Heimsmynd - 01.07.1992, Síða 55

veg vissar um að það væri betra að vera strákur. Vonandi eru
stelpur sáttari við hlutskipti sitt nú. Sem unglingur í Haga-
skóla var ég komin á þá skoðun að ég væri náttúrulega ekki
fullboðleg umheiminum nema með mikið meik, sinkpasta á
vörunum og enn þann dag í dag fer ég ekki út fyrir hússins dyr
án þess að setja á mig maskara. En á þessum árum hafði mað-
ur ekki vit á því að setja þessar endalausu útlitskröfur í sam-
hengi við frelsisbaráttuna.
Fyrstu hindranirnar á vegi flestra kvenna eru oft í einkalíf-
inu, þegar þær hefja sambúð eða stofna fjölskyldu á sama tíma
og þær eru að fóta sig á vinnumarkaðinum. Ég eignaðist
Höllu, frumburð minn, árið 1977 en þá vorum við Hörður bú-
in að vera saman í nokkur ár. Ég kom heim frá Bretlandi 1974,
fór að kenna við Menntaskólann á ísafirði, vann síðan á ferða-
skrifstofu og dvaldi um skeið með Herði í Munchen þar sem
hann var við nám. Eftir það starfaði ég við blaðamennsku á
Morgunblaðinu í tvö ár. Pað var góður skóli að starfa hjá rit-
stjórunum þar, þeim Matthíasi og Styrmi. Mogginn er mikið
karlaveldi en blaðakonurnar eru mér eftirminnilegri en blaða-
mennirnir. Svei mér þá, ég man varla eftir körlunum nema
fréttastjóranum sem titlaði allar konur bjútí. Ég hætti á Mogg-
anum þegar ég var ófrísk af Höllu en þegar hún fæddist flutt-
um við Hörður til Munchen og vorum þar næstu þrjú árin.“
Hún og Hörður áttu í svipuðum erfiðleikum og flestir sem
hefja sambúð. „Mér fannst Hörður lítið breyta sínu lífi þótt
hann væri kominn með fjölskyldu. Aðlögunin að nýjum að-
stæðum og breytingarnar voru allar gerðar af minni hálfu,
fannst mér. En ég var nokkuð fljót að koma Herði á rétt ról
enda var hann efni í heilmikinn femínista Ég
benti honum meðal annars á að hann hefði
orðið ástfanginn af mér og þeim eiginleikum
sem ég hafði þegar við kynntumst. Þá var
hann alltaf að hrósa mér fyrir hvað ég væri
frek og sjálfstæð. Svo þegar í sambúð var
komið þá var Hörður alveg sáttur við að ég
væri ekkert sjálfstæð eða að frekjan bitnaði
ekki á honum í heimilisstörfunum. Þá sagði
ég við hann: Langar þig bara að eiga litla hús-
móður? Ef svo heldur fram sem horfir situr
þú uppi með allt aðra konu en þú varðst bál-
skotinn í. Það gat Hörður alls ekki hugsað
sér. Eftir að Katrín, önnur dóttir okkar, var
fædd kom fyrir að hann þurfti að afsaka sig
frá vinnu eða afboða fundi vegna þess að hann þyrfti að sinna
börnunum sínum. Hann mætti litlum skilningi á þessum árum
því öðrum fannst skrýtið að karlmaður mætti ekki á áríðandi
fund vegna barnanna sinna. Nú er það breytt og hann er lög-
lega afsakaður ef hann þarf að gefa stelpunum að borða í há-
deginu."
Eftir Þýskalandsdvölina fór Magdalena að vinna á
Vísi og sá þar um menningarsíðuna. Á tímabili var
hún einnig með menningarþáttinn Vöku í sjónvarp-
inu. En það var á Vísi sem áhugi Magdalenu á jafn-
réttismálum varð listrænum viðburðum yfirsterkari.
Þar kviknaði áhugi hennar á Kvennaframboðinu.
„Ég minnist þess að frumkvöðlar Kvennaframboðs-
ins efndu til kynningarfundar á Torfunni. Ritstjór-
arnir sendu auðvitað blaðakonu á þann fund og sú
var ekkert hrifin. Hún kom til baka af fundinum,
kom við í básnum þar sem ég var að vélrita og hafði
orð á því hve þessi framboðshugmynd væri fráleit.
Sagði hún það ljóst að þessar konur hefðu enga afstöðu í mik-
ilvægustu málunum eins og hafnamálum. Það var hneykslun-
arsvipur á öllu andlitinu þegar hún rifjaði upp atvik á fundin-
um. Einhver blaðamaður hafði spurt um afstöðu þessara
kvenna til einmitt þessa málaflokks. Helga Kress varð fyrir
svörum og sagði að auðvitað myndi Kvennaframboðið beita
sér fyrir því ef þær fengju fulltrúa í borgarstjórn að setja hand-
rið á allar bryggjt'jt svo börnin féllu ekki í sjóinn. Svar hennar
var auðvitað út í hött, rétt eins og spurningin. Ég hló mikið
þegar ég heyrði þetta og af hneykslun blaðakonunnar, sem
ugglaust hefur séð fyrir sér skrautleg handrið á öllum bryggj-
um. Á þessari stundu varð mér ljóst að þetta voru konurnar
sem ég vildi eiga samleið með.
Ég hafði að vísu lesið allt sem ég komst yfir um femínisma
og fylgst með umræðunni. En sú umræða fannst mér ganga út
á það að konur þyrftu eingöngu að tileinka sér siði og háttu
karlmanna eða verða jafngóðar og þeir til að njóta sömu
kjara. Hvflíkt metnaðarleysi! Þegar ég kynntist hugmyndum
Kvennaframboðsins var það kúvending á þessari afstöðu.“
Haustið 1981 mætti Magdalena á fund hjá Kvennaframboð-
inu á Hótel Borg. „Þarna voru mættar sex hundruð konur og
þær sem töluðu hömruðu á mikilvægi þess að sjónarhorn
kvenna yrði virt, kvenlæg gildi ættu að verða sýnileg og mark-
tæk. Það er margt fólk sem hefur ekki áttað sig á mikilvægi
þessa boðskapar ennþá en þarna kviknaði ljós í höfðinu á
mér. Ég hellti mér út í umræðurnar og fundahöldin í tengslum
við undirbúning framboðsins af fítonskrafti. Það voru tugir
kvenna sem tóku þátt í þessum undirbúningi fyrir borgar-
stjórnarkosningarnar og mótun stefnuskrár. Við köstuðum
hugmyndum fram og tilbaka. Ákafinn og áhuginn var gífur-
legur og konurnar hlustuðu af athygli á sjónarmið hverrar
annarar."
Magdalena var í þriðja sæti á framboðslistanum en konurn-
ar fengu tvo fulltrúa kjörna í borgarstjórn í kosningunum 1982,
Guðrúnu Jónsdóttur og Ingibjörgu Sólrúnu Gísladóttur. „Ég
sat tvisvar inni fyrir Ingibjörgu Sólrúnu í nokkurn tíma þar
sem hún eignaðist tvö börn á þessu tímabili. Skólabróðir
minn, Davíð Oddsson, hafði tekið við sem borgarstjóri og
„Eg benti honum á að hann
heíði orðið ástíanginn aí
méx og þeim eiginleikum
sem ég haíði þegar við
kynntumst. “
Sjálfstæðisflokkur var í meirihluta. Það var áfall að koma inn í
borgarstjórn svo ómálefnalega var staðið að málum. Maður
missti trú á borgarstjórn sem hluta af hinu lýðræðislega kerfi.
Við vorum með ígrundaðar tillögur, bæði fjárhaginn og mál-
efnið, sem voru ekki einu sinni teknar til umræðu. Yfirgangur
meirihlutans gekk fram af manni. Dagvistarmálin voru í hönk
og eru það enn og ég hafði oft á tilfinningunni að kynsystur
mínar úr meirihlutanum væru ekki að greiða atkvæði með
góðri samvisku en lytu þess í stað flokksaganum. Hollusta við
flokkinn og karlaveldið sat í fyrirrúmi. Ég get alveg séð af
hverju sjálfstæðismenn hafa valið Davíð Oddsson til foringja
en sjálf var ég óánægð með hann sem borgarstjóra. Stærsti
minnisvarðinn um mistök hans sem borgarstjóra finnst mér
vera ráðhúsið. Ég var alltaf á móti þessu húsi. Þegar ég keyri
Sóleyjargötuna get ég farið að grenja svo hræðileg finnst mér
staðsetningin. Hörður var virkur í samtökunum Tjörnin lifi og
fjörutíu þúsund Reykvíkingar voru ósáttir við þetta hús, án
þess að tillit væri tekið til þeirra. Og mun fleiri hljóta að vera
hneykslaðir og gramir yfir því hvernig staðið var að fjárhags-
áætlunum við byggingu ráðhússins og hvað það varð á endan-
um rosalega dýrt. Það hefði verið mun skemmtilegra að eign-
ast ráðhús sem meiri samstaða hefði verið um. Ef ég gæti léti
ég rífa þetta hús.“
Hörður og Magdalena reka ferðaskrifstofu fyrir útlendinga
og segir hún að þeir útlendingar sem hún hitti á þeirra vegum
fórni gjarnan höndum yfir uppbyggingunni í Reykjavík. „Þeir
taka andköf þegar þeir sjá ráðhúsið sem hefur eyðilagt þessa
litlu tjörn og yfir breytingunum á Skúlagötunni sem á að líta
út eins og strandgata í Rio de Janeiro. Allt sem er gamalt
HEIMSMYND 55