Bændablaðið - 04.10.2018, Blaðsíða 24

Bændablaðið | Fimmtudagur 4. október 201824
Landsbankinn á Selfossi var fyrsta útibúið sem var stofnað í sveit til að þjónusta sveitir:
Öld frá því að Landsbankinn var opnaður á Selfossi
– Fyrsti „forstjóri“ útibúsins bjó í Tryggvaskála með hinum tveimur starfsmönnunum
Öld er liðin frá því að Lands-
bankinn opnaði útibú í
Tryggvaskála við Ölfusárbrú en
þetta var fyrsta bankaútibúið
sem var stofnað utan kaupstaða
og kauptúna. Allar götur síðan
hafa tengsl útibúsins við bændur
og landbúnað verið afar sterk.
Gögn frá fyrstu starfsárum
sýna fram á langa viðskiptasögu
fjölmargra búa á svæðinu sem
haldist hefur kynslóð fram af
kynslóð og eru dæmi um bú sem
hafa verið í viðskiptum við útibúið
í heila öld. Bankinn hefur allt frá
upphafi gegnt lykilhlutverki í
atvinnuuppbyggingu á Suðurlandi
og tók m.a. þátt í uppbyggingu
Flóaáveitunnar, Mjólkurbús
Flóamanna og Kaupfélags Árnesinga
svo eitthvað sér nefnt.
Í útibúinu var „forstjóri“ og tveir
starfsmenn
Stofnun útibúsins má rekja til
þrýstings af hálfu sunnlenskra
bænda og fór þar fremstur í flokki
Gestur Einarsson á Hæli. Bróðir
hans, Eiríkur Einarsson frá Hæli,
lögfræðingur og alþingismaður,
var ráðinn útibússtjóri. Í fréttum af
útibúinu í október 1918 var Eiríkur
reyndar sagður vera „forstjóri“ en
ekki útibússtjóri en undirmenn hans
voru tveir; feðgarnir Guðmundur
Guðmundsson og sr. Guðmundur
Helgason frá Birtingaholti.
Strax var ljóst að Tryggvaskáli
væri ekki hentugt húsnæði fyrir
starfsemi sem þessa og flutti bankinn
árið eftir í eigið húsnæði. Það hús
var upphaflega byggt árið 1899
í Búðardal en var flutt sjóleiðina
suður og reist aftur á Selfossi. Þar
var starfsemi útibúsins í rúmlega þrjá
áratugi eða allt fram á miðja síðustu
öld. Húsið stendur enn og gengur
undir nafninu Gamli-bankinn.
Nýja Landsbankahúsið á Selfossi
var reist af miklum stórhug á árunum
1949–1953 og er jafnan talið eitt
fallegasta hús á Suðurlandi. Húsið var
byggt eftir frumteikningum Guðjóns
Samúelssonar en honum entist ekki
aldur til að fylgja verkinu eftir því
hann lést árið 1950. Húsið er allt
hið veglegasta en auk þess að hýsa
bankastarfsemi voru í húsinu tvær
íbúðir. Önnur í vesturenda annarrar
hæðar ætluð útibússtjóra og hin ætluð
húsverði í austurenda kjallarans.
Samkomusalur og kaffistofa voru á
rishæð. Vesturendi annarrar hæðar
var leigður út fyrstu árin.
Djúpar rætur á Suðurlandi
Fram á sjöunda áratuginn var
Landsbankinn eina bankaútibúið
á Suðurlandi. Eftir það jókst
samkeppnin en það er til marks
um djúpar rætur bankans og
áherslu hans á þjónustu við
landsbyggðina að enn í dag er
staða hans afar sterk á þessu
svæði. Samkvæmt síðustu mælingu
Gallup er markaðshlutdeild
bankans á Suðurlandi nú um
48%. Meðalmarkaðshlutdeild
Landsbankans á landsbygginni
er heldur lægri, eða um 45%,
og þegar litið er til landsins alls
er hlutdeildin um 38%. Sterka
stöðu á landsbyggðinni má án efa
rekja til áherslu Landsbankans
á að veita góða þjónustu um
allt land en alls rekur bankinn
Tryggvaskáli við Ölfusárbrú 1918. Öld er liðin frá því að Lands bankinn opnaði þar útibú, en þetta var fyrsta bankaútibúið sem var stofnað utan kaupstaða og kauptúna. Á innfelldu myndunum
Myndir / Landsbankinn
Á árunum 1919–1953 var Landsbankinn á Selfossi til húsa að Austurvegi
Eyrarbakka og síðan upp á Selfoss. Síðasti afgreiðsludagur þar var 7. ágúst
1953. Á myndinni er Björn Sigurbjarnarson féhirðir að afgreiða þá Þorvarð
Sölvason, kaupmann í Varsabúð, Kristin Vigfússon byggingameistara og
Jón Pálsson dýralækni.
Stórhýsi Landsbankans á Selfossi í byggingu. Fjær stendur „Gamli-bankinn“ sem hýsti útibúið á árunum 1919–1953.
Úr útibúi Landsbankans á Selfossi.
Þessi mynd var tekin þegar haldið var upp á 50 ára afmæli útibúsins þann
4. október árið 1968.
Nína Guðbjörg Pálsdóttir, núverandi
útibússtjóri Landsbankans á
Selfossi.
LÍFIÐ&SAGAN