Morgunblaðið - 26.10.2019, Page 20

20 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 26. OKTÓBER 2019
HRAFNHILDUR INGA
SIGURÐARDÓTTIR
Sýning í Gallerí Fold 26. október – 9. nóvember
987,9 hektóPasköl
Rau›arárstígur 12–14, sími 551 0400 · www.gallerifold.is
SÝNINGIN OPNAR KL. 14
LAUGARDAGINN 26. OKTÓBER
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
„Skógarhögg er vandasamt og því
var kærkomið að fá fróðleik og leið-
sögn frá manni sem gjörþekkir bæði
vinnubrögð og nýtingu viðar,“ segir
Sævar Hreiðarsson, skógarvörður í
Heiðmörk. Á dögunum komu 15
skógarhöggsmenn af öllu landinu
saman í Heiðmörk þar sem danski
skógfræðingurinn Espen Kirk Jen-
sen, sem starfar hjá Óslóarborg,
leiðbeindi Íslendingunum um bestu
vinnubrögðin við trjáfellingar og
fleiri sem þeim fylgir.
Norska sendiráðið á Íslandi kost-
aði heimsókn Jensen og sömuleiðis
lagði Skógræktarfélag Reykjavíkur
verkefninu lið með ýmsu móti.
Velja réttu trén
Hvernig á að fella tré? Að mörgu
er að hyggja, svo sem með tilliti til
öryggis þegar trjábolur er sagaður
niðri við jörð. Gæta þarf þess að tréð
falli í rétta átt og komi mjúklega nið-
ur svo greinar laskist ekki. Þá skipt-
ir líka miklu við grisjun skógarlunda
að velja réttu trén, svo þau sem
áfram standa hafi sem best svigrúm
til áframhaldandi vaxtar. Einnig að
samfella sé í gróðrinum, svo áfram
haldist skjól fyrir veðri og vindum.
Fór Espen Kirk Jensen líka mjög
ítarlega í þetta atriði á námskeiðinu,
en vettvangur þess var í norska
lundinum, sem er nyrst og austast í
Heiðmerkurskógum. Í hann var
plantað fyrir um hálfri öld; þar eru
nú stór og stæðileg grenitré og var
tímabært að fella nokkur þeirra.
„Þetta gekk allt eins og í sögu, enda
höfðum við góðan leiðbeinanda,“
segir Sævar. „Hingað til hafa ís-
lenskir skógarhöggsmenn í raun
lært vinnubrögð við grisjun hver af
öðrum. Því var mjög gott núna að fá
leiðbeiningar úr nýrri átt. Þetta var
mjög áhugavert námskeið.“
Stofna félag
Hundruð íslenskra bænda stunda
nú skipulagt skógræktarstarf. Víða
eru þessir skógar, til dæmis á Aust-
ur- og Suðurlandi, nú orðnir 20-30
ára og víða kominn tími á fyrstu
grisjun. Gildir þá að vanda til verka,
enda er viðurinn sem til fellur dýr-
mæt auðlind. „Við sjáum fram á að
víðfeðm skógarlönd verði grisjuð á
næstu löndum og þá er mikilvægt að
byggja á þekkingu. Þá erum við
skógarhöggsmenn einnig með í
skoðun að stofna félag, því mönnum
í faginu fjölgar, segir Sævar.
Straurar og borðviður
Víða eru orðnar miklar nytjar af
grisjunarvið sem fellur til í skógum
landsins. Talsvert er um að tré séu
kurluð niður og þau nýtt sem eldi-
viður. Þá nýtast mjóar spírur ágæt-
lega sem girðingarstaurar. Úr
stórum og breiðum borðum fæst síð-
an ágætur bolviður; birki, lerki,
sitkagreni og stafafura. Hafa jafnvel
heilu húsin verið byggð úr íslenskum
við – ytra byrði jafnt sem innviðir.
Reynslan af því er góð.
Ljósmynd/Aðsend
Sagað Skógræktarmenn af öllu landinu sóttu námskeiðið en norska sendiráðið á Íslandi stóð straum af því.
Grisja skóginn af þekkingu
Skógarvörður Gott að fá leiðbeiningar, segir Sævar Hreiðarsson, skógar-
vörður í Heiðmörk. Nú eru liðin 70 ár síðan ræktunarstarf þar hófst.
 Dani frá Noregi leiðbeindi Íslendingum um nytjar af skóginum  Felldu tré í
norska lundinum í Heiðmörk  Víða þarf að grisja í bændaskógum um landið
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
„Við munum ekki flýta okkur í sam-
einingarmálum,“ segir Árni Eiríks-
son, oddviti Flóahrepps. Sveitarfélag-
ið nær yfir lágsveitir Árnessýslu; það
er sveitirnar fyrir austan Selfoss og
Stokkeyri að Þjórsá, milli strandar og
Hvítár. Sveitarfélagið varð til við
sameiningu Hraungerðis-, Villinga-
holts- og Gaulverjabæjarhrepps árið
2006 og voru íbúar þá 551 talsins. Á
þeim þrettán árum sem síðan eru lið-
in hefur íbúum fjölgað um 17% og eru
þeir nú 684.
„Eins og sakir standa sjáum við
enga knýjandi þörf á sameiningu við
önnur sveitarfélög,“ segir Árni.
Sem kunnugt hefur sveitarstjórn-
arráðherra boðað átak í sameiningu
sveitarfélaga. Lagt er til að lág-
marksíbúafjöldi verði 250 frá sveit-
arstjórnarkosningum árið 2022 en
1.000 eftir kosningarnar árið 2026.
„Stjórnvöld hafa áður boðað átak í
sameiningarmálum, átaksverkefni
sem svo hafa runnið út í sandinn. Eigi
að síður virðist okkur sem nú sé meiri
þungi í málinu og því eru valkostir í
sameiningarmálum hér skoðaðir,“
segir Árni. „Sameining Flóahrepps
og annarra sveitarfélaga er algerlega
opin bók og eðli máls samkvæmt mik-
ilvægt að flýta sér hægt og vinna mál-
in með íbúum. Þessi máli voru tals-
vert skoðuð og
rædd í Árnessýslu
á síðasta kjör-
tímabili en sú
vinna leiddi ekki
til stórra hluta.
Athugun þá hafi
hins vegar leitt í
ljós að til dæmis
sameining Ár-
borgar og Flóa-
hrepps þýddi mun minni framlög úr
Jöfnunarsjóði sveitarfélaga en nú
fást. Í dag velti Flóahreppur um 800
milljónum króna á ári og af því séu
framlög úr jöfnunarsjóðnum um það
bil þriðjungur.
„Niðurstaða sameiningaviðræðna
undanfarin ár var sú að sameining
borgaði sig ekki. Núna hefur ráðherra
hins vegar boðað að skyldugri sam-
einingu fylgi aukin framlög frá ríkinu
og verði raunin sú erum við með allt
önnur spil á hendi,“ segir Árni.
Í Flóaskóla eru í dag rúmlega1 00
nemendur í 1.-10. bekk og í leikskól-
anum um 50 nemendur. Í skoðun er,
að sögn oddvitans, að bæta íþrótta-
aðstöðu við skólana og eins byggja
íbúðarhúsnæði, en talsverð eftirspurn
sé eftir slíku nú jafnhliða fjölgun íbúa.
Sveitarsjóður hafi líka svigrúm í slík
verkefni. sbs@mbl.is
Þörf á sameiningu
er ekki knýjandi
 Fara sér hægt í Flóa  684 íbúar
Árni Eiríksson
Villa í korti um útfar-
ir á landsbyggðinni
Hér að ofan birtist rétt kort um
fjölda útfara á landsbyggðinni á
föstudögum og laugardögum, sem
sagt var frá í blaðinu í gær. Línurnar
voru ekki rétt merktar og er beðist
velvirðingar á mistökunum.
Miðstöð tilbúin 2022
Ranglega var sagt í fyrirsögn á bls. 6
í blaðinu í gær að íþróttamiðstöð
Fram yrði tilbúin 2020. Líkt og kom
fram í fréttinni sjálfri verður hún
tilbúin árið 2022. Beðist er velvirð-
ingar á mistökunum.
LEIÐRÉTT
Útfarir á lands-
byggðinni 2012-2019
’12 ’13 ’14 ’15 ’16 ’17 ’18 ’19
400
350
300
250
200
Föstudagar
Laugardagar
Ríkisstjórn Ís-
lands, Háskóli Ís-
lands og Stofnun
Vigdísar Finn-
bogadóttur í er-
lendum tungu-
málum hyggjast
koma á fót al-
þjóðlegum verð-
launum í tilefni
þess að hinn 15.
apríl á næsta ári
verður Vigís Finnbogadóttir 90 ára
og 29. júní sama ár verða 40 ár liðin
frá sögulegu forsetakjöri hennar.
Verða þau veitt í fyrsta sinn á af-
mælisdegi Vigdísar á næsta ári.
Ríkisstjórnin samþykkti á fundi
sínum í gær að veita fimm milljónir
kr. til verðlaunanna auk fimm millj-
óna til afmælishátíðar til heiðurs
Vigdísi. Verðlaunin verða veitt
þeim sem skarað hefur fram úr með
störfum sínum í þágu menningar og
þá einkum tungumála að því er
fram kemur í fréttatilkynningu for-
sætisráðuneytisins.
Ný verðlaun kennd
við Vigdísi forseta
Vigdís
Finnbogadóttir