Fréttablaðið - 15.02.2020, Qupperneq 85

ÉG ER EKKI EINN AF
ÞESSUM ÆTTFRÓÐU
OG SÖGUFRÓÐU MÖNNUM
ÞANNIG AÐ ÉG GET EKKI MÁLAÐ
BREIÐA SÖGULEGA MYND AF
BÆNUM, EN MÉR FANNST MJÖG
GAMAN AÐ HAFA HANN ÞARNA
SEM SÖGUSVIÐ.
Brúin yfir Tangagötuna er ný skáldsaga eftir Eirík Örn Norðdahl. „Hún gerist fyrir vest-an, á Ísafirði, í húsinu mínu,“ segir Eiríkur.
„Þegar ég byrjaði að skrifa hana sat
ég við eldhúsborðið mitt og borðaði
morgunmat og hún hefst þannig að
þarna er maður sem situr við eld-
húsborðið mitt og borðar hafra-
graut. Svo skilja leiðir. Hann býr
einn, er eirðarlaus í vinnslustoppi
í rækjunni og smám saman kemur
í ljós að þetta er persóna sem ég hef
skrifað um í annarri bók, Eitur fyrir
byrjendur. Tangagatan, þar sem ég
bý, er mjög lítil og þröng gata, og
var öll grafin upp fyrir nokkrum
árum. Þá var lögð brú frá útidyr-
unum mínum að útidyrunum hjá
Begga nágranna mínum. Í sögunni
er lögð brú frá húsi Halldórs að húsi
Gyðu sem hann fær skyndilega á
heilann. Gatan er mjög þröng, það
eru ekki nema níu og hálft skref á
milli þeirra, og einhvern veginn
færast þau nær hvort öðru við til-
komu brúarinnar.“
Brúin yfir Tangagötu er ástar-
saga. Þegar Eiríkur er spurður hvort
hann sé rómantískur svarar hann:
„Ég tók því einhvern tímann mjög
illa að vera kallaður rómantískur
en ég held að ég sé það, jafnvel mjög
yfirdrifið á köf lum. Ég veit ekki
hvers vegna mér fannst það eitt-
hvað ómerkilegt – kannski bara af
því ég var ungur og vitlaus. Það er
ekkert í heiminum göfugra en hin
verklega ást, að gera eitthvað fal-
legt fyrir einhvern annan af engri
ástæðu annarri en þeirri að manni
þykir vænt um viðkomandi. Og þótt
þráin sé flóknari og verði stundum
að hreinni frekju er hún líka grunn-
þáttur í hamingjunni – án hennar
væri lífið bara viðstöðulaus ein-
semd. Maður ætti aldrei að skamm-
ast sín fyrir að þrá.“
Staður núsins
Sögusvið bókarinnar er Ísafjörður
samtímans og þar hefur Eiríkur
búið lengi, þó með hléum. „Það er
mikill Ísafjörður í bókinni og Hall-
dór, sem segir söguna, býr í veröld
sem er mér mjög kunnugleg. Ég
hef áður skrifað um Ísafjörð, bæði
í framtíð og fortíð. Framtíðin var í
Heimsku og áttundi áratugurinn
í Illsku. Fyrir mér er Ísafjörður
samt fyrst og fremst staður núsins,
enda hef ég búið þar stóran hluta af
ævinni. Ég er ekki einn af þessum
ættfróðu og sögufróðu mönnum
þannig að ég get ekki málað breiða
sögulega mynd af bænum, en mér
fannst mjög gaman að hafa hann
þarna sem sögusvið. Hér er minn
hversdagur.“
Í sambandi við allan heiminn
Spurður hvernig það sé fyrir hann
sem rithöfund að búa á Ísafirði
segir hann: „Ég f lutti fyrst frá Ísa-
firði árið 1999, þá f lutti maður í
alvöru frá stöðum og tók þá ekki
með sér. Núna er það orðið þann-
ig að þótt ég búi á Ísafirði þá er ég
samt í óhemju miklum tengslum
við bókmenntalíf ið, ekki bara
í Reykjavík heldur líka annars
staðar. Ég skrifast nær daglega á
við Steinar Braga sem býr í Kaup-
mannahöfn og Hauk Má í Berlín.
Ég á rithöfundavini bæði íslenska
og erlenda úti um allt og er í góðum
tengslum við þá. Ég les mikið af
nýjum bókum og legg mikið upp
úr því að fylgjast með yngri ljóð-
skáldum. Einn kosturinn við að
búa í smábæ er að maður eyðir
litlum tíma í að fara frá stað A til
B og hefur fyrir vikið meiri tíma til
að lesa. Og í dag getur maður verið
í sambandi við allan heiminn og
fengið til sín allar þær bækur sem
maður vill, búinn að lesa um þær
gagnrýni frá fimm heimsblöðum
og tuttugu bloggurum. Sú ein-
angrun sem ef til vill einkenndi
jaðarbyggðir á 20. öldinni er liðin
undir lok.“
Ekkert í heiminum göfugra en hin verklega ást
Eiríkur Örn Norðdahl sendir frá sér nýja skáldsögu sem nefnist Brúin yfir Tangagötuna. Ástarsaga sem
gerist á Ísafirði í húsinu þar sem hann býr. Segir að fyrir sér sé Ísafjörður fyrst og fremst staður núsins.
„Maður ætti aldrei að skammast sín fyrir að þrá,“ segir Eiríkur Örn Norðdahl sem hefur skrifað ástarsögu. Sjálfur segist hann vera rómantískur.
Kolbrún
Bergþórsdóttir
kolbrunb@frettabladid.is
BÆKUR
Plan B
Guðrún Inga Ragnarsdóttir
Fjöldi síðna: 341
Útgefandi: JPV
Plan B er fyrsta skáldsaga Guðrúnar
Ingu Ragnarsdóttur sem gefin er út.
Við lestur upphafs bókarinnar væri
hægt að ímynda sér að hún hefði
sjálf skrifað f leiri en eina bók sem
hefði verið hafnað af útgefendum.
Það er þó ekkert víst að aðalper-
sónan Gyða sé byggð á Guðrúnu
sjálfri þó hún skrifi af slíkri innsýn
í raunir rithöfundar að það sé ekki
fráleitt að ætla að svo sé.
Gyða er sem sagt rithöfundur
um þrítugt sem hefur að eigin sögn
skrifað fjórar skáldsögur, þrjár
ljóðabækur, tvö smásagnasöfn,
barnasögu, örsagnasafn og nóvellu-
þríleik en alltaf fengið höfnun frá
útgefendum. Hún er með skáldsögu
í smíðum sem byggir á dvöl hennar
í Danmörku og störf í heimaþjón-
ustu þar. Til að ná betur utan um
efnið ákveður hún að fara til Kaup-
mannahafnar og hitta aftur fyrir-
myndir persónanna en meðfram
skáldsagnaskrifunum er hún með
annað skjal í tölvunni sem kallast
Plan B og er nokkurs konar dag-
bók þar sem hún skráir það sem á
dagana drífur, samskipti sín við
fólk og eigin vangaveltur á meðan
hún rembist við að skrifa skáld-
söguna sem gengur
hægt. Til að geta óáreitt
fylgst með fyrirmynd-
unum að persónunum í
skáldsögunni telur hún
þeim trú um að hún sé
að skrifa glæpasögu. Á
meðan eru þær, og hún
sjálf, persónur í Plani B,
lífi Gyðu í Kaupmanna-
hafnarferðinni. Þannig
eru í raun þrjár hug-
myndir um skáldverk í
gangi í einu en sú eina
sem fær líf og vængi er
Plan B sem tekur smám saman yfir
enda raunveruleikinn (í þessu til-
felli samt skáldaður raunveruleiki,
(eða hvað?)) alltaf áhugaverðari en
nokkur skáldskapur.
Plan B er saga um
það að skrifa sögu og
sem slík nokkuð vel
heppnuð. Höfundur
sýnir ákveðna verk-
ferla skrifta, hvernig
skal byggja upp plott
og breytir raunveru-
legu fólki í skáldsagna-
persónur og aðstæðum
þess í sögur. Persónu-
sköpunin er skemmtileg
og persónur standa lif-
andi fyrir hugskotssjón-
um, kryddaðar lúmskri
kímni höfundarins Gyðu, sem höf-
undurinn Guðrún hefur síðan ekki
síður húmor fyrir.
Plan B er fyrirtaks frumraun,
skemmtilega stíluð, fyndin og
áhugaverð. Henni mætti lýsa sem
hversdagslegri furðusögu þar sem
raunveruleikinn býr yfir ævin-
týrum og viðburðum sem eru miklu
meira spennandi en ímyndað plott
í skáldsögu. Það mætti kannski
helst finna að því að það gerist ekki
mikið af afgerandi atburðum og
stundum eru lýsingar langdregnar
en þó alltaf skemmtilegar. Eins og
Gyða segir við sálfræðinginn sinn:
„Plott eru ekki mín besta hlið.“
Allt hnýtist þó saman að lokum og
niðurstaðan er óvenjuleg og óvenju
skemmtileg skáldsaga.
Brynhildur Björnsdóttir
NIÐURSTAÐA: Óvenjuleg og óvenjulega
skemmtileg skáldsaga.
Raunir rithöfundar
1 5 . F E B R Ú A R 2 0 2 0 L A U G A R D A G U R44 M E N N I N G ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
MENNING