Hugur og hönd - 01.06.1975, Blaðsíða 36

Baðstofan að Grímsstöðum, Mývatnssveit.
Fjögurra hornstafa millum
Á unglingsárum mínum heyrði ég
því alltaf slegið föstu, að stafgólf í
baðstofu væri réttar þrjár álnir.
Mælingin var þá dönsk alin, sem
almennt var talin 63 cm. En það var
alveg ófrávíkjanleg regla, að rúm-
lengdin og stafgólfið voru ein og sama
stærðin. Mér kom það því kynlega
fyrir sjónir, þegar ég fór að leika mér
að því að mæla rúmin í baðstofunni á
Leifsstöðum í Svartárdal. Þau reynd-
ust lakmældir 70 þuml og þó aðeins
nær 69. Sjálfsagt hefði þetta barns-
gaman aldrei orðið annað en dægra-
dvöl og þó nokkur svölun forvitni, ef
Jónas Illugason, sem þá, — 1918 —
bjó í Brattahlíð hefði ekki beðið mig
að bregða fyrir sig máli á nokkrar
baðstofur í sveitinni (Bólstaðahlíðar-
hreppnum), þegar ég ætti leið þar
um. Varð þetta til þess, að ég gerði
þetta þegar tækifæri gafst. og þó mest
til gamans. Þó á ég það enn af þessu,
að vel má rifja upp nokkra þætti
þeirra.
Ég hélt jafnframt uppi spurnum
um aldur þeirra og kom þar mest til
kasta Jónasar um svör við því og
sannfærðist ég síðar um að hann hafði
alltaf farið svo nærri um aldur þeirra,
að aldrei mun hafa munað nema ör-
fáum árum. Það virtist fast, að þær
baðstofur, sem byggðar voru fyrir
1850, höfðu allar styttri stafgólf en
þær, sem síðar voru byggðar og þó
með einni undantekningu í Blöndu-
dalshólum. Þar taldi Jónas baðstof-
una byggða 1836. Þá brann hún og
var að sjálfsögðu endurreist þá þegar,
og víðari til veggja en almennt gerð-
ist eða réttar 6 álnir á breidd. Þá var
sr. Sveinn Níelsson þar prestur. Sú
baðstofa var þeirra víðust til veggj-
anna.
Á sex bæjum öðrum, sem ég á enn
mál af, var stafgólfið 72 þuml. Þar
voru baðstofurnar byggðar á árabil-
inu frá 1874 til 1893. Mál hef ég af
sex baðstofum eldri. Þrjár voru byggð-
36
HUGUR OG HÖND