Fréttablaðið - 03.12.2019, Side 15

Ég missti tugi kílóa og öðlaðist betri heilsu með því að borða hollan og góðan mat og hlusta
á hana Maríönnu,“ segir Sólveig
Sigurðardóttir, ástríðukokkur hjá
Heilsuborg.
Þær hittust fyrst fyrir átta árum.
Þá grunaði þær ekki að þær ættu
eftir að vinna saman að því að leið-
beina fólki að næra sig vel og njóta
þess að borða ljúffengan og hollan
mat.
Maríanna er hjúkrunarfræð-
ingur í Heilsuborg. „Allir eru ein-
stakir, ég er aðallega í því að taka
stöðuna hjá fólki, ræða við það og
aðstoða það við að finna þá leið
sem hentar því best, svo það nái
markmiðum sínum. Sólveig tekur
þetta svo lengra og kennir fólki að
elda hollan mat sem er líka fallegur
og bragðgóður.“
Jólastússið hefst snemma
Þær segja færast í vöxt að vel-
lystingar jólanna færist framar
og núorðið sé allt í boði frá því í
byrjun nóvember. Áður byrjuðu
jólin hjá Sólveigu oftast við fyrsta
mögulega tækifæri. „Ég virti ekki
mörkin í aðdraganda jóla og
leyfði mér að borða allt sem mér
þótti gott því ég hafði jú sparað
mig fyrir jólamánuðinn. Ég fann
ekkert endilega bragð af því sem ég
kyngdi niður, missti mig oft í sæl-
gæti og konfekti og var stundum
byrjuð á þriðja konfektkassanum
þegar jólin loks komu,“ segir Sól-
veig sem nú eldar hollan, góm-
sætan og litríkan jólamat af ástríðu
og án þess að slaka nokkurn tíma
á gæðunum. „Breytingin er algjör
og mér líður auðvitað mikið betur,“
segir Sólveig. „Á þessum tíma
drakk ég mikið af sykurlausu gosi
en í dag drekk ég aldrei gos, enda
þykir mér vatn langbesti drykkur-
inn. Ég vil líka hafa diskinn minn
fallegan,“ segir hún hlæjandi. „Við
eigum nefnilega allt gott skilið því
jólin eru svo dásamleg og það er
bannað að berja sig niður við að
njóta þeirra.“
Betri lífsstíll með meira af
hollum, næringarríkum mat
Maríanna Csillag er hjúkrunar-
fræðingurinn sem tók á móti Sól-
veigu þegar hún kom fyrst í Heilsu-
borg og ætlaði að fá aðstoð við
að koma lífsstílnum í betra horf.
„Sólveig er ein af þeim sem ætlaði
að léttast á sínum eigin forsendum
en komst að raun um að hennar
hugmyndir voru töluvert ólíkar
hugmyndum okkar fagfólksins í
Heilsuborg.“ Maríanna kenndi Sól-
veigu að ef hún vildi léttast skyldi
hún borða meira af hollum og nær-
ingarríkum mat – og smám saman
myndi þá óhollustan fjara út. „Mér
fannst fáránlegt að mega borða svo
mikinn mat til að léttast. Gamla
tuggan að borða lítið var rótgróin
í huga mér, já best væri að borða
eins lítið og hægt er því þá væri ég
að brenna svo miklu. Ég hreinlega
vissi ekki að ég þyrfti að borða til
að halda mér í lagi, alveg eins og
það þarf að setja bensín á bílinn
til að halda honum gangandi. Auk
þess hefur miklum ranghugmynd-
um verið plantað inn hjá okkur,
eins og að bananar séu bannvara
og kartöflur fitandi.“
„Einmitt, hún átti í mesta basli
með að borða allan þennan holla
mat,“ segir Maríanna brosandi og
Sólveig tekur undir orð hennar. „Ég
þurfti líka að endurskoða hug-
myndir mínar um hollustu. Að
borða hollt er ekki það sama og að
narta í þurrt salatblað. Matur á að
vera fallegur, hann á að vera góður
og maður þarf að gefa sér tíma til
að njóta hans,“ segir Sólveig.
En hvað með jólamatinn?
Jólin eru tími samvista og þess að
njóta saman. En hvað með jóla-
matinn? Jólamaturinn sjálfur er
ekki endilega óhollur, heldur eru
það litlu hlutirnir sem bætast við,
sem er gott að halda innan marka.
„Sumir drekka hitaeiningaríkt
jólaöl allan desember. Það getur
t.d. verið góð hugmynd að sleppa
gosinu nema á stórhátíðadögum,“
segir Maríanna.
Og að spara sig eða borða óreglu-
lega getur líka haft slæm áhrif.
„Margir telja sér trú um að ef þeir
spari við sig mat fyrri part dagsins
geti þeir átt hitaeiningarnar inni í
jólaveislunni um kvöldið. Þannig
virkar það ekki því líkaminn þarf
bensín á tankinn allan daginn,“
upplýsir Maríanna. „Ef hann
fær ekki orkuna sína fer hann í
sparnaðargírinn og það getur gert
illt verra.“
Þess vegna segir hún mikilvægt
að borða morgunmat og hádegis-
mat um jólin, alveg eins og alla
aðra daga. „Sumir flaska á því og
við það fer kerfið í hálfgert stopp,
blóðsykurinn verður of lágur og
líkaminn upplifir það sem hættu-
ástand, skrúfar niður brennsluna
og fer í sveltiástand.“
Út fyrir rammann um jólin
„Við þurfum að halda í kærleikann
og væntumþykjuna gagnvart
okkur sjálfum þótt við förum
aðeins út fyrir rammann um jólin.
Að áfellast sjálfan sig fyrir að borða
vel um jólin gerir allt erfiðara,“
segir Sólveig og Maríanna tekur
undir: „Öll eigum við okkar daga
þar sem við förum út af sporinu
en þá þurfum við
ekki að bíða næsta
dags til að gera betur
heldur eigum við að
fyrirgefa okkur og
halda áfram. Ég
nota stundum
líkindamál sem
lýsir þessum
aðstæðum vel:
Ef það springur
á bílnum fer maður
einfaldlega út og skiptir um
dekk en sprengir ekki hin þrjú
og labbar í burtu,“ segir Maríanna.
Að njóta án samviskubits
Þegar kemur að góðgæti jólanna
er það oft magnið sem ræður
úrslitum um niðurstöð-
una. „Allt eða ekkert“
er ekki skynsamlegur
hugsunarháttur.
„Best er að
fara hinn
gullna meðalveg. Að njóta þess að
fá sér konfekt, borða það hægt og
halda svo áfram án þess að pæla
neitt frekar í því eða þjást af sam-
viskubiti,“ segir Sólveig.
Auðvelt sé að borða 5000 hita-
einingar á jóladögunum án þess að
vita af því.
„Það er auðvitað í góðu lagi þótt
einn og einn dagur sé uppfullur
af orkuríkum hátíðamat en ef við
sitjum þrjár til fimm jólaveislur á
einni viku þurfum við að skipu-
leggja okkur og vera meðvituð um
það sem við borðum og drekkum
til að þyngjast ekki um of yfir
hátíðarnar,“ segir Maríanna.
Ferskt rauðkálssalat
1 lítill rauðkálshaus
2 msk. safi úr ferskri límónu
1 lítil krukka fetaostur
Hálfur bolli fínt saxaðar
döðlur
1 msk. smátt söxuð
steinselja
2 tsk. vel ristuð
sesamfræ
Salt og pipar
Saxið rauð-
kálið og setjið í skál.
Blandið saman í skál
olíu úr fetakrukk-
unni og limesafa,
kryddið með pipar
og salti. Saxið döðlurnar, ristið
sesamfræin og blandið síðan öllu
saman. Skreytið með steinselju og
muldum fetaosti.
Ávaxtajólatré
Byrjið á að skera epli til að fá flatan
botn og gerið holu fyrir langa
gulrót. Setjið gulrótina í holuna og
gætið þess að hún haggist ekki og
standi bein. Setjið því næst tann-
stöngla í eplið og gulrótina alla
leið upp á topp, heila langleiðina
upp en hálfa þegar nær toppnum
dregur. Dundið ykkur svo við að
skreyta tréð með jarðarberjum,
bláberjum, vínberjum, rifsberjum,
blæjuberjum, mandarínum og kíví
og til að fá græna litinn er gott að
setja smávegis greni inn á milli,
grænkál eða steinselju. Svona tré er
dýrð á aðventunni og sem ábætis-
réttur á jólaborðið og gott að fá sér
ís, rjóma og velja ávexti út á að vild.
Kókos- og rommkúlur
350 g döðlur
100 g pekanhnetur
50 g gott, ósætt kakó
1 ½ tsk. rommdropar (má vera
meira fyrir sterkara bragð og líka
nota aðra bragðdropa)
2 msk. kókoshveiti
2-4 msk. vatn (af döðlunum)
Auka kókoshveiti eða mjöl til að
velta kúlunum upp úr
Leggið döðlur í bleyti í klukku-
stund. Hellið af þeim vatninu en
haldið eftir nokkrum matskeiðum
til að mýkja upp deigið. Setjið döðl-
urnar í matvinnsluvél og vinnið
vel á þeim. Bætið við hnetum
og öllu hinu og vinnið í mjúkan
deigklump. Deigið má ekki vera of
blautt svo hægt sé að móta úr því
kúlur og velta upp úr kókoshveiti
eða kókosmjöli.
Heilræði Sólveigar og Maríönnu
Maríanna og Sólveig luma á mörgum góðum heil-ræðum til að njóta jóla-
kræsinga á heilbrigðan hátt.
Vatn í jólabúningi
„Á jólum eru allar könnur fylltar
af malti og appelsíni en gleymum
ekki að setja vatnskönnu á jóla-
borðið. Falleg karafla með vatni,
frosnum vínberjum, jarðarberjum
eða sítrónusneiðum setur fal-
legan svip á jólaborðið og þá
þykir börnunum líka flottara og
skemmtilegra að fá sér vatn en
gos,“ segir Sólveig.
Magnið skiptir máli
„Margir spyrja hvort þeir geti
bakað hollar smákökur. Það er
rétt að í flestum tilfellum er
auðvelt að minnka sykurinn en í
raun innihalda allar smákökur þó
sykur í einhverri mynd og fjölda
hitaeininga. Þetta er því alltaf
spurningin um magn og að vera
meðvitaður um magnið þegar
maður gæðir sér á smákökum
eða öðrum sætindum. Tólf kon-
fektmolar telja t.d. jafn margar
hitaeiningar og góður, grillaður lax
með fetaosti, avókadói og græn-
meti,“ segir Maríanna.
Sérstakt heilræði fyrir
Söru-aðdáendur
Fyrir Söru-aðdáendur
er gott að miða við
tvær til þrjár Sörur á
mann í hvert skipti
og ráð að frysta
nokkra skammta
í box frekar en
að setja þær
allar á einn disk
á jóladag,“ segir
Maríanna.
Stress kallar á óhollustu
Fyrir jólin er annríki hjá mörgum.
„Þegar við erum stressuð höfum
við tilhneigingu til að velja
skyndibita frekar en hollan mat.
Og stressið getur líka valdið
því að við sofum illa. Þegar við
erum þreytt og illa sofin sækir
líkaminn í skyndiorku – í óhollari
mat. Við þurfum því að hlúa vel
að okkur og ekki bara um jólin
heldur alla daga ársins því þegar
fólk á við þyngdaraukningu að
stríða er vandamálið ekki á milli
jóla og nýárs heldur á milli nýárs
og jóla,“ segir Maríanna.
Afgangarnir geta beðið
Svo eru það allir afgangarnir
eftir hátíðamatinn. „Margir vilja
ekki að afgangar fari til spillis og
hamast við að borða þá yfir há-
tíðarnar. En við þurfum ekki að
klára svínasteikurnar og hangi-
kjötið; það er sniðugt að setja
afgangana í frysti og geta gripið
í þá á venjulegum degi í janúar
eða febrúar.
Holli jólamaturinn
Þótt jólin séu tími allsnægta
við matarborðið segir Maríanna
margt hollt við jólin.
„Til dæmis graflax og mandar-
ínur. Laxinn er stútfullur af hollri
fitu og mandarínurnar af C-víta-
míni. Og þegar kemur að sjálfum
jólamatnum er svo margt hollt,
eins og Wellington-steik eða
kalkúnn með góðu meðlæti. Og
ekki má gleyma því að oft eru
til hollari útgáfur, t.d. af með-
lætinu.
Ekki gleyma hreyfingunni
Yfir hátíðarnar er gott að finna
hreyfingu sem fjölskyldan getur
stundað saman. „Á aðfangadag
í fyrra fór ég upp himnastigann
í Kópavogi. Jólin eru svo dásam-
lega fallegur tími fyrir útiveru og
manni líður svo miklu betur að
setjast að jólaborðinu eftir góða
hreyfingu,“ segir Sólveig sem er
formaður sjúklingaráðs ECPO,
Evrópusamtaka fólks með offitu,
en í þeim eru 34 Evrópulönd.
„Við viljum ekki að fólk tali niður
til okkar eða um það að við séum
offitusjúklingar því við erum
ekkert endilega sjúklingar þótt
við séum í mismunandi þyngd,“
segir Sólveig, sem hefur öðlast
nýtt líf eftir árin í Heilsuborg.
„Því fyrr sem maður tekur
ábyrgð á eigin heilsu, því
betra. Það þýðir þó ekki
að fara sér að neinu
óðslega og alltaf er
ráðlegt að leita að-
stoðar fagfólks á heil-
brigðissviði,“ segir
Sólveg sæl.
Þórdís Lilja
Gunnarsdóttir
thordisg@frettabladid.is
ÞEIR ERU LOKSINS KOMNIR!
VINSÆLU KULDASKÓRNIR MEÐ
MANNBRODDUMNUM
2 KYNNINGARBLAÐ FÓLK 3 . D E S E M B E R 2 0 1 9 Þ R I ÐJ U DAG U R