Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2015, Qupperneq 28

Tímarit hjúkrunarfræðinga – 2. tbl. 91. árg. 201526
Fyrir um 90 árum var rætt innan hjúkrunarstéttarinnar hvernig ætti að ávarpa hjúkrunar-
konur, með fröken eða með systir. Hér má lesa nokkur innlegg í umræðuna en þau
birtust í 1. og 3. tbl. Tímarits Fjelags íslenskra hjúkrunarkvenna 1926. Virðast allar
hafa verið sammála um að breyta úr fröken í systir. Reyndar ber lítið á umræðu um
málið í framhaldinu og ekki er vitað hvort nýja nafnið var notað í einhverjum mæli. Í
fundargerðum á næstu árum eru félagskonur íðulega titlaðar ungfrúr. Fjörutíu árum
seinna rifjar Sigríður Eiríksdóttir upp að um þetta leyti hafi margar hjúkrunarkonur
hallast að systranafninu. Viðhorfið var þá að hjúkrun ætti að inna af hendi af fornfýsi í
anda kristindómsins og á meginlandi Evrópu voru hjúkrunarkonur iðulega nunnur.
Ólafía Jónsdóttir var fædd 1885 á Bústöðum
á Seltjarnarnesi og lauk hjúkrunarnámi við
Diakonissuhúsið Lovisenberg í Ósló 1919. Hún
hefur því þekkt diakonissustarfið frá fyrstu hendi.
Kæru félags­ og starfssystur!
Mig hefur lengi langað til að bera upp
við ykkur málefni, sem mér hefur legið
á hjarta, það er sem sagt titill okkar
hvort við ættum ekki að leggja niður
„frökenar“ titilinn, en taka í þess stað upp
systurtitilinn.
Þótt orðið „fröken“ sé notað í daglegu tali
almennt, finnst mér ekki rétt viðeigandi
að nefna hjúkrunarkonu þannig. Með
frændþjóðum okkar, Norðmönnum og
Svíum, er systurtitillinn notaður yfir allar
hjúkrunarkonur, og finnst mér við geta
lært af þeim í því efni sem svo mörgu
öðru.
Ólafía Jónsdóttir, Sigríður Eiríksdóttir og Kristjana Guðmundsdóttir
Til dæmis í Noregi eru allar hjúkrunar­
konur ávarpaðar og ritaðar systur og
á það víst rót sína að rekja til fyrstu
hjúkrunar starfsemi Noregs, sem byggðist
á kristi legum grundvelli, nefnilega
Diakonis su starfinu. Árið 1918 var haldið
50 ára afmæli þeirrar starfsemi í Noregi.
Ég ætla ekki að rekja sögu þeirrar
starfsemi hér að sinni, en aðeins lauslega
minnast á, að stofnandi og forstöðukona
Diakonis suhússins í Osló var prestdóttirin
Catinka Guldberg. Hún fór ung til
Þýskalands og lærði þar hjúkrunarstörf
við Diakonissuhúsið í Kaiserswerth, við
það sama hús, sem Florence Nightingale
lærði, sem við heyrðum svo ágætan
fyrirlestur um nýlega.
Það væri efni í langt erindi, að skrifa um
Catinka Guldberg, hvernig hún byrjaði
starfsemi sína með tvær hendur tómar,
en með það óbifanlega traust til guðs og
bæn til hans um að starfið mætti blessast
og verða honum til dýrðar. Traust hennar
varð heldur ekki til skammar. Hún lifði
það, að sjá ríkulega ávexti af starfi sínu,
en hún þakkaði sér það ekki, heldur guði
sem blessaði það og notaði konu sem
verkfæri sitt. Hún dó í hárri elli 1919.
Diakonissuhúsið í Noregi stendur
enn með vaxandi blóma og telur 5­6
hundruð diakonissur. Þær eru starfandi
hjúkrunarkonur víðsvegar í sjúkrahúsum
og í söfnuðum um endilangan Noreg.
Síðan þessi starfsemi hófst í Noregi,
hafa risið þar upp ýmis félög, sem starfa
að námi hjúkrunarkvenna, og öllum
er þeim það sameiginlegt, að nefna
hjúkrunarkonur sínar systur.
Það eru til dæmis Ullevoldssystur, For­
bunds systur, Sanitetssystur, Medodista­
systur, Rauðakross­systur, og öll
hafa þessi félög sinn eigin hjúkrunar­
kvennabúning.
Nafnið systir bendir okkur hjúkrunarkonum
ósjálfrátt á, að við stöndum í svo nánu
sambandi hver við aðra og eigum að
starfa að því sameiginlega að hjálpa hver
annari, til að ná sem bestu fullkomnun
í starfi bæði verklega og andlega, en
varast alt það sem gæti sett blett á okkar
göfuga starf. Og ef einhverri okkar yrði
eitthvað á í þessum efnum, þá fyndum við
allar sameiginlega til þess og ynnum allar
sameiginlega að því, að bæta fyrir það og
varast að það endurtaki sig. Með öðrum
orðum, það glæddi ábyrgðartilfinningu
okkar hver fyrir annari.
Umfram alt verður öll hjúkrunarstarfsemi
að byggjast á kristilegum grundvelli,
því hjúkrunar starfið er einn af fegurstu
ávöxtum kristindómsins, þar sem er
unnið í kristin dómsins anda. Til þess að
GAMLAR PERLUR
HVAÐ SKAL KALLA HJÚKRUNARKONUNA?