Skessuhorn - 11.10.2017, Blaðsíða 18

MIÐVIKUDAGUR 11. OKTÓBER 201718
Hún hefur unnið í aðstæðum sem
fæstir Íslendingar geta ímyndað
sér, meðvituð um að vera skotmark
hryðjuverka í Sómalíu, þar sem hún
starfaði hjá Barnahjálp Sameinuðu
þjóðanna á vegum UNICEF. Í dag
er hún þó búsett í örygginu á Íslandi,
nánar tiltekið á Akranesi þar sem
hún er fædd og uppalin og gegn-
ir stöðu framkvæmdastjóra Félags
Sameinuðu þjóðanna á Íslandi. Það
er Skagakonan Vera Knútsdóttir sem
tók á móti blaðamanni á heimili sínu
á Akranesi og segir frá lífinu í Afr-
íku og Mið-Austurlöndum og starf-
semi Félags Sameinuðu þjóðanna á
Íslandi.
„Ég hef alltaf haft áhuga á fræð-
unum á bak við átökin í heiminum
og alþjóðapólitíkinni sem spilar þar
inní,” segir Vera, en eftir að hún lauk
BA-prófi í stjórnmálafræði frá Há-
skóla Íslands árið 2009 lá leið hennar
í Georgetown háskóla í Bandaríkjun-
um þaðan sem hún útskrifaðist með
MA gráðu í öryggis- og varnarmála-
fræðum árið 2011. „Ég hef sérstak-
lega áhuga á þeirri dínamík sem varð
í heimspólitíkinni eftir Kalda stríð-
ið,” bætir Vera við.
Vann í flóttamanna-
búðum fyrir Palestínu-
menn í Líbanon
Eftir nám fór Vera að vinna fyrir
UNRWA, The United Nations Re-
lief and Works Agency for Palestine
Refugees, í Líbanon þar sem hún var
aðstoðarmaður framkvæmdastjóra
samtakanna þar. UNRWA er stofn-
un Sameinuðu þjóðanna sem sér um
tólf flóttamannabúðir fyrir Palest-
ínumenn í Líbanon. „Stofnunin sér
um að veita fólki í flóttamannabúð-
unum alla helstu þjónustu, allt frá
því að sjá um að farga rusli að veit-
ingu læknisþjónustu og menntunar.
Í búðunum er ástandið mjög slæmt,
húsakostur er lélegur og fátækt mik-
il. Palestínumenn í flóttamannabúð-
unum hafa ekki sömu möguleika á
menntun og vinnu og aðrir sem bú-
settir eru í Líbanon. Reglurnar eru
mjög strangar um hvaða störf Palest-
ínumenn fá að vinna í landinu. Sem
dæmi hafa þeir ekki rétt til að starfa
sem læknar eða lögfræðingar, nema
þá á vegum UNRWA, þar sem kjör
eru ekki eins góð fyrir sambærileg
störf á spítölum í Líbanon. UNRWA
sér fólki í búðunum fyrir grunn-
menntun til 18 ára aldurs en vegna
þess að draumastarfið er jafnvel ekki
möguleiki fyrir flesta eru margir sem
ljúka ekki námi, sjá ekki tilgang með
því,” segir Vera.
ISIS grasserar í
flóttamannabúðunum
Í Líbanon kynntist Vera mannin-
um sínum en hann kemur frá Írak
og vinnur sem öryggisfulltrúi hjá
UNRWA í Líbanon. „Hans starf
er að tryggja öryggi innan búð-
anna en það koma oft upp átök,
enda er margt folk í búðunum og
ekki allt Palestínumenn, ISIS gras-
serar t.d. þarna inni,” segir Vera og
bætir því við að hún hafi oft kom-
ið inn í flóttamannabúðirnar og séð
þar menn á gangi með hríðskota-
byssur á öxlinni, en segist þó aldrei
hafa upplifað óöryggi. „Í búðunum
er almennt samþykki fyrir að láta
UNRWA starfsmenn í friði. Þeir
sem þarna búa vita að ef eitthvað
kemur fyrir starfsmann UNRWA
verður starfsemi stofnunarinnar
lögð niður, í einhvern tíma eða al-
veg. Það þýðir að fólkið missir heil-
brigðiskerfið sitt, skólana og aðra
þjónustu sem stofnunin veitir þeim.
Ég vissi því alltaf að ef átök kæmu
upp yrði ég aldrei skotmark og mér
yrði alltaf komið út úr búðunum
um leið,” segir Vera.
Mikilvægt að vera
ekki á röngum stað
á röngum tíma
Vera segir að þó hún hafi ekki upp-
lifað óöryggi í Líbanon hafi hún
samt gert sér grein fyrir því að
hættan væri mun nær henni þar en
á Íslandi. „Ég upplifði alveg að það
voru gerðar sprengjuárásir á svæð-
um sem ég var mikið á. Ég var svo
heppin að vera aldrei á þeim stöð-
um þegar árásirnar áttu sér stað. Við
starfsmenn Sameinuðu þjóðanna á
þessum svæðum fáum mikla þjálf-
un um hvernig við eigum að haga
okkar lífi til að forðast svona árásir.
Eitt af því er að vera ekki á röngum
stað á röngum tíma. Hryðjuverka-
menn vilja skapa ótta hjá fólki og
það gera þeir með að ná að drepa
og særa sem flesta. Það skiptir því
miklu máli að gæta þess að vera
ekki á ferðinni á háannatíma á þeim
stöðum sem eru líkleg skötmörk,
t.d. í verslunarmiðstöð.”
Hjálpaði mæðrum og
börnum í Sómalíu
Eftir eitt og hálft ár sem starfsmað-
ur UNRWA tók Vera við starfi inn-
an Barnahjápar Sameinuðu Þjóð-
anna, UNICEF, í Sómalíu. Þar sjá
starfsmenn UNICEF um aðstoð
fyrir mæður og börn. „Það var mjög
áhugavert að koma inn á spítalana í
Sómalíu og sjá hvernig aðstæðurnar
eru. Þar er allt til alls og spítalarnir
taldir mjög góðir, en þeir eru ekk-
ert eins og spítalar sem við þekkj-
um. Ég myndi ekki viljað fæða mitt
barn á svona spítala. Þá var mjög
skemmtilegt að sjá hvernig okk-
ar starf hjálpaði mörgum og hafði
augljóslega áhrif. Stór hluti af starf-
inu er að hjálpa mæðrum, t.d. með
fræðslu um brjóstagjöf og næringu
barna. Mæður í þessum aðstæðum
mjólka oft ekki nóg fyrir börnin sín,
þær fá einfaldlega ekki næga nær-
ingu sjálfar. Þær gefa því oft unga-
börnum vatn til að fylla magann.
Okkar hlutverk var að fræða þær
um notkun á þurrmjólk og mikil-
vægi þess að sjóða alltaf vatn áður
en ungabörnum er gefið það,” segir
Vera. „Mæður í þessum heimshluta
eru ekki ólíkar mæðrum hér í okk-
ar heimshluta, að vissu leyti. Eins
og við þá ræða þær sín á milli um
móðurhlutverkið og mynda tengsl-
anet við aðrar mæður. Við fengum
mjög gjarnan til okkar mæður sem
höfðu heyrt af okkar starfsemi frá
öðrum sem við hefðum aðstoðað,
það var mjög skemmtilegt að upp-
lifa,” segir Vera.
Var skotmark
hryðjuverka í Sómalíu
Í Sómalíu eru aðstæður hvað varðar
öryggi mjög ólíkar þeim í Líbanon.
„Ólíkt því hvernig var í Líbanon
þá vorum við starfsmenn UNI-
CEF skotmörk fyrir árásir í Sóm-
alíu. Rétt áður en ég kom þang-
að sjálf var gerð árás á rútu á veg-
um UNICEF, þar sem maður gekk
inn í rútuna og sprengdi sig í loft
upp. Mitt fyrsta verk eftir að ég
tók við starfinu var að taka saman
eigur þeirra sem létust eða slösuð-
ust í þeirri árás. Það var mjög súrr-
ealískt að fara yfir þessar eigur, sjá
blóðsletturnar og sprengjubrot-
in,” segir Vera. „Eins og í Líbanon
fengum við starfsmenn UNICEF
ákveðna þjálfun um hvernig við
ættum að bera okkur að í sprengju-
árás og bregðast við mannráni, en
þau eru mjög algeng í Sómalíu. Við
vorum alltaf klædd í skotheld vesti
og vorum mjög meðvituð um hætt-
una þegar við vorum á ferðinni. Ég
fann því vel fyrir adrenalíni á þess-
um tíma,” segir Vera og hlær. „Ég
var þó aldrei hrædd og upplifði ekki
óöryggi, ég held að hugsunarhátt-
urinn brenglist bara í þessum að-
stæðum. Þegar við unnum í Sómal-
íu vorum við alltaf bara í viku í einu
þar í landi, þess á milli vorum við á
skrifstofu stofnunarinnar í Nairobi
í Kenía. Þessa viku tókum við t.d.
aldrei dótið okkar upp úr töskum,
Vissi að hún væri skotmark hryðjuverka
en upplifði þó ekki óöryggi
Rætt við Veru Knútsdóttir framkvæmdastjóra Félags Sameinuðu þjóðanna á Íslandi
Vera Knútsdóttir með manninum sínum, Seerwan, í Masai Mara, Kenía.
Palestínskar stelpur frá Sýrlandi fagna námsárangri í ensku.
Heilbrigðisráðherra Puntlands og landsstjóri UNICEF í Sómalíu að gróðursetja tré
til minningar um Payenda Gul Abed og Brendu Kyeyune sem störfuðu náið með
heilbrigðisráðuneytinu.
Vera fyrir utan Mar Elias flóttamannabúðirnar í Beirút í Líbanon. Mikið er um
graffiti af Yasser Arafat í búðum palestínskra flóttamanna.