Ársrit um starfsendurhæfingu - 2010, Qupperneq 47

47www.virk.is
ATVINNULÍF
Fjarvistastjórnun
Ingibjörg Þórhallsdóttir
sérfræðingur hjá VIRK
Inngangur
Fjarvistastjórnun hefur í vaxandi mæli verið
viðfangsefni stjórnenda víða um heim síðustu
10-15 ár. Rannsóknir benda til þess að fjarvistir
séu ekki einungis einn þeirra þátta sem hafa
áhrif á samkeppnishæfni og rekstrarafkomu
fyrirtækja, heldur felist í fjarvistastjórnun tækifæri
til að stjórna mörgum þáttum sem hafa áhrif á
tíðni og lengd fjarvista, vinnustaðarmenningu,
framleiðni og vellíðan starfsmanna í vinnu. Miðað
við hversu miklir fjáhagslegir hagsmunir eru í
húfi fyrir atvinnurekendur vegna launagreiðslna
í veikindum, sætir það nokkurri furðu hve litla
áherslu atvinnurekendur hafa lagt á þennan þátt
í stjórnun fyrirtækja sinna, en ljóst er að markviss
fjarvistastjórnun getur bæði fækkað og stytt
veikindafjarvistir starfsmanna verulega og þar
með minnkað beinan og óbeinan kostnað sem
fellur á fyrirtækið vegna veikindafjarvista.
Á Norðurlöndum og í öðrum löndum sem við
berum okkur oft saman við greiða atvinnu-
rekendur gjarnan tveggja vikna laun í veikindum
starfsmanna sinna áður en nokkurskonar
áfallatryggingasjóður eða opinberir aðilar taka við
greiðslunum. Tveggja vikna launagreiðsla er talin
vera hvati til að atvinnurekendur geri hvað þeir
geti til að viðhafa markvissa fjarvistastjórnun1,2.
Hér á landi getur starfsmaður hins vegar verið
í veikindafjarvist á launum hjá atvinnurekanda
í marga mánuði og víða virðist sem lítið sé gert
af hálfu atvinnurekandans til að hafa samband
við starfsmanninn og kanna hvernig honum líður.
Atvinnurekandinn telur jafnvel að hann megi ekki
ráðast inn í einkalíf starfsmanns í veikindafjarvist,
með því að hafa frumkvæði að samskiptum við
hann. Þess eru jafnvel dæmi að starfsmaður
hreinlega gleymist, fái launin sín í marga mánuði,
en upplifi afskiptaleysi atvinnurekandans að
öðru leyti sem höfnun eða skort á umhyggju.
Því lengur sem starfsmaður er frá vinnu vegna
veikinda, því minni líkur eru á að hann snúi
nokkru sinni aftur til vinnu.3
Í þessari grein verður einkum fjallað um
fjarvistarstjórnun með hliðsjón af veikinda-
fjarvistum.
Fjarvistastjórnun
Fjarvistastjórnun er ferli sem hefur meðal annars
þann tilgang að styrkja ráðningarsamband
einstaklinga. Í fjarvistastjórnun eru notuð skil-
greind vinnuferli um forvarnir og viðbrögð við
veikindafjarvistum, skráningu fjarvista, fræðslu
og upplýsingagjöf til starfsmanna og stjórnenda,
umbætur á vinnuaðstöðu og vinnuumhverfi og
endurkomu til vinnu eftir veikindi. Stefnt er að
lækkun kostnaðar vegna fjarvista hvort sem þær
eru vegna skammtíma veikinda starfsmanna,
veikinda barna, óánægju með vinnuna, langtíma
veikinda eða slysa.
Fjarvistastjórnun er flókin og verður ekki
afgreidd með skyndilausnum. Fylgjast þarf með
veikindafjarvistum á kerfisbundinn hátt, halda
sambandi við veikan starfsmann og auðvelda
honum að koma aftur til starfa þegar heilsa hans
Það er mikilvægt
að móta fjarvistar-
stefnu og vinnuferli
í samstarfi við alla
hagsmunaaðila,
hún þarf að vera í
samræmi við lög
og reglur og allir
starfsmenn þurfa
að þekkja hana