Bændablaðið - 08.02.2018, Side 6

Bændablaðið - 08.02.2018, Side 6
6 Bændablaðið | Fimmtudagur 8. febrúar 2018 Bændablaðið kemur út 24 sinnum á ári. Því er dreift ókeypis á yfir 400 stöðum á landinu og á öll lögbýli landsins. Lesendur geta einnig gerst áskrifendur að blaðinu og fengið það sent heim í pósti gegn greiðslu. Árgangurinn kostar þá kr. 10.500 með vsk. (innheimt í tvennu lagi). Ársáskrift fyrir eldri borgara kostar 5.250 með vsk. Heimilisfang: Bændablaðið, Bændahöll við Hagatorg, 107 Reykjavík. Sími: 563 0300 – Fax: 562 3058 – Kt: 631294–2279 Bændablaðið er í eigu Bændasamtaka Íslands. − Málgagn bænda og landsbyggðar − SKOÐUN Íslenskir bændur þurfa sannarlega ekki að skammast sín fyrir árangur í gæðaframleiðslu landbúnaðarvara. Það sýnir sig best að ár eftir ár er verið að slá ný met á þeim vettvangi. Í síðasta Bændablaði var greint frá því að kýr númer 851 á Innri-Kleif í Breiðdal á Austfjörðum hafi sett nýtt Íslandsmet er hún mjólkaði hvorki meira né minna en 14,2 tonnum. Þar var einnig greint frá því að Brúsastaðir í Vatnsdal hafi verið afurðahæsta kúabúið annað árið í röð. Höfðu bændur á sama bæ áður hampað slíku afreki í tvígang, auk þess að hafa átt kú sem setti Íslandsmet. Íslenskir kúabændur hafa líka tekið risaskref í þróunarmálum með uppbyggingu lausagöngufjósa og innleiðingu mjaltaþjóna. Í blaðinu í dag er svo greint frá því að Eiríkur Jónsson í Gýgjarhólskoti í Biskupstungum hafi sett nýtt Íslandsmet í meðalafurðum eftir hverja kind, eða 48,1 kg. Fjöldi sauðfjárbænda hafa líka verið að standa sig afburðavel í ræktun og framleiðslu þó ekki séu þeir öfundsverðir þegar kemur að því að telja saman þá fjárhagslegu umbun sem þeir fá fyrir sinn snúð. Þar brjóta menn nú heila í bakherbergjum stjórnsýslunnar varðandi það hvaða stefnu skuli taka til að bæta úr þeirri ófremdarstöðu sem uppi hefur verið í þessari grein. Víst er að þar dugar ekki að sveifla pennum og strika yfir starfsemi sauðfjárbænda í hagræðingarskyni. Það hangir nefnilega ýmislegt fleira á þeirri spýtu. Hvort sem mönnum líkar vel við bændur eða ekki, þá er það staðreynd að þeir eru víða límið sem heldur saman heilu samlögunum. Ef þeim er kippt út úr jöfnunni til að láta exelskjal arðseminnar líta betur út, þá er hætt við að önnur exelskjöl muni ekki ganga upp. Þegar bændur neyðast til að gefast upp, þá rýrnar byggð á viðkomandi svæði og félagsleg staða heilu byggðarlaganna getur umturnast á einu augabragði. Þegar heilu samfélögin hrynja hverfa líka möguleikarnir til sóknar á viðkomandi svæði. Þetta verða menn að hafa í huga þegar rætt er um vanda sauðfjárbænda. Þeirra vandi er nefnilega vandi heilu byggðarlaganna og stundum heilu landshlutanna. Það þarf að finna lausnir en þær verða að vera á skynsemi byggðar. Ferðaþjónusta hefur verið sá vaxtarsproti sem mest hefur verið áberandi í íslensku þjóðfélagi á síðustu árum. Erlendir ferðamenn eru langflestir hingað komnir til að njóta einstakrar náttúrufegurðar og til að upplifa íslenska menningu. Íslenska náttúrufegurð er vart að finna í stórum stíl í miðbæ Reykjavíkur og íslensk miðborgarmenning sýnir harla falska mynd af menningu þjóðarinnar. Það er bara einföld staðreynd að púslin í þá mynd sem ferðamenn sækjast helst eftir er langflest að finna á landsbyggðinni. Ef við höfum ekki ráð á að byggja landið sem víðast, þá missir landið stóran hluta af sínu aðdráttarafli. Ferðamönnum mun þá fækka og efnahagur þjóðarinnar þrengjast. Ef menn vilja aftur á móti gera eitthvað til að styrkja stöðuna, þá þarf að halda áfram af krafti við þá merkilegu vinnu sem í gangi hefur verið við uppbyggingu fjarskiptakerfisins. Alvöru raforkuvæðing með þriggja fasa lögnum í sveitum er líka nauðsynleg forsenda framfara, m.a. í rafbílavæðingu. Eitt mikilvægasta verkefnið er þó að halda uppi nútíma vegum og samgöngukerfi. Þar verða menn bara að fara að hysja upp um sig buxurnar ef ekki á enn verr að fara. Illa farið vegakerfi er þegar orðið allt of dýrt fyrir þjóðina og mannslífin sem glatast á vegum landsins á hverju ári eru algerlega óverjandi fórnarkostnaður. /HKr. Límið í byggðunum ÍSLAND ER LAND ÞITT og birtustig og sýnast því aldrei eins. Mynd / Hörður Krstjánsson Loftslagsbreytingarnar eru stórt mál sem heimsbyggðin þarf að taka á, þar er litla Ísland ekki undanskilið. Okkur er tjáð að stærsti áhrifaþátturinn á Íslandi í kolefnismenguninni séu framræstar mýrar og með ákveðnum mælingum eru fundnir út stuðlar og tölur. Þegar verið er að meta losun vegna framræslu hér á landi er stuðst við losunartölur sem notaðar eru í Evrópu. Mér finnst það nú dálítið eins og við myndum meta mjólkurnyt kúnna okkar með stuðlum frá evrópskum kúm. T.d. Jersey-kýrnar eru ekki mikið stærri en íslensku kýrnar. 50 kýr í fjósi þar hljóta því að mjólka jafn mikið og 50 kýr í fjósi hér, en það er langt því frá að svo sé. Eða að 100 hektarar af túni hér á landi gefi jafn mikla uppskeru og 100 hektarar af túni í Danmörku. Það er svo margt sem hefur áhrif á losunina, veðurfar, gróðurfar, jarðvegsgerð og fleira, því er bráðnauðsynlegt að komast að því hver losun gróðurhúsalofttegunda er raunverulega úr framræstum mýrum hér á landi. Eins þarf að velta fyrir sér hvaða fleiri ráðum við getum beitt til að minnka kolefnisfótsporin. Þar horfi ég t.d. til innflutnings og útflutnings á landbúnaðarvörum. Það væri mun minni mengun af því að neyta innlendrar framleiðslu, fremur en að flytja inn og þurfa þá að flytja á móti út landbúnaðarafurðir sem ekki seljast vegna innfluttu varanna. Hvernig vörur viljum kaupa? Talandi um innflutning landbúnaðarafurða. Hvernig vörur viljum við borða? Er okkur alveg sama, bara að þær næri okkur svo við getum haldið áfram lífsbaráttunni? Nei, ég held að við viljum vita hvernig varan er framleidd, við hvaða aðbúnað dýrin lifðu, eða hvernig sinnt var um plönturnar, hvernig fóður dýrin hafa fengið, hvort einhver sýklalyf og eiturefni voru notuð við framleiðsluna, hvernig aðbúnaður og launakjör starfsmannanna sem hirtu um dýrin og plönturnar var o.þ.h. Ódýrar innfluttar landbúnaðarvörur eru ekki framleiddar á sömu forsendum og íslenskar landbúnaðarvörur. Verum stolt af okkar íslensku framleiðslu og höldum áfram að gera vel í framleiðslu landbúnaðarvara í hæsta gæðaflokki. Þó svo að að okkur sé sótt með innflutningi á landbúnaðarvörum þá eigum við ekki að þurfa að óttast þá samkeppni. Það er hins vegar áskorun og stórt verkefni framundan að koma innflytjendum og verslunarrekendum í skilning um að neytendur þurfa að hafa val. Neytendur eiga ekki bara að geta keypt ódýra innflutta vöru. Íslenska varan þarf líka að vera á boðstólum og sett fram af sanngirni af innflytjendum og verslunum. Að setja innflutta sveppi í sambærilegar pakkningar og íslenska gæða Flúðasveppi ber vott um einbeittan brotavilja innflytjanda og þá trú og vissu hans að neytendur vilji kaupa íslenska framleiðslu. En matvörur er ekki bara hægt að fá í verslunum. Stórir matvörukaupendur eru veitingahús og mötuneyti. Þar þarf að vera hægt að tryggja að neytandinn viti uppruna matarins sem þar er að fá. Full þörf á matvælastefnu Ríki, sveitarfélög og fyrirtæki setja sér hinar ýmsu stefnur. Það ætti að vera metnaðarmál að mötuneyti að minnsta kosti ríkis og sveitarfélaga settu sér matvælastefnu, þar sem kæmi fram m.a. að markmiðið væri að kaupa innlenda framleiðslu eins og unnt er. Af þessum skrifum mínum má kannski skilja að ég haldi að allar erlendar matvörur séu afleitar. Það er langt frá því að ég telji það. Erlendis er mjög mikið af úrvals matvöru líkt og íslenskir bændur framleiða. Hins vegar, þegar búið er að flytja matvöru í þeim gæðaflokki til landsins okkar, þá er hún yfirleitt á sambærilegu verði og innlenda framleiðslan. Hvers vegna þá ekki að kaupa þá innlendu, styðja við íslenska framleiðslu og minnka kolefnisfótsporið? Horfum opin fram á veginn Fyrir nokkrum árum var nemandi í áburðarfræðitíma hjá Magnúsi Óskarssyni í Bændaskólanum á Hvanneyri. Til að ná eyrum nemendanna bryddaði sá snilldarkennari oft upp á öðru umræðuefni en þurri áburðarfræðinni. Í umræddum tíma var Magnús að ræða um félagsmál bænda og sagði eitthvað á þessa leið: „Krakkar! Þegar þið komið heim úr skólanum og verðið orðin bændur, þá er eins líklegt að flest ykkar fari inn í sveitarstjórnir og félagsmál bænda. Þið verðið jafnvel formenn og oddvitar.“ Það var ekki lítið sem þessum nemanda þótti fullyrðing kennarans fjarri lagi, allavega hvað hann sjálfan varðaði. Nú rúmum 25 árum seinna hefur umræddur nemandi setið í mörg ár í sveitarstjórn, verið oddviti, setið í stjórn Landssambands kúabænda í mörg ár og stjórn Bændasamtaka Íslands næstum því jafn mörg ár, verið varaformaður beggja félaga og komið víðar við í félagsmálum. Ástæðan fyrir að ég nefni þetta í þessum leiðara er sú að við eigum að horfa opin fram á veginn. Taka þeim áskorunum sem að okkur er beint. Eins eigum við að vera með opin augun gagnvart þeim í kringum okkur sem við viljum að sinni félagsmálum og gegni forystu fyrir okkur. Það er ekki sjálfgefið að viðkomandi aðilar hafi metnað eða sjálfstraust til að koma sér sjálfir áfram. Ég hef ákveðið að gefa ekki kost á mér áfram til setu í stjórn BÍ og vil þakka kærlega fyrir þá reynslu sem ég hef fengið af þeim störfum, sem og öðrum í þágu bænda. Þetta er dálítið eins og að vera í tíma hjá Magnúsi Óskarssyni, þú veist ekkert alltaf hvar tíminn endar, þó hann byrji á áburðarfræði, en lærdómurinn ómetanlegur engu að síður. Ritstjóri: Hörður Kristjánsson (ábm.) hk@bondi.is – Sími: 563 0339 − Rekstur og markaðsmál: Tjörvi Bjarnason tjorvi@bondi.is – Blaðamenn: Margrét Þ. Þórsdóttir mth@bondi.is – Sigurður Már Harðarson smh@bondi.is – Vilmundur Hansen vilmundur@bondi.is – Auglýsingastjóri: Guðrún Hulda Pálsdóttir ghp@bondi.is – Sími: 563 0303 – Netfang auglýsinga: augl@bondi.is − Vefur blaðsins: www.bbl.is − Netfang blaðsins: (fréttir og annað efni) er bbl@bondi.is Frágangur fyrir prentun: Anna Kristín Ólafsdóttir – Prentun: Landsprent ehf. – Upplag: sjá forsíðu – Dreifing: Landsprent og Íslandspóstur. ISSN 1025-5621 Guðný Helga Björnsdóttir varaformaður Bændasamtaka Íslands bessast@simnet.is Tökum þeim áskorunum sem að okkur er beint

x

Bændablaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Bændablaðið
https://timarit.is/publication/906

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.