Spássían - 2013, Qupperneq 58

58
að skila áfram af smekkvísi og fegurð. Það snýst um að
vera algjörlega náttúrulegur, notandi mælistokkinn.
Sjónarhornið verður að vera notalegt og þú verður að vita
mikið um líkamsbyggingu. Vera trúr sannleikanum og á
endanum mála fallega mynd.“
Síðasta stigið og það æðsta er hið heliosentríska.
„rannsókn platons, “ segir hann „sýnir náttúruna aðeins
sem afrit af hinum óséða heimi. Kannski sá platon
svipmynd af földum heimi. Þegar við horfum á hnettina,
sjáum við að það er rými á milli þeirra. Öll formin eru
hringir. Það eru engar stífar línur í alheiminum. Mennskur
líkami er eins, með sín hringlaga munúðarfullu form.
Því fær sá sem rannsakar fortíðina tilfinningu fyrir því að
það sé enginn tími eða rými til – aðeins magn í tóminu.
rembrandt hafði þennan eiginleika og því eru síðustu
verkin hans svona mögnuð, dæmigerð fyrir þann sem nær
þessu stigi seint á lífsleiðinni. Da Vinci er annað dæmi
um heliosentríska manneskju. fegurðin er heliosentrísk
hugmynd. Í hinum vestræna heimi voru það Grikkirnir
sem uppgötvuðu fegurðina. Hin sammannlega leit að
fegurð er vegna meðfæddrar heliosentrískar þrár innra með
okkur. Hnettirnir hreyfast eftir hringjum. Í skissuteikningu
frelsar hringurinn okkur svo við getum unnið með gleði.
ef við berum gott heliosentrískt verk saman við gott
geosentrískt verk er valið einfalt. Það er bara eitt svar.
Hringirnir brosa til þín.“
Í heimalandi sínu var Odd uppgötvaður snemma og
álitinn undrabarn en fjölmiðlar sýndu honum mikla
athygli vegna óvenjulegra viðhorfa hans. Þegar Norðmenn
fundu olíu í Norðursjó um miðja síðustu öld breyttist
landið úr fábrotinni fiskveiðiþjóð yfir í eitt mesta
hagsældarsamfélag í heimi.
Á þessum tíma var Odd var um tvítugt. Hann skráði tvö
verk í árlega samkeppni í Noregi þar sem dómarar mátu
nútímalist. Hið fyrra, „lauslegt verk í anda G. roualt“,
skráði hann undir dulnefni, hið síðara var augljóst
Nerdrum verk. fyrra verkið vann fyrstu verðlaun. Þegar
múgurinn á verðlaunahátíðinni kom saman til þess að
fagna nýliðanum sem hafði dúkkað svo skyndilega og
hljóðlaust upp á þeirra virtustu listasenu mætti Odd þeim
flissandi. Þar keyrði um þverbak! Nokkrir eldri málaranna
misstu sig yfir þessu hæðnislega prakkarastriki. Þeir
gripu Odd, drógu hann fram á klósett og dýfðu höfðinu
á honum ofan í salernið áður en þeir hentu honum út í
snjóinn.
Odd ræðir um höfnun sína á módernismanum, og þá
óvenjulegu leið sem hann hefur kosið að fara.
„Ég finn mig ekki í stórum hópum, mér finnst betra að
þekkja eina manneskju í einu.“ eftir að hafa vera hrakinn
úr listaakademíunni í Osló „eins og barinn hundur“ flutti
Odd sig í akademíuna í Dusseldorf og lærði hjá Joseph
bueys. Deildin var þá full af konseptlistamönnum og
nokkrum málurum sem máluðu abstrakt. Samnemendur
Odds uppnefndu hann Zorn, sem er þýska orðið yfir reiði
en einnig nafn á sænskum málara sem þekktur var fyrir að
mála íturvaxin mótív. Þegar samnemandi bað Odd að taka
þátt í gjörningi sem tákna átti endalok málverksins – og
fólst í því að byssa væri dregin úr hulstri og henni miðað að
höfði Odds – fann hann að hið akademíska umhverfi væri
ekki heppilegasti staðurinn fyrir hann.
„Mér hefur fundist ég vera í útlegð allt mitt líf. Ég
er að gera bók um það núna ásamt sonum mínum, við
köllum hana Crime and Refuge (Glæpur og flótti). Mér
líkar ekki við þennan nýja vin siðmenningarinnar, prozac.
Siðmenntaður maður í dag þekkir ekki lengur fídías eða
Hómer. Þess konar siðmenning hefur ítrekað ráðist að mér.
Þess vegna sæki ég aðeins í félagsskap fárra, þeirra sem ég
get „lítillega treyst“.“
Nýverið var Oddur dæmdur til fangelsisvistar vegna
skattabrota, listaheiminum til mikillar hneykslunar. Þetta
var þungur dómur, nær þriggja ára vist. Sem betur fer ógilti
Hæstiréttur Noregs dóminn fyrr á þessu ári. Málið verður
tekið upp að nýju þar sem ný gögn styðja málsvörn Odds,
sem segist hafa verið margskattlagður fyrir sömu tekjurnar.
Hvernig væru verk Odds ef norskir fjölmiðlar og
almenningur hefðu ekki gert hann að þeirri Grýlu sem
raun ber vitni, þennan ljóshærða Drakúla sem papparassar
gulu pressunnar elta á röndum? Þótt Odd forðist eins og
hann getur að ræða stjórnmál og heimspeki nútímans þá
býr hann yfir djúpstæðu stolti vegna norræns uppruna síns.
„Vandamálið er ekki fólkið, heldur stjórnvöld,“ segir
hann, „ef mamma þín ber þig illilega, er hún samt mamma
þín og þú afsakar hana aftur og aftur.“
Uppreisn Odds gagnvart ríkjandi straumum hefur áhrif
um allan heim, eins og kjölfar á risavöxnu skipi. innblástur
hans hefur borist til bandaríkjanna þar sem vaxandi hópur
fylgismanna leitar leiða til þess að mála tilfinninga- og
sögulega hlaðin málverk. Odd viðurkennir að sú hreyfing
sé nokkuð merkileg.
„Margt ungt fólk er farið að vinna í anda miklu
meistaranna, og sumt þeirra er mjög hugrakkt.“
ViðTaLið birTiST fYrST Í TÍMariTiNU JuxtApoz 14. aprÍL 2013.
uppreiSn oddS gagnvart
rÍkjandi Straumum hefur áhrif
um allan heim, einS og kjölfar
á riSavöxnu Skipi. innbláStur
hanS hefur boriSt til
bandarÍkjanna þar Sem vaxandi
hópur fylgiSmanna leitar leiða
til þeSS að mála tilfinninga- og
Sögulega hlaðin málverk.
„