Skessuhorn - 21.12.2016, Page 96

MIÐVIKUDAGUR 21. DESEMBER 201696
Samúel Þór Guðjónsson kallar
sjálfan sig radíóamatör, en hann
hefur frá unga aldri haft brennandi
áhuga á fjarskiptum og raftækjum.
Hann segir að flestir innan radíó-
amatörabransans hafi bent á hann
árið 2012 þegar tveir Bandaríkja-
menn voru að leita sér að sam-
starfsmanni til að senda upp loft-
belg á Íslandi. Þeir komust í sam-
band við Samúel í gegnum Há-
skólann í Reykjavík. Samúel hafði
þá nýlokið samstarfi við háskólann
þar sem gerðar voru tilraunir með
að senda loftbelgi upp í himin-
hvolfin. Í þannig verkefnum skipt-
ir miklu að geta fundið loftbelg-
inn aftur og þar koma fjarskiptin
til sögunnar.
Undarleg hugmynd
um norðurljósin
Bandaríkjamennirnir voru Eric
Adamsons og Heins Kim, sem
báðir eru á listrænum brautum í
lífinu. Eric hefur meðal annars
búið til heimildamyndir. Ætlunin
var að taka myndir af norðurljós-
unum, en þá langaði að gera það á
allt annan hátt en áður hefur ver-
ið gert. Hugmyndin var að senda
myndavél upp í norðurljósin með
loftbelg og ná þannig að sjá inn í
norðurljósin sjálf. Fljótlega kom
þó í ljós að norðurljósin eru mun
hærra uppi en loftbelgur getur
náð. Til að ná upp í norðurljósin
þarf að nota eldflaugar. Þá kemur
Samúel til sögunnar. Eric, Heins
og Samúel stofnuðu saman fyrir-
tæki í kringum hugmyndina, sem
heitir Birfröst Aurora og er með
höfuðstöðvar á Púertó Ríkó, þar
sem Eric býr.
Heimildarmynd
um norðurljósin
Samúel er alinn upp á Akranesi og
hefur sterka tenginu við bæinn enn
í dag, þrátt fyrir að búa í Reykja-
vík. „Ég er alltaf með annan fót-
inn á Akranesi. Ég er með verk-
stæðið mitt þarna og allt frænd-
fólkið mitt býr þar,“ segir Samú-
el en það er sjaldan dauð stund í
kringum hann. Hann grúskar mik-
ið við jeppa og fjarskiptabúnað og
er alltaf með eitthvað verkefni fyr-
ir framan sig. Hvort sem það teng-
ist áhugamálum, vinnu eða Bifröst
Aurora.
Tilgangurinn með verkefninu,
sem er að mestu gert í sjálfboða-
starfi eins og er, er að búa til heim-
ildarmynd um norðurljósin, menn-
ingarleg áhrif þeirra og leiðina inn
í norðurljósin. Verkefnið hefur
undið upp á sig svo um munar síð-
an 2012 og á síðustu fjórum árum
hefur Bifröst Aurora komist í sam-
starf við fjölda háskóla í Evrópu og
Bandaríkjunum, bandarísku geim-
vísindastofnunina NASA og þýska
myndavélaframleiðandann Leica.
Árið 2014 byrjaði Bifröst Aurora
samstarf við Háskólann í Reykja-
vík og skaut upp tveimur eldflaug-
um hér á landi.
Í ágúst á þessu ári komst Bif-
röst Aurora í samstarf við NASA í
gegnum háskólann á Púertó Ríkó,
Universidad de Puerto Rico de
Rio Piedras. Leica gaf þeim linsur
og myndavélar sem sem var skot-
ið upp með eldflaug frá Wallops á
Flórída í Bandaríkjunum. Skotið
sjálft heppnaðist stórvel, en bilun
varð á búnaðinum þegar upp var
komið og fallhlífin opnaðist ekki
eins og hún átti að gera. Mynda-
vélin og linsan fóru í hafið og
hafa ekki fundist síðan. „Þetta var
nokkurra milljóna króna mynda-
vél,“ segir Samúel og hlær lítillega.
„Algengasta vandamálið við eld-
flaugaskot er að eldflaugin springi
við flugtak eða hún sleppi ekki fall-
hlífinni út á réttum tíma.“
Áhugamaður
verður ráðgjafi
Hlutverk Samúels í þessu öllu
saman er að vera ráðgjafi við raf-
magnshluta og fjarskiptahluta eld-
flauganna. Þegar eldflaug hefur
verið skotið upp og fallhlífin virk-
ar rétt þarf að finna hylkið með
myndavélinni eða gögnunum. Til
að geta það þarf að hafa fjarskipta-
hlutann í lagi. Samúel vinnur hjá
Hringdu í dag og hefur tekjur af
þeirri vinnu. Þar áður hefur hann
unnið við fjarskiptakerfi Strætó
og við að setja upp talstöðvakerfi
viðbragðsaðila á Íslandi sem heit-
ir Tetra. „Svo sem áhugamál hef
ég verið að setja upp fjarskipta-
kerfi líka, þetta er mjög mikið mitt
áhugasvið.“
Fjöldinn allur af sérfræðing-
um, áhugamönnum, nemendum
og öðrum eru viðriðnir verkefnið
í dag. Samúel áætlar að verkefnið
snerti um hundrað manns þeg-
ar allir eru taldir. „Líklega hefur á
fimmta hundrað manns komið ná-
lægt verkefninu síðan þetta byrj-
aði,“ segir Samúel og hlær. Það má
því segja að verkefnið hafi undið
upp á sig svo um munar.
Fleiri skot á áætlun
Á næstu tveimur árum eru tvö eld-
flaugaskot komin á áætlun. Annað
verður í Svíþjóð á næsta ári og svo
er byrjaður undirbúningur fyrir
annað eldflaugaskot frá Íslandi árið
2018. „Við erum að skoða leyfi og
svona hér á Íslandi. Íslenska flug-
umferðarstjórnin þarf svolítið að
„díla“ við svona hluti svo þetta
tekur smá tíma.“ Hann gerir þó
ráð fyrir að auðveldara verði að fá
öll leyfi nú en það var árið 2014.
Það sem hafi verið flóknast þegar
skotið var upp árið 2014 á Íslandi
hafi verið að koma eldflaugaelds-
neytinu inn í landið. „Við ætlum
að nota súrefni og sérstaka steinol-
íu. Súrefni er hægt að kaupa hérna
og hugsanlega þessa steinolíu,“
segir Samúel og bætir við að síðast
hafi skotið næstum dottið upp fyr-
ir af því það var svo erfitt að fá eld-
flaugaeldsneytið inn í landið.
Vinnur á nóttunni
Bifröst Aurora er með höfuðstöðv-
ar á Púertó Ríkó sem gerir tímamis-
muninn erfiðan. Um fjögurra tíma
mismunur er á milli Íslands og Pú-
ertó Ríkó og enn meiri ef farið er
lengra vestur, þar sem fjöldinn all-
ur af samstarfsmönnum í verkefninu
eru. „Mikið af vinnunni minni fyrir
Bifröst Aurora fer fram á nóttunni,“
segir Samúel sem vinnur hjá Hringdu
á daginn. „Það verður ennþá erfiðara
að koma á símafundum við alla núna
þegar Svíþjóð er komin inn í þetta
líka. Þá er enn meiri tímamismun-
ur,“ segir Samúel og hlær.
Eins og áður sagði er verkefnið
byggt á frjálsum fjárframlögum og
styrkjum. Samúel fær ekkert borg-
að fyrir vinnu sína í þágu verkefnis-
ins. „Þegar heimildarmyndin kemur
út fær maður kannski tekjur,“ segir
Samúel vongóður að lokum.
klj/ Ljósm. Bifröst Aurora.
Vilja taka myndir innan úr norðurljósunum
-Rætt við Samúel Þór Guðjónsson meðstofnanda Bifröst Aurora
Samúel Þór að leita að eldflaug eftir skotið 2014.
Norðurljósadýrð á Íslandi.
Hluti af hópnum sem tók þátt í eldflaugaskotunum 2014 á leiðinni að leita að
eldflaug.