Ársrit um starfsendurhæfingu - 2010, Síða 17

17www.virk.is
ÞJÓNUSTA
Þunglyndi og erfið
fjárhagsstaða
Margrét segir að eftir langvarandi veikindi
hafi fólk stundum misst sjálfstraust,
það glími jafnvel við þunglyndi og
fjárhagsstaðan sé oft slæm. „Til mín
hafa leitað einstaklingar, sem sáu ekkert
nema svartnætti framundan. Við unnum
saman að svokallaðri virkniáætlun, en
í henni fólst m.a. að viðkomandi fór á
fjármálanámskeið, stundaði líkamsrækt
og fékk stuðning sálfræðings. Þetta var
töluvert átak, en þessir einstaklingar eru
núna margir komnir á ágætt ról.“
Hún nefnir dæmi af skjólstæðingi sínum.
„Eftir veikindi sneri sú kona aftur í 100%
starf, en það reyndist henni um megn.
Við fórum yfir réttindi hennar og þegar
hún áttaði sig á að hún gæti verið í 50-
60% starfi og veikindaleyfi á móti, þá
lét hún til leiðast að draga úr vinnu. Þar
með er hún áfram virk á vinnumarkaði, á
meðan hún er að jafna sig til fulls.“
Þegar fólk missir starf sitt, eða getur ekki
sinnt því vegna heilsubrests, þá er hætta
á að því fallist hendur, hafi ekkert sérstakt
fyrir stafni og sjái ekki tilgang í að hafa líf
sitt nokkurn veginn í föstum skorðum.
„Sumir þurfa að setja sér stundaskrá.
Þar setjum við t.d. inn námskeið, tíma í
líkamsrækt og heimsóknir til sálfræðings.
Svo þarf að virkja gömul sambönd og
hitta vini og gamla samstarfsmenn til að
spjalla af og til.“
Sérsniðnar lausnir fyrir hvern
og einn
Starf ráðgjafanna miðast fyrst og fremst
við að gera fólki kleift að vera virkt á
vinnumarkaði. „Sumir myndu líklega
falla úr af vinnumarkaði, ef þeir fengju
ekki aðstoð við að finna út hvað hentar
og hvernig aðstoð þeir eiga rétt á. Sjálf
þekkti ég ágætlega til ýmissa úrræða
þegar ég hóf störf sem ráðgjafi, af því að
ég hafði lengi starfað að endurhæfingu
sem sjúkraþjálfari. Stundum er nauðsyn
að kalla til sérfræðinga, svo sem sál-
fræðing, sjúkraþjálfara og iðjuþjálfa, og
eiga samskipti við líkamsræktarstöðvar,
Tryggingastofnun ríkisins og lífeyrissjóði,
svo eitthvað sé nefnt. Þetta getur reynst
einstaklingum mikill frumskógur og erfitt
að finna bestu leiðina.“
Margrét hittir félagsráðgjafa Starfsendur-
hæfingarsjóðs vikulega, til skrafs og
ráðagerða, og hittir aðra ráðgjafa
stéttarfélaga einnig reglulega. „Ég fer
yfir þau verkefni sem ég er að vinna
að og hvers eðlis mál eru. Þar sem
Starfsendurhæfingarsjóður er svo nýr
hef ég oft þurft að taka við málum án
fordæma og þá fer ég yfir möguleg úrræði
með fulltrúum Starfsendurhæfingarsjóðs
og læt svo vita hvernig þau reynast. Því
fer fjarri að vandi fólks sé ávallt hinn
sami, svo við þurfum oft að sérsníða
lausnir. Áður fyrr voru því miður allmörg
dæmi um að fólk festist í ákveðnu ferli,
Margrét Gunnarsdóttir ráðgjafi hjá BHM, KÍ og SSF / viðtal
það var til dæmis bara í sjúkraþjálfun um
langt skeið, en fékk enga aðra aðstoð og
náði ekki að vinna sig út úr vandanum.
Kosturinn við Starfsendurhæfingarsjóð
er að þar er fjöldi úrræða samhæfður og
léttir það mjög á sjúkrasjóðum einstakra
félaga.“
Stuttar boðleiðir
Hún segir það mikinn kost hvað allar
boðleiðir séu stuttar. „Ég næ oftast
sambandi við einstaklinga, stofnanir og
fyrirtæki með stuttum fyrirvara. Hitt er svo
annað mál, að bæði Tryggingastofnun og
lífeyrissjóðirnir taka sér margar vikur í að
fjalla um umsóknir um endurhæfingar-
og örorkulífeyri og sá tími getur reynt
á. Sú staða getur komið upp að fólk sé
tekjulaust um tíma, af því að það lendir
á milli kerfa á þessum biðtíma.“
Konur eru í miklum meirihluta þeirra,
sem leitað hafa til Margrétar ráðgjafa.
„Innan BHM eru stórar kvennastéttir og
hið sama gildir um Kennarasambandið
og almenna bankastarfsmenn. Hins
vegar er vitað mál að konur þiggja frekar
aðstoð en karlar. Þeir bíta á jaxlinn,
stundum þar til í óefni er komið. Vonandi
munu þeir í auknum mæli nýta þennan
rétt sinn, rétt eins og konurnar.“