
Svavar Halldórsson, fram-
kvæmdastjóri Landssamtaka sauð-
fjárbænda, segir nú ljóst að íslensk
sauðfjárrækt standi á þröskuldi
ónýttra tækifæra bæði innanlands
og utan. „Líkt og segir í skýrslunni
þá þarf að styðja við nýtingu þeirra
í sátt við samfélag og náttúru, með
tilheyrandi fjölgun arðbærra starfa,
styrkingu byggðar og aukinni verð-
mætasköpun,“ segir Svavar.
mm
Mikil sóknarfæri í auknum útflutningi
á ferskum sauðfjárafurðum
Gæði, uppruni og sérstaða er það sem leggja þarf áherslu á til að auka megi
arðbæran útflutning lambakjöts.