Skessuhorn - 13.11.2019, Blaðsíða 32

Matarauður MIÐVIKUDAGUR 13. NÓVEMBER 201932
Það var létt yfir íbúum og kostgöng-
urum á Höfða - hjúkrunar- og dval-
arheimili á Akranesi síðastliðinn
fimmtudag. Þá var boðað til árlegr-
ar sviðaveislu í mötuneytinu. Áður
en sest var að snæðingi spilaði Gísli
S Einarsson á harmonikku og söng
með gestum í hátíðarsalnum og
boðið var upp á kalt brennivín fyr-
ir þá sem það vildu. Íbúar snæddu
flestir nærri sínum vistarverum en
niðri í mötuneyti mætti starfsfólk og
dagdvalarfólk fyrst en síðan komu
kostgangarar sem nýta sér þjónustu
mötuneytisins ýmist daglega eða til-
fallandi þegar þeim hentar. Blaða-
maður Skessuhorns leit við á Höfða
og ræddi stuttlega við starfsfólk og
gesti í mat. Létu allir vel af þess-
um árlega og góða sið og tók fólk
hraustlega til matar síns. mm
Í sviðaveislu á Höfða
Þegar fólk hyggst hefja framleiðslu
á matvælum er ýmislegt sem þarf að
hafa í huga. Fyrst og fremst er mik-
ilvægt að vera vel upplýstur um þær
reglur sem gilda um framleiðslu
matvæla. Af því tilefni settist blaða-
maður Skessuhorns niður með
Helga Helgasyni, framkvæmda-
stjóra Heilbrigðiseftirlits Vestur-
lands, og spurði hann hvað það væri
sem fólk þyrft að hafa í huga áður
en það hefur matvælaframleiðslu.
Helgi hefur í áratugi sinnt þessum
mikilvæga málaflokki á Vesturlandi
og deilir hér ýmsu sem gott er að
hafa í huga.
Framleiðandinn er
alltaf ábyrgur
Aðspurður segir Helgi samvinnu
Heilbrigðiseftirlits Vesturlands
(HeV) við framleiðendur nær und-
antekningalaust mjög góða. Hlut-
verk HeV er fyrst og fremst gefa
leiðbeiningar, veita leyfi til mat-
vælaframleiðlsu og eftirfylgni. „Við
erum með reglulegt eftirlit með
matvælaframleiðendum. Það er þó
mikilvægt að framleiðandinn sé
sjálfur meðvitaður um þá ábyrgð
sem fylgir því að selja matvöru.
Framleiðandinn ber alltaf ábyrð
á sinni vöru og það þýðir ekki að
horfa til okkar og spyrja hvar eft-
irlitið hafi verið þegar allt er kom-
ið í óefni,“ segir Helgi brosandi og
bendir á að undanfarið hafi borist
þónokkrar fréttir af nóróveirusmiti
hér á landi. „Þetta er bráðsmitandi
veira sem smitast ekki bara beint á
milli manna. nóróveiran getur líka
smitast í gegnum matvöru kom-
ist hún þangað,“ segir hann. „Þetta
er hræðileg veira sem er erfitt að
greina nema í fólki og því smitast
hún mjög auðveldlega með matvæl-
um. Það er rík ástæða fyrir áherslu
okkar á hreinlæti og svo er mikil-
vægt að fólk sé ekki að koma nálægt
matvælaframleiðslu nema það sé al-
veg frískt,“ segir hann.
Undanþegin
matvælaframleiðsla
Þeir sem framleiða matvöru og
selja fyrir góðgerðasamtök eða
íþróttafélög eru undanþegnir leyfi
til matvælaframleiðslu, enda ætti
kaupandinn að vera meðvitaður um
að varan gæti hafa verið framleidd
í heimahúsi. Þó vill Helgi biðla
til þeirra sem standa í slíkri fram-
leiðslu að hafa í huga að þeir þurfa
að fara eftir sömu reglum og aðr-
ir varðandi hreinlæti. „Matvæli eru
alltaf matvæli, sama hvort um er
að ræða löglegan framleiðanda eða
ekki. Með löglegum framleiðanda
er ég að meina þá sem hafa leyfi til
framleiðslunnar frá okkur eða Mat-
vælastofnun. Og það þarf alltaf að
gæta vel að því að fara eftir öllum
reglum,“ segir hann. „Það er vissu-
lega jákvætt hversu margir vilja láta
gott af sér leiða og framleiða mat-
vörur til styrktar góðum málefn-
um. En það gæti farið illa ef ekki
er passað upp á hreinlæti og að þeir
sem koma að framleiðslunni séu
frískir,“ bætir hann við.
Ósáttur við fyrirhug-
aðar breytingar
Hvaða ráð getur Helgi gefið þeim
sem eru að hugsa um að fara í
framleiðslu á matvælum? „Fyrst og
fremst að fólk hugsi málið áður en
það byrjar því ábyrgðin er mikil.
Það er mikilvægt að hafa góða að-
stöðu og ég get ekki sagt það nógu
oft hversu mikilvægt hreinlætið er.
Þá er mikilvægt að gera sér grein
fyrir að lykt er líka partur af hrein-
læti. Ef það er ólykt í loftinu getur
hún farið í matvælin, sérstaklega ef
um er að ræða feita matvöru,“ svar-
ar hann. Spurður um þau skref sem
fólk þurfi að taka ef það ætlar að
hefja framleiðslu á matvælum seg-
ir hann fyrsta skrefið vera að hafa
samband við heilbrigðiseftirlitið
sem geti leiðbeint viðkomandi með
framhaldið. „En það gæti þó breyst
og vil ég hér með formlega gagn-
rýna stjórnvöld sem ætla að koma
af stað nýju skráningarkerfi. Með
því kerfi er ég hræddur um að við
missum sjónar af aðilum í matvæla-
framleiðslu. Þetta á að vera miðlægt
skráningarkerfi þar sem viðkomandi
framleiðandi skráir sig bara í gegn-
um island.is og skráningin fer inn á
borð Umhverfisstofnunar sem svo
þarf að senda hana áfram til emb-
ættanna úti á landi. Þetta kerfi á að
minnka flækjustig en mun að ég
held bara auka það ef eitthvað er,“
segir Helgi. „Í dag hefur fólk sam-
band við heilbrigðiseftirlitið ef það
ætlar að hefja matvælaframleiðslu
og við komum og tökum út aðstöð-
una áður en framleiðsla hefst. En ef
fólk heldur að það sé bara nóg að
skrá sig á netinu og byrja svo er ég
hræddur um að framleiðsla hefjist
löngu áður en við vitum af skrán-
ingunni. Í stað þess að framleið-
endur komi til okkar þurfum við að
leita þá uppi,“ segir Helgi.
Fjölga starfsmönnum
Helgi hefur starfað fyrir Heilbrigð-
iseftirlit Vesturlands frá stofnun þess
árið 1984 og hefur því séð margar
breytingar eiga sér stað. „Ég hef séð
þetta allt,“ segir hann og hlær. Tölu-
verðar breytingar hafa orðið í mat-
vælaframleiðslu með aukinni ferða-
þjónustu og segir Helgi svo mikið
vera að gera hjá heilbrigðiseftirlit-
inu að ákveðið var að bæta við starfs-
manni um áramótin. „Matvæla-
framleiðsla í landhlutanum blómstr-
ar, sem er ánægjulegt að sjá, en það
hefur aukið álagið hjá okkur, sem
höfum verið tvö í þessu frá því Heil-
brigðiseftirlit Vesturlands og Heil-
brigðiseftirltið á Akranessvæði fór í
eina sæng árið 1999. Fram að því var
ég einn hjá Heilbrigðiseftirliti Vest-
urlands og annar starfamaður var á
Akranesi. núna ráðum við ekki við
þetta lengur og verður þriðja starfs-
manninum bætt við um áramótin,“
segir Helgi.
arg
Hreinlæti er lykillinn að farsælli matarframleiðslu
Rætt við Helga Helgason, framkvæmdastjóra Heilbrigðiseftirlits Vesturlands
Helgi Helgason framkvæmdastjóra Heilbrigðiseftirlits Vesturlands.
Brandur Fróði Einarsson og Þuríður Skarphéðinsdóttir eiginkona hans mættu í
veisluna. Þau búa í sínu húsi við Esjuvelli, en nýta sér þjónustuna sem í boði er á
Höfða þegar þeim hentar. Fróði lét vel af matnum og hreinsar hér vandlega af
kjammanum eins og siður er.
Þeir biðu spenntir eftir að sagt yrði „gjörið svo vel.“
Kjammar, sulta og sviðalappir voru í boði, ásamt kartöflumús og rófustöppu.
Einnig var salat og annað meðlæti fyrir þá sem það vildu.
Sigurlín Gunnarsdóttir húsmóðir og Ingigerður Höskuldsdóttir, matráður á Höfða,
eru hér við kræsingarnar.
Kostgangarar taka hraustlega til matar síns. F.v. Sigurgeir Ingimarsson, Sigurður
Guðmundsson og Hlini Eyjólfsson.