Heimsmynd - 01.04.1993, Page 54

TIL ÞESS
ERU VÍTIN
Um rithöfundinn og málarann William S. Burroughs
EFTIR GEIR SVANSSON
„Jæja, Joan, það er komið að William
Tell-atriðinu okkar,“ segir
meindýraeyðirinn William Lee við Joan,
eiginkonu sína, í kvikmyndinni
„Rithöfundur á ystu nöf“. Hún er til og
setur glas á kollinn. Hann er meist-
araskytta. Miðar. Skýtur: Bang!...
Glasið rúllar óbrotið eftir gólfinu.
Joan örend í stólnum, niður ennið
vætlar blóð. Frosið augnablik.
Nakin raunveran. Hryllingur...
Upp frá þessu sér meindýraeyðirinn
heiminn í breyttu ljósi.
triðið úr nefndri kvikmynd hljómar eins og kald-
hæðinn brandari en fer þó nokkuð nærri því sem
gerðist í raunveruleikanum. Leikstjórinn,
David Cronenberg, sem þekktur er fyrir vís-
indaskáldsögulegar hryllingsmyndir á borð
við The Thing og Videodrome, skrifar hand-
ritið að Naked Lunch, eins og myndin heitir
á frummálinu, og byggir það á samnefndri
skáldsögu William S. Burroughs. En
myndin er ekki byggð á bókinni nema að
takmörkuðu leyti. Notuð eru ákveðin
atriði og persónur en hvorutveggja
breytt eftir hentugleikum; hin sam-
fellda saga er alfarið túlkun og tilbúningur leikstjóra. En
Cronenberg lætur sér ekki nægja skáldsöguna heldur les hann
„raunveruleg“ atvik úr lífi rithöfundarins sjálfs inn í söguna.
Þannig gerir hann út á goðsögnina um William S. Burroughs:
Eiturlyfjaneytandann, hommann, klámhundinn sem skaut
konuna sína og skrifaði þá dæmalausu bók, Nakinn málsverð.
Titilinn fékk Burroughs hjá vini sínum, Jack Kerouac, sem
hvatti hann til að setja saman bók með þessu heiti. Nakinn
málsverður vísar til þeirrar kennimarkalausu raunveru sem falin
er á bak við orð og skilgreiningar, en sem birtist okkur í „frosn-
um augnablikum". En þennan stað eða ástand vill Burroughs
kanna.
Þegar bókin fékkst loks útgefin 1959, eftir margra ára baráttu
höfundar og vina, olli hún fjaðrafoki, sumpart fyrir róttækan stíl
en kannski frekar fyrir viðkvæmt innihald. Fyrst í stað var bókin
gefin út í París hjá Olympía, litlu útgáfufyrirtæki sem gaf út
„erfiðar“ bækur en fjármagnaði þá útgáfu með útgáfu ódýrra
pomógrafískra reyfara. Árið 1962 kom hún út í Bandaríkjunum
og varð strax umdeild. Utgefanda var stefnt fyrir klám en hafði
HEIMS
54
MYND