Skessuhorn - 21.12.2016, Síða 68

MIÐVIKUDAGUR 21. DESEMBER 201668
Kveðjur úr héraði
Þá eru blessuð jólin að ganga í garð!
Aðventan er hjartnæmur og falleg-
ur tími enda tími ljósa, undirbún-
ings, samveru, umhyggju og gleði.
Við skrif þessa pistils rifjast upp
fyrir mér bernskujólin heima í
Stykkishólmi. Það eru minning-
ar um góðar hefðir og venjur frek-
ar en minningar um innihald jóla-
pakkanna.
Þá voru kökuboxin límd aftur og
geymd upp á skörinni þangað sem
epla- og appelsínukassarnir rötuðu
líka. Ógleymanleg er lyktin af epla-
kössunum þar sem eplin voru jafn-
an innpökkuð inn í þunnan og ilm-
andi pappír. Allt var skreytt á Þor-
láksmessu og stofunni því næst lok-
að. Hangikjötsilmur barst úr eld-
húsinu, allt húsið var hreint og
fínt. Stórfjölskyldan borðaði alltaf
hjá afa og ömmu á aðfangadag, þá
hangikjöt á borðum og jólagraut-
ur á eftir. Eftir matinn stóð afi upp
og bjóst til við að lesa á jólapakkana
undir trénu. Alltaf var farið í messu
kl. 18.00 enda mamma í kirkju-
kórnum. Mjög oft fórum við líka í
jólamessu kl. 23 í kapellu til nunn-
anna á sjúkrahúsinu. Að athöfn lok-
inni buðu þær gestum upp á kaffi,
djús og smákökur. Þá voru sum
okkar orðin frekar syfjuð. Ekki má
gleyma lestri jólakveðja í útvarpinu
enda stór hluti jólaundirbúnings-
ins, að hafa útvarpið í gangi á Þor-
láksmessu.
Það var því mér mikil áskorun að
halda mín fyrstu fjölskyldujól. Ég
hef ætíð reynt að halda í sem flestar
hefðir sem ég ólst sjálf upp við og
koma á nýjum með fjölskyldunni.
En ekki eru allir svona heppnir.
Erfitt er að horfa nú upp á hörmu-
legar aðstæður fólks víðs vegar um
heiminn í fréttum, ekki síst núna á
aðventunni; ólýsanlegar hörmung-
ar, eymd, fátækt og ótti.
Gleymum þess vegna aldrei hvað
við eigum og höfum! Verum þakk-
lát fyrir það. Gerum okkar besta,
hjálpum og biðjum fyrir þeim sem
nú búa við örbirgð, skelfingu og
ótta. Þegar við réttum hjálparhönd
hlýnar okkur um hjartaræturnar.
Besta gjöfin verður alltaf kærleikur,
ástúð og umhyggja.
Hér í Snæfellsbæ er margt í
boði á aðventunni; tónleikar, upp-
lestur rithöfunda á árlegri „Bóka-
veislu“ 10. bekkinga grunnskólans
í Klifi; jólahlaðborð, að ógleymdri
jóladagskrá og markaði Pakkhúss-
ins hér í Ólafsvík þar sem finna má
sannkallaða jólastemningu og sam-
veru. Hér í heimabyggð er því hægt
að njóta aðventunnar á margvísleg-
an hátt. Milli jóla og nýárs standa
félagasamtök fyrir jólatrésskemmt-
un á grunni áralangrar hefðar. Á
gamlárskvöld safnast allir saman út
á Breið þar sem áramótabrennan
fer fram sem lýkur með glæsilegri
flugeldasýningu björgunarsveitar-
innar hér í bænum, hvort tveggja
jafnan veglegt. Loks eru jólin
kvödd á Þrettándanum í Ólafsvík
með skemmtilegum hátíðarbrag
sem Lionsklúbbarnir standa fyr-
ir með blysskrúðgöngu álfakóngs-
og drottningar til lítillar brennu
inn við Hvalsá og loks flugeldasýn-
ingu. Strax að henni lokinni ganga
grímuklædd börn og unglingar hús
úr húsi, syngja fyrir húsráðend-
ur og þiggja ýmislegt góðgæti fyr-
ir, „gott í gogginn!“ Er þetta mjög
skemmtileg hefð sem búin er að
vera hér í mörg ár.
Þegar ég hóf búskap tók ég strax
þá ákvörðun að kenna börnum
mínum að njóta og taka þátt í und-
irbúningi jólanna og móta þannig
með þeim áhuga að viðhalda góð-
um hefðum og skapa góðar minn-
ingar. Sú hefð er mér kærust að
fjölskyldan fari saman í messu á að-
fangadagskvöld. Þegar sunginn er
sálmurinn „Heims um ból“ í mess-
unni fyllast hjörtu okkar af gleði og
þakklæti í faðmi fjölskyldunnar.
Það er okkar að skapa jólaand-
ann.
Kæru Snæfellsbæingar og Vest-
lendingar allir! Ég óska ykkur öll-
um gleðilegra jóla og farsældar á
nýju ári.
Inga Jóhanna Kristinsdóttir,
Ólafsvík, Snæfellsbæ.
Það er okkar að
skapa jólaandann
Jólakveðja úr Snæfellsbæ
Snævi þakin Ólafsvík og gilið uppljómað. Ljósm. Sigurjón Bjarnason.
Ég kom fyrst í Borgarnes sem lít-
ið barn um 1960, í heimsókn til
Magnúsar afa míns og Guðrún-
ar ömmu sem bjuggu við Skúla-
götu í húsi sem nú er kallað Gamli
sparisjóðurinn. Þá var þorpið lítið
og veröld krakkanna í neðri bæn-
um teygði sig í mesta lagi út Eg-
ilsgötu og niður að Mjólkursam-
lagi eða í fjöruna sem var endalaus
uppspretta ævintýra. Goðsagnirn-
ar Bebí og Lúlla voru á besta aldri
og Setta spákona gekk um göturn-
ar í ótal pilsum. Gunna Bergþórs
bjó í Þorkelssteini, húsi sem þá
stóð við hlið Hótel Borgarness en
hefur nú verið rifið. Bröttugötuna
prýddu konur eins og Lóa Sig-
ursteins og Nína og Bogi frændi
minn fór um á hjólinu sínu og
setti svip á bæinn. Valbjörg systir
ömmu og móðir Boga bjó á Sæ-
unnargötu en hana sá maður samt
oft þó þangað virtist langt að fara.
Það var líka mikið ferðalag að fara
með ömmu yfir brúna út í Stóru-
Brákarey til að sækja mat í frysti-
hólfið. Svo var það Kaupfélag-
ið við Egilsgötu. Maður man ekki
síst eftir góðu búðarlyktinni. Á
þessum tíma þekktust allir og fólk
ræddi saman á förnum vegi. Lífið
byggðist á landbúnaði innan þorps
og utan. Kindur og hænur voru í
görðum. Hér og þar kreppti skó-
inn eins og gengur, en samhjálp
var mikil og félagasamtök eins
og Kvenfélag Borgarness og Rot-
ary hlúðu að náunganum og unnu
stórvirki í menningarstarfi.
Þá bjuggu um níu hundruð
manns í Borgarnesi. Mögulega
mun fjöldinn fara yfir 2000 á 150
ára afmæli bæjarins á næsta ári.
Óbreytt verður þó alltaf svipmesta
einkenni bæjarins, þ.e. Borgar-
neskirkja sem Halldór H. Jónsson
teiknaði. Halldór var fæddur og
uppalinn í Borgarnesi og teiknaði
þar ýmsar byggingar. En merkast
finnst mér þetta fallega guðshús
þar sem klassísk hönnun nær flugi
óháð dægursveiflum.
Á síðustu áratugum hefur orð-
ið mikil þróun í bænum. Gömul
hús hafa sum horfið en önnur ver-
ið gerð upp svo sómi er að. Nokk-
ur slík eru í eigu sumardvalar-
gesta eða eru nýtt í ferðaþjónustu.
Slíkt hefur bæði kosti og galla og
er megin kosturinn sá að yfirleitt
er hugsað vel um húsin. Þau ljá
staðnum sérkenni og skapa eldri
götumynd eins og á Borgarbraut
eða í Berugötu. Það er skylda okk-
ar að stuðla að verndun slíkra húsa
og láta ekki skammtímasjónarmið
ráða um niðurrif þeirra.
Við nánari umhugsun hefur
kannski ekki svo margt breyst síð-
an ég var barn í Borgarnesi. Bæj-
arstæðið er sama augnayndið, hús-
in falla vel að landslaginu og kirkj-
an gefur byggðinni hina rismiklu
ásýnd. Fólk spjallar enn á götu-
hornum því það þekkist. Félaga-
samtök hlúa að mannlífi og sam-
staða er mikil þegar eitthvað bját-
ar á. Margir leggja með sjálfboða-
vinnu mikið af mörkum þó það
fari ekki alltaf hátt. Borgnesing-
ar nú sem þá láta til sín taka í at-
vinnulífi og menningu. Umræða
um umhverfismál hefur aukist og
er það afar ánægjulegt enda sjálf-
sagður þáttur í góðum bæ. Sjálf
flutti ég búferlum til þessa fæð-
ingarstaðar föður míns árið 1984
og hef stigið þar mín gæfuríkustu
spor. Í starfi mínu í Safnahúsi hef
ég fengið áhugaverð tækifæri til
að vinna að áhugamálum mínum
sem tengjast menningu eldri tíma.
Já, við skulum ekki gleyma að hér
gengu aðrir á undan okkur; fólk
sem skildi eftir sig grunn að betra
lífi nútímans. Myndir birtast þeg-
ar maður lokar augum; malargöt-
ur, manneskjur og gömul hús. Ein-
hversstaðar dinglar mjólkurbrúsi í
hendi og maður fer um á hjóli. Í
húsagarði heyrist jarm og org-
eltónar berast um glugga; gamli
bæjarbragurinn. Maður hugsar til
baka með virðingu og þökk og veit
líka að skjótt munu nýjar kynslóð-
ir marka brautina. Tíminn er fljót-
ur að fljúga hjá og brátt heilsar
Borgarnes enn jólum og nýju ári –
þorpið góða. Hlýjar hátíðarkveðj-
ur kæri lesandi, ég met það við þig
að þú tókst tíma í lesturinn.
Guðrún Jónsdóttir, forstöðumaður
Safnahúss Borgarfjarðar í
Borgarnesi.
Tíminn er fljótur að fljúga hjá
Jólakveðja úr Borgarnesi