Skessuhorn - 13.11.2019, Blaðsíða 18

Matarauður MIÐVIKUDAGUR 13. NÓVEMBER 201918
REKO er nafn á viðskiptafyrir-
komulagi milli smáframleiðenda
og neytenda. nafnið er komið frá
norðurlöndunum og stendur fyr-
ir vistvæna og heiðarlega viðskipta-
hætti. Framleiðendur selja beint
til neytenda og neytendur geta
keypt vörur af fleirum en einum
aðila og fengið allt afgreitt á sama
tíma á sama stað. Fyrirkomulag-
ið er hentugt bæði fyrir söluaðil-
ann sem þarf bara að framleiða selt
magn og neytandinn þarf ekki að
fara á marga staði til að sækja vörur.
Þá eru vörur greiddar fyrir afhend-
ingu, það sparar framleiðendanum
kostnað við sölu- og markaðsleyfi
sem annars þyrfti ef selt er á staðn-
um.
REKO fer fram á Facebook síð-
um. Í dag eru alls sex REKO hópar á
facebook, dreifðir um allt land. Fyr-
ir okkur er það „REKO Vesturland“
og þar inni má finna REKO afhend-
ingar undir viðburðum á síðunni.
Afhendingar flakka síðan um lands-
hlutann svo allir ættu að geta fundið
REKO afhendingu í nágrenni við sig
einhvern tímann. Misjafnt er hvaða
framleiðendur taka þátt í hvert skipti
og eins er vöruframboðið ekki allt-
af eins. Þá er líka hægt að óska eftir
einhverju sérstöku eða sérpanta frá
framleiðendum. Veitingastaðir geta
til dæmis óskað eftir að kaupa inn
í stærri einingum. Bein samskipti
við framleiðendur bjóða upp á svo
margt gott sem annars væri ekki
hægt.
Það er von okkar að REKO geri
matarhandverki hátt undir höfði sem
og allri heimavinnslu og sölu beint
frá framleiðanda. Meira og beinna
aðgengi að vörum úr héraði eykur
líka nærsamfélagsneyslu og styrkir
dreifðar byggðir. Svo er líka bara svo
gaman að bjóða upp á mat og matar-
handverk sem þú veist hvaðan er og
hver stendur að baki því. Það má til
gamans geta að REKO er starfandi
í sjö löndum; í Finnlandi, Svíþjóð,
noregi, Danmörku, Íslandi, Ítalíu
og Suður-Afríku. Alls eru hóparn-
ir um 400 talsins og meðlimur eru
yfir 800.000. Heildarveltan er um
11 milljarðar króna. Þetta getur því
skipt töluverðu máli.
Hlédís Sveinsdóttir
Sérblaðið Matarauður Vesturlands
er gefið út í samstarfi Skessu-
horns, Markaðsstofu Vesturlands
og Sóknaráætlunar Vesturlands.
Sambærilegt blað kom út í sept-
ember 2017 í kjölfar skipulagning-
ar þá um haustið á viðburðaskrá
undir heitinu Veisla á Vesturlandi.
Slík veisla er nú í nóvemermán-
uði víðsvegar í landshlutanum og
nær hápunkti sínum á Matarhá-
tíð á Hvanneyri laugardaginn 23.
nóvember.
Texta og efni í blaðið unnu
meðal annarra Hlédís Sveins-
dóttir, Margrét Björk Björnsdótt-
ir, Thelma Harðardóttir og blaða-
menn Skessuhorns. Blaðið, er auk
hefðbundinnar dreifingar Skessu-
horns, dreift á öll heimili á Vestur-
landi af Íslandspósti.
Ljósmynd á forsíðu tók
Gunnhildur Lind Hansdóttir.
Matarauður Vesturlands
Matarauður
Vesturlands
REKO á Vesturlandi
Matvælaframleiðsla hefur um árabil
verið ein af undirstöðu atvinnugrein-
um Vestlendinga og hefur því ver-
ið fólki ofarlega í huga í stefnumót-
un fyrir Sóknaráætlun Vesturlands.
Í þeirri stefnumótun hafa matvæla-
vinnsla og ferðaþjónusta verið skil-
greindar sem lykil atvinnugreinar á
Vesturlandi sem leggja beri áherslu
á að efla.
Því var sett upp áhersluverkefni
Sóknaráætlunar 2016 um eflingu
menntunar í matvælaframleiðslu og
ferðaþjónustu á Vesturlandi. Þetta
áhersluverkefni hafði þann tilgang að
greina framboð, þörf og eftirspurn
eftir námi sem nýttist til að efla um-
ræddar atvinnugreinar á Vesturlandi.
Þar kom í ljós að margvíslegt nám
var í boði, en einnig að eftirspurn-
in var eftir stuttu, hnitmiðuðu og
notadrjúgu námi sem kallar ekki á að
þátttakendur fari að heiman eða frá
sínum vinnustað til lengri tíma.
Hvað varðar matvælaframleiðslu
þá var áhersla þátttakenda á nám-
skeið sem myndu styðja sérstaklega
við frumkvöðla í heimavinnslu og
vöruframleiðendur í smærri fram-
leiðslu. Þá kom glöggt fram í viðtöl-
um við fólk í greininni að eftirspurn
var eftir námi sem væri blanda af
stað- og fjarnámi með áherslu á verk-
og starfsþjálfun. niðurstaðan var að
stefnt yrði á að setja upp námskeiða-
röð sem gæti stutt við og leitt fólk í
gegnum vöruþróun allt frá hugmynd
til söluvöru.
Matvælavinnsla og
vöruþróun frá A-Ö
Þessi ósk er nú að verða að veruleika
því Sóknaráætlun Vesturlands og Sí-
menntunarmiðstöðin, í samstarfi við
Vesturlandsstofu og Svæðisgarðinn
Snæfellsnes, eru að undirbúa heild-
stætt námskeið; „Matvælavinnsla og
vöruþróun frá A-Ö“. námskeið-
ið verður kennt bæði í fjar- og stað-
námi, þar sem markmiðið er að leiða
þátttakendur í gegnum þann feril
sem þarf að fara í til að koma hráefni
og/eða hugmynd að matvöru í fram-
leiðslu og söluhæft form. Þar verður
bæði unnið með vöruþróun, vinnslu-
aðferðir, verkferla, gæðamál, leyfi og
fleira. Gerður verður samningur við
MATÍS um að kaupa af þeim kennslu
í ákveðnum þáttum námskeiðs-
ins, bæði fjarnámskeið og verknám,
auk þess sem fleiri fyrirlesarar verða
fengnir til að kenna á námskeiðinu.
Einnig er stefnt að því að halda utan
um þátttakendur á Snæfellsnesi og í
Dölum í gegnum vöruþróunarverk-
efni sem þar eru í gangi. Öll verk-
leg kennsla verður í matarsmiðjunni
Matarlind í Borgarnesi.
Það er von okkar að Vestlendingar
nýti sér þetta tækifæri og taki þátt í
námskeiði sem er sérstaklega sniðið
að því að efla heimavinnslu matvæla
og minni framleiðendur. Stefnt er
að því að kennsla hefjist um miðjan
janúar 2020.
nánari upplýsingar veitir Inga
Dóra Halldórsdóttir hjá Símennt-
unarmiðstöð Vesturlands, netfang:
ingadora@simenntun.is og/eða Mar-
grét Björk Björnsdóttir hjá Vestur-
landsstofu, netfang: maggy@west.is.
mbb
Blásið til sóknar í matvælavinnslu
og vöruþróun á Vesturlandi
Margrét Björk Björnsdóttir.
Sérstaða íslensks hráefnis og íslenska
matarmenningin er verkefni Mat-
arauðs Íslands, sem vinnur m.a. að
því að draga fram sérstöðu beggja og
auka þekkingu og ásókn í íslenskar
matvörur og afurðir. Verkefnið heyr-
ir undir sjávarútvegs- og landbúnað-
arráðherra í atvinnuvega- og nýsköp-
unarráðuneytinu og hefur notið góðs
af breiðu samstarfi við hagaðila og
atvinnulíf. Sérstök áhersla hefur ver-
ið lögð á að styðja við hagnýt verk-
efni, styrkja og þétta raðir þeirra sem
halda uppi matarferðaþjónustu og
nærsamfélagsneyslu vegna tenging-
ar við sjálfbærni. Framlag Matarauðs
hefur einkum falist í handleiðslu,
ráðgjöf og styrkjum til verkefna sem
efla heildarhagsmuni.
Við njótum þeirrar gæfu að búa
við matarauð sem byggir á dýr-
mætri frumkvöðlahefð sem gengið
hefur kynslóða á milli. Matarhand-
verk er okkur hugleikið og dýrmæt
arfleifð sem hlúa þarf að. Í samvinnu
við Matís stöndum við að Íslands-
meistarakeppni í matarhandverki nú
í nóvember og er haldið í annað sinn.
Samtíminn og framtíðin skipta líka
máli og er Matarauður ennfremur
einn af bakhjörlum hins fyrsta við-
skiptahraðals sem leggur áherslu á
matvæli bæði til sjávar og sveita.
Þegar horft er til mikilvægi sjálf-
bærrar þróunar og byggðafestu þá
skipta litlu fyrirtækin og býlin máli.
Mikil þörf reyndist fyrir því að þétta
raðir matarfrumkvöðla og smáfram-
leiðanda matvæla og fengum við
Oddnýju Önnu Björnsdóttur í það
verkefni ásamt því að stofna og fylgja
eftir REKO- hringjum um allt land.
Þeir eru byggðir á finnskri verð-
launafyrirmynd og snúast um milli-
liðalaus viðskipti á svæðisbundnum
vörum. Þá unnum við að samantekt
um regluverk sem þrengir að mögu-
leikum bænda til að geta boðið upp á
heimaeldaðan mat sem nýtur æ meiri
vinsælda erlendis.
Matarauður hefur lagt mikla
áherslu á mikilvægi matar í víðum
skilningi ekki síst innan ferðaþjón-
ustu. Mörg sóknarfæri liggja þar og
hefur Matarauður í því skyni samið
við allar markaðsstofur/landshluta-
stofur um að efla samvinnu, greina
tækifæri, styrkja nærsamfélagsneyslu
og auka þekkingu á matarmenn-
ingu. Matvæli gegna ennfremur lyk-
ilhlutverki í samnorrænu verkefni
um staðbundinn mat í ferðaþjón-
ustu framtíðarinnar. Þar er horft til
tækifæra sem blasa við okkur vegna
loftslagsbreytinga og neysluhegðun-
ar og er verkefnið leitt af Matarauði
Íslands. Afraksturinn á m.a. að skila
stefnumótandi áherslum sem hvert
land getur aðlagað að sínu umhverfi.
Loftslagsmál, umhverfisvernd og
lýðheilsa eru einnig mikilvægir liðir
í innkaupastefnu matvæla fyrir ríkis-
aðila, sem var leidd af Matarauði Ís-
lands í samstarfi við þrjú önnur ráðu-
neyti og sambandi íslenskra sveita-
félaga. Í henni er lögð áhersla á öfl-
ugra samstarf við matvælaframleið-
endur, rekjanleika, kolefnisreiknivél
máltíða og nýsköpunar í samning-
um.
Það læra börnin sem fyrir þeim er
haft og verkefnið Krakkar kokka var
prufukeyrt síðasta vetur. Það leggur
áherslu á að fræða grunnskólabörn
um íslenskar matarhefðir, nærsam-
félagsneyslu, sjálfbærni og matarsó-
un á skemmtilegan hátt. Fræðslu-
umgjörðin mun standa öllum grunn-
skólum til boða. Í framhaldi af því
verkefni kviknaði m.a. hugmynd um
inniræktun matjurta í grunnskólum
sem verið er að skoða.
Við hvetjum alla til að leita fanga
á vefsíðu Matarauðs og nýta sér efni
hennar. Þar má m.a. sjá uppskrift-
ir frá vitundarvakningaherferðum
okkar sem unnar eru í samstarfi við
Hótel- og matvælaskólann. Við von-
um að efni hennar kveiki áhuga og
auki þekkingu og höfum hugfast að
matur leysir kannski ekki öll vanda-
mál en án matar verða engin vanda-
mál leyst!
Brynja Laxdal.
Höf. er verkefnastjóri
Matarauðs Íslands
Matarauður - okkur að góðu!