Morgunblaðið - 12.09.2019, Qupperneq 73

MENNING 73
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 12. SEPTEMBER 2019
Hljóðupptaka af fundi sem Bítlarnir
áttu fyrir 50 árum hefur leitt í ljós að
þeir stefndu að því að gera aðra plötu
eftir að Abbey Road, síðasta platan
sem Bítlarnir hljóðrituðu, kom út
(Let It Be var hljóðrituð á undan
henni en kom út á eftir henni). Rokk-
sagnfræðingurinn Mark Lewisohn
leyfði blaðamanni Guardian að hlusta
á upptökuna þar sem þeir John
Lennon, Paul McCartney og George
Harrison ræða málin og er heldur
stirt milli þeirra. Upptakan var gerð
á fundi í höfuðstöðvum Apple-plötu-
útgáfunnar við Savile Row í London.
Lennon tók fundinn upp fyrir Ringo
Starr, sem var fjarverandi.
Á upptökunni heyrist Lennon
ræða möguleikann á næstu plötu og
því að smáskífa komi út fyrir jólin
1969 en almennt hefur verið talið að
Lennon hafi átt einna stærstan þátt í
því að hljómsveitin lagði upp laup-
ana. Lewisohn er mikill Bítlafræð-
ingur og segir í samtali við Guardian
að þetta sé mikil uppgötvun og
endurskrifi í raun söguna um enda-
lok hljómsveitarinnar.
Deildu um gæði laga
Á upptökunni heyrist Lennon
leggja til að þeir ættu allir að leggja
fram lög til að velja úr fyrir smáskíf-
una. Hann leggur einnig til nýja upp-
skrift þegar kemur að samsetningu
næstu plötu, þ.e. að hann, McCart-
ney og Harrison leggi til fjögur lög
og Starr tvö. Hvert lag verði því
eignað einum lagahöfundi. Mc-
Cartney svarar því þá til, heldur ögr-
andi, að hann hafi talið að lög Harri-
son væru ekki það góð. Líklega er
hann með þeim ummælum að skjóta
á Lennon og hrósa Harrison með
heldur sérkennilegum hætti. Nefnir
Guardian sem dæmi um getu Harri-
son í lagasmíðum lögin „Taxman“ og
„While My Guitar Gently Weeps“.
Harrison svarar því til að um
smekksatriði sé að ræða en fólk hafi
almennt kunnað að meta lögin hans.
Lennon skýtur þá á McCartney og
segir að enginn í hljómsveitinni hafi
kunnað að meta lag hans „Maxwell’s
Silver Hammer“ og að betur hefði
farið á því að leyfa öðrum tónlistar-
mönnum að flytja það.
Eins og heyra má var sambandið
heldur stirt milli Bítlanna þriggja á
fundinum og mun það koma við sögu
í sviðsverki um tilurð plötunnar
Abbey Road eftir Lewisohn, Horn-
sey Road, þar sem notast verður m.a.
við hljóðupptökur, kvikmyndir, ljós-
myndir og tónlist. Umslag plötunnar
er eitt það þekktasta í sögu dægur-
tónlistarinnar en á því sjást Bítlarnir
ganga yfir gangbraut við Abbey
Road-hljóðverið í London. Gang-
brautin er eflaust sú frægasta í heimi
og má fylgjast með henni á netinu
allan sólarhringinn og öllum þeim
ferðamönnum sem líkja þar eftir
ljósmyndinni frægu af Bítlunum,
ökumönnum mörgum til mikillar
óánægju. helgisnaer@mbl.is
Abbey Road Bítlarnir á gangbrautinni víðfrægu við Abbey Road-stúdíóið.
Bítlasagan breytt
 John Lennon vildi hljóðrita breið-
skífu eftir að Abbey Road kom út
Mats Malm, prófessor, þýðandi og
ritari Sænsku akademíunnar (SA),
flytur opinberan fyrirlestur í Nor-
ræna húsinu laugardaginn 14.
september kl. 16 á fæðingardegi dr.
Sigurðar Nordals. Fyrirlesturinn,
sem fluttur verður á sænsku, nefnist:
„Alexander den store i isländsk och
svensk medeltid“ eða Alexander
mikli á Íslandi og í Svíþjóð á miðöld-
um. Í lýsingu á fyrirlestrinum segir
að frásagnir af Alexander mikla hafi
ratað til Íslands og Svíþjóðar með
ólíkum hætti. Þýðing Brands Jónssonar prests frá 13. öld á latneska
kvæðabálkinum Alexandreis, sem Gautier de Châtillon setti saman um
1180, sem á íslensku nefnist Alexanders saga, er í óbundnu máli og ber
keim af Íslendingasögunum. Sænska þýðingin, sem er hundrað árum
yngri, er í ljóðaformi og kallast á við hetjukvæði þess tíma. Malm ræðir
þessar tvær ólíku þýðingar og hvað þær segja um samtíð þýðendanna
tveggja.
Mats Malm lærði latínu og útskrifaðist sem bókmenntafræðingur frá
Gautaborgarháskóla. „Hann lauk doktorsprófi í norrænum, gauskum bók-
menntum frá sama háskóla 1996. Doktorsverkefni hans fjallaði um mynd-
mál og túlkun í bókinni Epli Mínervu,“ segir í tilkynningu frá Stofnun
Árna Magnússonar í íslenskum fræðum. Malm hefur starfað sem prófessor
í bókmenntafræði við Gautaborgarháskóla frá 2004 og verið meðlimur í
Konunglegu vísindaakademíunni frá 2012. Í fyrra tók hann við stól nr. 11
af Klas Östergren í Sænsku akademíunni og hefur gegnt starfi ritara SA
frá 1. júní sl. „Rannsóknir Mats eru á sviði þýðingafræði, bókmenntafræði
og stafrænna hugvísinda. Hann hefur þýtt fjölda texta úr latínu yfir á
sænsku og gaf út ásamt Karl G. Johansson sænska þýðingu Snorra-Eddu.
Viðamestu rannsóknir hans hafa verið um hvernig bókmenntaverk breyt-
ast í þýðingum en megináhersla hans nú er á rannsóknir í stafrænum hug-
vísindum.“
Fyrirlesari Mats Malm heldur fyrirlestur.
Malm með fyrirlestur Sigurðar Nordals
Boðið verður upp á svokallað lífs-
stílskaffi í Borgarbókasafninu Sól-
heimum í dag kl. 17.30. Þá mun Virpi
Jokinen, vottaður skipuleggjandi,
flytja fyrirlestur undir yfirskriftinni
„Á réttri hillu“.
„Við erum sífellt að takast á við
breyttar aðstæður; börn fæðast, ung-
lingar flytja að heiman, hjón skilja,
nákomnir deyja. Öllum þessum
breytingum fylgja gamlir og nýir
hlutir. Er heimili þitt griðastaður
eða óyfirstíganlegt verkefni alls konar hluta?“ segir í
tilkynningu um viðburðinn. Virpi Jokinen lauk nám-
skeiði fyrir vottaða skipuleggjendur í Helsinki í nóvem-
ber í fyrra og er fyrsti starfandi vottaði skipuleggjand-
inn á Íslandi. Hún rekur eigið fyrirtæki, Á réttri hillu –
skipulagsaðstoð fyrir einstaklinga og minni fyrirtæki.
Heitt verður á könnunni og allir velkomnir.
Virpi
Jokinen
Á réttri hillu í Borgarbókasafni
Karl Sigurbjörns-
son, prestur og fyrr-
verandi biskup Ís-
lands, verður kvöld-
gestur Hannesar-
holts í kvöld. Karl
mun sýna á sér nýja
hlið og tekur til máls
kl. 20. Hann mun
rifja upp bernsku-
daga sína á Skóla-
vörðuholti.
Kvöldverður verð-
ur framreiddur í
veitingastofum á
undan stundinni fyr-
ir þá sem það kjósa og fara borðapantanir fram í síma
511-1904 og með tölvupósti á netfangið hannesar-
holt@hannesarholt.is.
Karl rifjar upp bernskudagana
Karl Sigurbjörnsson
Háaleitisbraut 58–60 • 108 Reykjavík • Sími: 553 1380
Ertu klár fyrir veturinn?
Hreinsum allar yfirhafnir, trefla,
húfur og fylgihluti.
STOFNAÐ 1953