Bændablaðið - 04.10.2018, Blaðsíða 53

Bændablaðið | Fimmtudagur 4. október 2018 53
og ræktendur eru Anna Kristín
Geirsdóttir og Vignir Siggeirsson.
87 stóðhestar í sex vetra flokki
Í sex vetra flokki stóðhesta voru
sýndir 87 hestar og voru þeir
8.5% sýndra hrossa. Með þriðju
hæstu einkunn ársins, 8,76, var
klárhesturinn Kveikur frá Stangarlæk
1 úr ræktun Rögnu Björnsdóttur,
undan Sjóði frá Kirkjubæ og
Rakettu frá Kjarnholtum. Kveikur
er einn fegursti hestur í reið sem
fram hefur komið og er einstaklega
skrokkmjúkur og fjaðurmagnaður í
hreyfingum. Hann hlaut 10 fyrir tölt
á Landsmótinu og verður mýktin
og gegnumflæðið sem hann býr yfir
að vera viðmið þegar háar tölur eru
gefnar fyrir tölt, hvort sem það er í
kynbótadómi eða keppni.
Kveikur er sérstaklega framhár
og burðarmikill í sköpulaginu og
það gerir honum kleift að ganga
svona reistur og frjáls í fasi án þess
að tapa burði í baki. Hann hlaut
9.5 fyrir brokk, stökk og fegurð
í reið og 10 fyrir vilja og geðslag
enda einstaklega aðgengilegur og
þjáll og var samstarf þeirra Kveiks
og Aðalheiðar Önnu til mikillar
fyrirmyndar.
Með aðra hæstu einkunn ársins
var svo Atlas frá Hjallanesi eða 8.76
(hærri en Kveikur á aukastöfum),
hann er undan Spuna frá Vesturkoti
og Atley frá Reykjavík og er úr
ræktun Guðjóns Sigurðssonar.
Atlas er sterkbyggður hestur með
9.0 fyrir bak og lend og fótagerð,
þá er hann skrefmikill og rúmur
alhliðahestur og hlaut hæst á árinu
9.0 fyrir tölt og skeið og 9.5 fyrir
stökk.
Með hæstu einkunn ársins var
svo Þráinn frá Flagbjarnarholti,
undan Álfi frá Selfossi og Þyrlu
frá Ragnheiðarstöðum en hann
hlaut 8.70 fyrir sköpulag, 9.11
fyrir hæfileika sem var hæsta
hæfileikaeinkunn ársins og 8.95 í
aðaleinkunn.
Þráinn er afar vel gerður hestur
með mikla framhæð í byggingunni;
hátt settan og reistan háls og afar
gott samræmi, hlutfallaréttur
sterkbyggður og lofhár. Þá er
Þráinn glæsilegur, skrefmikill og
virkjamikill í reið með 9.0 fyrir tölt,
9.5 fyrir skeið og 9.0 fyrir vilja og
geðslag og fegurð í reið.
Elsti flokkur hryssa
Í elsta flokki hryssna voru sýndar
267 hryssur og voru þær 26%
sýndra hrossa. Þetta var magnaður
hópur efstu hryssna og þessi hópur
á Landsmóti var með ólíkindum
sterkur.
Með þriðju hæstu einkunn ársins
eða 8.73 var Tign frá Jaðri, úr ræktun
Kristbjargar Kristinsdóttur og Agnars
Reidars Róbertssonar en var efst í
þessum flokki á Landsmóti. Tign er
undan Kjarna frá Þjóðólfshaga og
Sylgju Orradóttur frá Ytri-Skógum.
Tign er einstaklega falleg hryssa
með 9.5 fyrir háls, herðar og bóga
og 9.0 fyrir samræmi, þá er Tign afar
hreyfingafalleg, fjaðurmögnuð í reið
og hefur mikla útgeislun enda hlaut
hún 8.81 fyrir hæfileika, m.a. 9.0
fyrir tölt og brokk, 8.5 fyrir skeið
og 9.0 fyrir fegurð í reið.
Með aðra hæstu einkunn ársins
var Kolka frá Breiðholti í Flóa úr
ræktun Kára Stefánssonar. Hún
er undan Grun frá Oddhóli og
Gunnvöru frá Miðsitju og hefur
því mikið Miðsitjublóð í æðum.
Kolka er stórbrotinn gæðingur
og hlaut hæstu hæfileikaeinkunn
hryssna á árinu eða 9.10 (og einnig
hæstu hæfileikaeinkunnina á
Landsmótinu).
Kolka er afar skrokkmjúk, býr yfr
skörungslund og miklum vilja, hlaut
9.0 fyrir tölt, brokk og skeið, 10 fyrir
fet og 9.5 fyrir vilja og geðslag.
Með hæstu einkunn ársins
í þessum flokki var svo Hansa
frá Ljósafossi eða 8.77 og var
hún sýnd á Miðsumarssýningu á
Selfossi. Hansa er undan Hákoni
frá Ragnheiðarstöðum og Sunnu-
Rós Keilisdóttur frá Úlfljótsvatni.
Hansa er orkumikill gæðingur með
afar virkjamikið skref enda hlaut hún
9.5 fyrir skeið og vilja og geðslag og
9.0 fyrir tölt og brokk.
Elsti flokkur stóðhesta
Í elsta flokki stóðhesta voru sýndir
82 hestar eða 8% sýndra hrossa.
Með þriðju hæstu einkunn ársins
var Rauðskeggur frá Kjarnholtum
úr ræktun Magnúsar Einarssonar í
Kjarnholtum. Rauðskeggur hlaut
8.76 í aðaleinkunn og er undan
Kiljan frá Steinnesi og Heru frá
Kjarnholtum.
Rauðskeggur er glæsilega
gerður hestur með hátt settan háls,
burðarmikið bak og einstaklega vel
gerður í samræminu, hlutfallaréttur,
léttbyggður, vöðvaður og lofhár. Þá
er hann skrefmikill gæðingur með
9.0 fyrir tölt, stökk og skeið.
Með aðra hæstu einkunn
ársins var hálfbróðir Rauðskeggs
að móðurinni, Kolskeggur frá
Kjarnholtum I. Kolskeggur er undan
Kvisti frá Skagaströnd og Heru frá
Kjarnholtum I. Ræktandi Kolskeggs
er Magnús Einarsson í Kjarnholtum.
Kolskeggur er afar fríður hestur,
framfallegur og fótahár, enda með
9,5 fyrir bæði höfuð og samræmi.
Þá er Kolskeggur viljugur og
skrefmikill rýmishestur með 8.77
í aðaleinkunn.
Hæst dæmdi hestur ársins í elsta
flokki og einnig efstur í þessum
flokki á Landsmóti var Glúmur frá
Dallandi. Hann er undan Glym frá
Flekkudal og Orku Orradóttur frá
Dallandi og er úr ræktun Gunnars
Dungal og Þórdísar Sigurðardóttur.
Glúmur er afar reiðhestslega gerður
hestur með sterka yfirlínu og mikinn
prúðleika sem hann hlaut 10 fyrir.
Þá er þetta úrvalsganghestur og
sameinar það sem er svo verðmætt
í alhliða hesti að vera með 9.0
fyrir tölt, hægt tölt og skeið. En
gæði á öllum hraðastigum á tölti
er eiginleiki sem er afar verðmætur
og hlutur sem þarf að leggja aukna
áherslu á til framtíðar.
Heilbrigðisskoðanir
kynbótahrossa
Heilbrigði kynbótahrossa var skoðað
eins og undanfarin ár, bæði fyrir og
eftir dóm. Allir áverkar sem hrossin
hlutu í dómi voru stigaðir í þrjá
flokka og átti þetta við bæði særindi
í munni og ágrip á fótum.
Fyrsta stigs athugasemdir teljast
ekki vera eiginlegir áverkar en eru
t.d. særindi í munni sem ná ekki í
gegnum slímhúð eða strokur á fótum
sem ná ekki í gegnum húð og eru án
eymsla eða bólgu.
Annars stigs athugasemdir eru
áverkar, s.s. lítil sár í munni eða á
ágrip á fótum sem ná þó ekki einum
cm. Þriðja stigs athugasemdir eru
alvarlegir áverkar og á þá lund að
hrossið hlýtur ekki reiðdóm og getur
ekki mætt til yfirlitssýningar. Skráð
voru ágrip á fótum í 14.5% tilfella
sem er svipað og var í fyrra en þá var
tíðni ágripa 15%. Megnið af þessu
athugasemdum eða 68% voru í flokki
1, tíðni eiginlegra áverka á fótum
(flokkar 2 og 3) var því 4.5% þar
sem áverkar af þriðja stigi voru 3 á
árinu eða innan við 0.5%. Þá voru
skráð særindi eða blóð í munni í 4%
tilfella og var í nær öllum tilfellum
um 1. stigs særindi að ræða.
Það má því segja að staðan á
þessum málum sé ásættanleg og hefur
verið árleg minnkun í tíðni áverka
almennt ár frá ári núna síðastliðin
fimm ár. Þetta skýrist væntanlega
fyrst og fremst af hestvænni
sýningum og betri undirbúningi
hrossa til dóms. Þá hefur verið reynt
að taka betur á grófri reiðmennsku
sem sífellt ber minna á en alls voru
fjórir knapar sem hlutu áminningu
fyrir grófa reiðmennsku á árinu.
Eistnaskoðun var framkvæmd
á öllum stóðhestum sem komu
til dóms þar sem mæld er stærð
eistnanna, stinnleiki þeirra metin
og kannað með frávik svo sem
snúninga. Þéttleiki eistna er metinn
í þremur flokkum þar sem flokkur I
var þétt og eðlilegt, II aðeins lin og
flokkur III grautlin. Mikill meiri hluti
stóðhestanna er með þétt og eðlileg
eistu eða yfir 90% hestanna. Þá var
restin af hestunum með stinnleika II
og enginn hestur með stinnleika III.
Merkt var við eistnagalla hjá 11
stóðhestum á árinu, samanborið við 6
stóðhesta í fyrra (13 hestar árið 2017)
og var þá um að snúninga á eistum
að ræða (bæði eistun snúin: tveir
hestar), of mikla smæð (TSW mál
undir 8.0 cm: fimm hestar), misstór
eistu (1 hestur) eða eineistni (þrír
hestar).
Starfsfólk og staðarhaldarar
Að lokum er rétt og ljúft að þakka
öllu starfsfólki sýninganna fyrir vel
unnin störf á árinu en þetta er mikið
til sama fólkið ár frá ári og orðin
samhentur og góður hópur; hvort
sem það eru dómarar, sýningarstjórar
og ritarar. Einnig vil ég þakka gott
samstarf við staðarhaldara á hverjum
stað en alls staðar er verkefninu tekið
af áhuga og metnaði og reynt að hafa
alla þætti sýninganna sem besta.
Einnig vil ég að þakka sýnendum,
ræktendum og eigendum hrossanna
fyrir skemmtilega viðkynningu og
gott samstarf á árinu.
Hið alþjóðlega kynbótamat fyrir
íslenska hestinn var reiknað eftir
alla dóma ársins eftir miðjan
september og birt í WorldFeng.
Þar kom í ljós að fimm hryssur
á Íslandi hljóta heiðursverðlaun
fyrir afkvæmi í ár en til að hljóta
verðlaunin þarf hryssan að
eiga að lágmarki fimm dæmd
afkvæmi og vera með 116 stig
í aðaleinkunn kynbótamatsins.
Efsta hryssan í ár er Djörfung
frá Ketilsstöðum undan Álfasteini
frá Selfossi og Framkvæmd
Hrafnsdóttur frá Ketilsstöðum
og hlýtur hún því Glettubikarinn,
Bergur Jónsson er ræktandi
hennar. Djörfung er með 123 stig
í kynbótamatinu og á nú fimm
dæmd afkvæmi. Djörfung var sjálf
gæðingur og náttúrubarn á skeiði,
var sýnd fjögurra vetra og hlaut
hæst 8.23 í aðaleinkunn, 8.68 fyrir
hæfileika og m.a. 9.5 fyrir skeið
og vilja geðslag. Fjögur afkvæma
hennar hafa hlotið fyrstu verðlaun
og er Hugmynd frá Ketilsstöðum
hæst dæmda afkvæmi hennar
en hún er undan Aðli frá Nýja-
Bæ. Hugmynd var hæst dæmda
fjögurra vetra hryssan í fyrra,
frábær mýktargæðingur en öll
afkvæmi Djörfungar hafa verið
sýnd fjögurra eða fimm vetra og
sýnir að eiginleikinn að koma
fljótt til er sannarlega arfgengur.
Önnur í röð í ár með 121
stig er Dögg frá Breiðholti í
Garðabæ. Hún er undan Orra
frá Þúfu og Hrund Safírsdóttur
frá Torfunesi en Hrund hlaut
sjálf heiðursverðlaun fyrir
afkvæmi árið 2016. Ræktandi
Daggar er Gunnar Yngvason
en eigandi er Hjarðartún ehf.
Dögg er stórglæsileg hryssa,
bæði í sköpulagi og framgöngu,
fasmikil og fönguleg undir manni
en hún hlaut m.a. 9.5 fyrir háls,
herðar og bóga og fegurð í reið
og stóð efst í fimm vetra flokki
hryssna á Landsmóti 2006.
Dögg er fyrst og fremst að gefa
glæsileg klárhross en í sumar var
t.d. sýnd undan henni hryssan
Dáð frá Hjarðartúni, undan Hróa
frá Flekkudal, með 9.0 fyrir tölt
og brokk og 9.5 fyrir fegurð í
reið. Einnig má nefna undan
henni hestinn Dag frá Hjarðtúni,
undan Sæ frá Bakkakoti. Dagur
er glæsilegur klárhestur með m.a.
9.0 fyrir tölt, brokk og fegurð í
reið en hann er einnig búinn að
vera að standa sig vel í keppni.
Þriðja í röð er hryssan Arndís
frá Feti með 117 stig en hryssurnar
í 3. og 4. sæti eru báðar með 117
stig og eru það aukastafir sem
skilja þær að. Arndís er undan
Orra frá Þúfu og Vigdísi frá feti
og eru því foreldrarnir báðir
heiðursverðlaunahross. Ræktandi
Arndísar er Brynjar Vilmundarson
og eigendur eru Fet ehf og G.
Jóhannsson ehf. Arndís hlaut
sjálf 8.21 í aðaleinkunn og á nú
fimm dæmd afkvæmi en þar af
eru tvö með fyrstu verðlaun. Hún
hefur verið að gefa ágæt alhliða
hross með góða reisingu en hæst
dæmdu hrossin undan henni er
Keila frá Árbæ, Keilisdóttir og
Fífa frá Feti, undan Héðni frá Feti.
Fjórða í röð er hryssan Eva
frá Hvolsvelli úr ræktun Þormars
Andréssonar sem ræktar nú
hross á Strandarhjáleigu. Eva
er undan Ögra frá Hvolsvelli
og Björk frá Hvolsvelli, Ófeigs
Flugumýrardóttur og er Eva því
náskyld Orra og Bjarkardótturinni
Birtu frá Hvolsvelli sem er
einnig heiðursverðlaunahryssa.
Eva hlaut sjálf í dómi 8.25 í
aðaleinkunn, m.a. 9.0 fyrir tölt,
vilja og geðslag og fegurð í reið.
Hún á nú fimm dæmd afkvæmi og
eru þau öll með fyrstu verðlaun.
Fimmta í röð er svo hryssan
Elding frá Lambanesi með
116 stig, úr ræktun Agnar Þórs
Magnússonar og Camillu Ripa
en Agnar býr nú og ræktar
hross á Garðshorni á Þelamörk.
Elding hefur verið að hækka sig
jafnt og þétt í kynbótamatinu á
undanförnum árum út á árangur
afkvæmanna, hún byrjaði frekar
lágt í kynbótamatinu en hefur
svo sannarlega sannað sig sem
frábær ræktunarhryssa. Hún er
með afar hátt afkvæmafrávik í
kynbótamatinu, 9 stig, en það
sýnir hvaða áhrif dæmd afkvæmi
hafa á kynbótamatið, umfram
upplýsingar frá forfeðrum og
skylduliði og eigin dómi. Elding
hlaut sjálf 8.03 í kynbótadómi,
hún á nú átta dæmd afkvæmi
og eru sex af þeim með fyrstu
verðlaun. Hæst dæmda afkvæmi
hennar er Adrían frá Garðshornim
undan Hágangi frá Narfastöðum,
afar glæsilegur hestur og flinkur
á tölti en hann stóð efstur fimm
vetra hestanna á Landsmóti í
sumar sem fyrr segir. Einnig
má nefna undan Eldingu Hersi
frá Lambanesi en hann stóð
efstur fjögurra vetra stóðhesta á
Fjórðungsmóti Vesturlands árið
2013.
Þetta er góður hópur hryssna
sem hljóta heiðursverðlaun
í ár en eigendur þeirra taka
við viðurkenningum fyrir
sínar heiðurshryssur á árlegri
hrossaræktarráðstefnu fagráðs í
hrossarækt sem haldin verður í
Spretti laugardaginn 27. október.
Ég hvet allt áhugafólk um
hrossarækt að mæta á ráðstefnuna
en dagskrá hennar er auglýst í
blaðinu.
Heiðursverðlaunahryssur
Djörfung frá Ketilsstöðum hlýtur heiðursverðlaun fyrir afkvæmi á árinu
og stendur efst að stigum. Mynd / Eiríkur Jónsson.
Kolka frá Breiðholti í Flóa hlaut hæstu hæfileikaeinkunn hryssna á árinu og
einnig á Landsmóti – hér uppteiknuð á skeiði. Mynd / Hrafnhildur Helga Guðmundsdóttir
Glúmur frá Dallandi stóð efstur í elsta flokki stóðhesta á Landsmóti.
Mynd / Hrafnhildur Helga Guðmundsdóttir