Heimsmynd - 01.07.1992, Qupperneq 50

Óskrifandi eru þeir sem ekki
eru að skrifa og vilji menn
vera illgjarnir geta þeir lagt
í þetta fleiri merkingar . . .
- í raun og veru voru þetta venjulegar kosningar um formann,
sagði Einar. Pað var eðlilegt vegna þess að ég ætlaði að hætta.
Pað kom upp sú hugmynd að Sigurður Pálsson tæki þetta að
sér. Hann var tregur til þess en lét til leiðast vegna þess að
honum þykir vænt um Rithöfundasambandið.
Einhverra hluta vegna voru margir í félaginu sem vildu
finna annan kost. Ur því varð hnífjöfn kosningabarátta þar
sem annar frambjóðandinn sigraði naumlega.
Það var óspart notað í áróðri gegn framboði Sigurðar að
það sýndi klíkuveldið í Rithöfundasambandinu. Fáeinir ein-
staklingar rækju þetta samband eins og það væri einkafyrir-
tæki en sannleikurinn er auðvitað sá að þetta er rekið eins og
hvert annað stéttarfélag sem á að standa vörð um hagsmuni
þeirra sem skrifa. Pað gagnast mönnum mismikið vegna þess
hve misstór þáttur ritstörfin eru í lífi rithöfunda.
Eg get alls ekki litið þannig á að félagar í Rithöfundasam-
bandi íslands hafi verið að láta í ljósi andstöðu við stjórnina.
Hún hafði lýst yfir stuðningi við fjóra kandídata til stjórnar-
starfa. Prír þeirra voru kjörnir nokkurn veginn nrótatkvæða-
laust en sá fjórði tapaði með litlum mun. Margir hafa viljað
túlka þetta framboð þannig að af einhverjum ástæðum hafi
þurft að klekkja á okkur Steinunni Sigurðardóttur, fyrrver-
andi varaformanni, en það get ég ekki tekið alvarlega. Hafi
það verið ætlunin hefði kannski verið rétt að grípa tækifærið
þegar við vorum í framboði eða stjórn í stað þess að bíða
þangað til við vorum hætt.
Engu að síður var að sumu leyti merkilegur bragur á þessari
kosningabaráttu. Hún snerist upp í slag á milli tveggja fylkinga
en það var mjög erfitt að átta sig á því hvað skildi þær að. Ef
við tökum það til samanburðar þegar herstöðvarandstæðingar
og herstöðvarsinnar voru að berjast hérna í eina tíð þá var
mjög augljóst og klárt hvar þá greindi á. Eina ágreiningsmál
þessara tveggja fylkinga var að önnur hélt að Þráinn Bertels-
son yrði góður formaður en hin að Sigurður Pálsson yrði góð-
ur formaður. Hvort tveggja er sjálfsagt alveg rétt.
Einu línurnar sem mér tókst að sjá að skiptu einhverju máli
í þessu voru þær að þeir sem hafa ritstörf að aðalstarfi eða
meginhugsjón og markmiði í lífinu voru allir á bakvið annan
kandídatinn, Sigurð Pálsson. Þar má þó undanskilja einn at-
vinnurithöfund sem studdi Práin. Það var Olafur Haukur Sím-
onarson.
Petta er samt ekki alveg einhlít skipting að því leyti að Sig-
urð studdu einnig margir sem ekki fást eingöngu við ritstörf
en það má segja að atvinnurithöfundarnir hafi verið þeim
megin.
Það er einnig skýringin á því að marga af þeim sem voru á
stuðningslista Sigurðar Pálssonar var einnig að finna á skránni
yfir þá sem fengu starfslaun úr Launasjóði. Pað þurfa ekki
aðrir starfslaun til að skrifa en þeir sem eru að sinna því. Það
er tekið fram í lögum um Launasjóðinn að þeir sem þiggi laun
úr honum megi ekki hafa önnur föst störf. Það útilokar auð-
vitað marga sem ekki hafa hugsað sér að segja upp störfum
sínum.
í hinum hópnum bar mest á rithöfundum sem hafa eitthvað
allt annað að aðalstarfi. Hafa helgað krafta sína öðrum verk-
efnum og hjá þeim hafa ritstörfin verið aukageta. Meðal
þeirra sem þar beittu sér mjög mikið voru til dæmis Arni
Árnason sem ég hygg að sé skrifstofumaður hjá Námsgagna-
stofnun. Hann hafði sig töluvert í frammi í þessum slag. Eg
hef reyndar aldrei séð hann og hafði það ekki alveg á hreinu
að hann væri í félaginu en eitthvað höfum við skipt við hann í
kringum samninga við Námsgagnastofnun. Jónas Jónasson út-
varpsmaður var einnig mjög harður stuðningsmaður Práins.
Allir vita náttúrlega að útvarpsmennskan er hans ævistarf og
lifibrauð. En þessir samtalsþættir hans, - Kvöldgestir, hafa
verið vélritaðir upp og gefnir út á bók og þar með hefur hann
hagsmuna að gæta í Rithöfundasambandinu. Hjörtur Pálsson
útvarpsmaður hafði sig einnig töluvert í frammi í þessu. Af
öðrum sem ég veit að hringdu í fólk og ráku áróður má nefna
Frans Adólf Gíslason, Ulf Hjörvar, Ingólf frá Prestsbakka og
Jón frá Pálmholti.
Fólkið sem studdi Þráin Bertelsson er allt saman ágætisfólk
en sumt af því telur að þar sem meirihluti félaga í Rithöf-
undasambandi Islands hafi ritstörf fyrir hobbí þá eigi Rithöf-
undasambandið að vera eins konar tómstundaklúbbur. Mark-
miðið með Rithöfundasambandi Islands er hins vegar beinlín-
is að styðja við bakið á því fólki sem hefur ritstörf að
aðalstarfi. Það þarf mjög á félaginu að halda.
Hvað ætli fólki fyndist til dæmis um það ef allir námsmenn
og aðrir sem grípa í verkamannavinnu nokkrar vikur á sumrin
gengju í Dagsbrún og krefðust þess að félagið yrði sniðið að
þeirra þörfum? Þá hugsa ég að mörgum þætti stungin tólg.
Einu sinni kom til dæmis maður inn í Rithöfundasambandið
og sagði sig síðan úr því ári seinna, Olafur M. Jóhannesson,
kennari og dálkahöfundur á Morgunblaðinu. Hann skrifaði
grein í fréttabréf sambandsins eftir árið og sagðist hafa orðið
fyrir miklum vonbrigðum með hvað þetta væri umsvifamikið.
Hann sagði að sannleikurinn væri sá að meirihluti félags-
manna væri í öðrum stéttarfélögum, ynni að öðru og vantaði
fyrst og fremst einhvers konar klúbb þar sem menn hittust og
borguðu þúsundkall á ári fyrir sameiginleg áhugamál.
Þó að hann sé fyrir löngu búinn að segja sig úr sambandinu
tók hann samt virkan þátt í þessari kosningabaráttu því að síð-
asta hálfa mánuðinn fyrir aðalfundinn var hann í þessum dálk-
um sínum með stanslaust hnútukast í garð forystu Rithöf-
undasambandsins.
Ég vil líka gjarnan koma því að hér að það sem gerðist í
sambandi við þessar kosningar er að sumu leyti mjög gleðilegt
og ánægjulegt fyrir fráfarandi formann, mann sem hefur verið
í stjórn í átta ár. Áhuginn á félaginu sem fram kom á aðal-
fundi var stórbrotinn. Þetta var orðinn mikilvægur félagsskap-
ur og mikilvægar kosningar. Hátt á þriðja hundrað manns
kusu og ekki nóg með það heldur var alls staðar verið að ræða
þessi mál. Daginn eftir kosningarnar var þetta fyrsta eða önn-
ur frétt í öllum fjölmiðlum og það er hægt að líta hróðugur til
baka eftir átta ára starf þegar þessi samtök eru allt í einu orð-
in svona mikilvæg. Ég vona að það koðni ekki niður aftur.
Þegar ég flutti heim frá Danmörku eftir að hafa búið þar í
nokkur ár var ég að ljúka minni þriðju bók. Þá fór ég að sýna
þessu Rithöfundasambandi mikinn áhuga. Ég leit svo á að ef
ég ætti að reyna að framfleyta mér og mínum á því að skrifa
væri nauðsynlegt að hafa gott stéttarfélag. Á þeim tíma var
það hins vegar viðkvæðið bæði innan og utan félagsins að
störf í svona félagi væru ekkert fyrir þá sem væru að skrifa.
50 HEIMSMYND