Morgunblaðið - 17.01.2020, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 17. JANÚAR 2020
Snjóflóðin á Vestfjörðum
„Staðan á Flateyri er mjög erfið
eftir síðustu atburði,“ segir Bergvin
Eyþórsson, varaformaður Verka-
lýðsfélags Vestfirðinga, í samtali við
Morgunblaðið. Sjö manns hafa
starfað við fiskvinnslu hjá Hlunnum
ehf. sem gerði út Blossa ÍS. Sá var
einn bátanna sem lentu í snjóflóðinu
síðastliðið þriðjudagskvöld og fer
ekki meira á sjó.
„Fólk sem starfaði hjá þessu
fyrirtæki er í mikilli óvissu með öll
sín mál. Verkalýðsfélagið mun að
sjálfsögðu fylgjast með framvind-
unni og verða þessum félagsmönn-
um til halds og trausts,“ segir
Bergvin.
Að litlu að hverfa
Erfiðleikar hafa verið í atvinnulífi
á Flateyri að undanförnu. Fyrir-
tækið Vest Seafood sem þar var
með nokkra starfsemi um skeið
varð gjaldþrota í sumar og þá
misstu á þriðja tug fólks störf sín.
Bergvin segir að litlu að hverfa á
Flateyri með atvinnu; þar séu sölu-
skáli, skóli, íþróttamiðstöð og svo
séu á svæðinu búsettir verktakar
sem sæki vinnu sína utan bæjarins.
Liðlega 200 manns búa á Flateyri
um þessar mundir og er fólk af er-
lendum uppruna áberandi í þeim
hópi. Fyrir áratug voru Flateyring-
ar 250 talsins og nærri aldamótum
voru þeir um 300. sbs@mbl.is
Staða í atvinnumál-
um á Flateyri erfið
 Verkalýðsfélagið fylgist með stöðunni
Ljósmynd/Lísa Kristjánsdóttir
Flateyri Bátarnir í Flateyrarhöfn
stórskemmdust og eru sumir ónýtir.
1997 með gildistöku laga um varnir
gegn snjóflóðum og skriðuföllum og
stendur árlegt 0,3% gjald á bruna-
tryggingar húseigna undir fjár-
mögnun sjóðsins. Lögum um varnir
gegn snjóflóðum og skriðuföllum var
breytt 2014 og 2017 til þess að heim-
ila notkun á hluta fjármuna Ofan-
flóðasjóðs til að standa undir gerð
hættumats fyrir aðra náttúruvá.
Lögunum var síðan breytt 2018 og
þá var kveðið á um að gjaldið sem
áður skyldi renna í Ofanflóðasjóð
rynni í ríkissjóð í samræmi við ný
lög um opinber fjármál en fjárheim-
ildir sjóðsins eru sem fyrr ákvarð-
aðar í fjárlögum.
Vandræðalegt fyrir stjórnvöld
Halldór áætlar að nú séu í sjóðn-
um 22-23 milljarðar og tekjur um 2,7
milljarðar á ári. Síðustu ár hafi að-
eins um þriðjungur innheimts fjár
farið í verkefni Ofanflóðasjóðs. Árið
2003 var ákveðið að hægja á fram-
kvæmdum á vegum Ofanflóðasjóðs
vegna þenslu í landinu á árunum
2004-2007. Í kjölfar efnahagsáfalls-
ins 2008 dró úr því fjármagni sem
Ofanflóðasjóður hafði til fram-
kvæmda.
„Þetta er orðið vandræðalegt fyrir
stjórnvöld,“ segir Halldór. „Í upp-
hafi var fyrirhugað að ljúka þeim
verkefnum sem þá höfðu verið skil-
greind, árið 2010, en síðan var miðað
við árið 2020. Ef fram heldur sem
horfir og miðað við það fjármagn
sem árlega fer í framkvæmdir verð-
ur þeim ekki lokið fyrr en 2050. Það
er vont að ævinlega virðist þurfa
stóra atburði til að ráðamenn taki
við sér.“
Halldór nefnir í því sambandi að
umræða sé nú farin af stað um
endurnýjun og uppbyggingu eftir að
veilur í grunngerð í raforkukerfisins
komu í ljós í óveðrinu fyrir rúmum
mánuði. Núna sé uppbygging
varnarvirkja vegna snjóflóða komin
í umræðuna eftir atburðina á Flat-
eyri í vikunni.
Varnir hafa verið gerðar eða eign-
ir keyptar upp á 15 þéttbýlisstöðum:
Ólafsvík, Patreksfirði, Tálknafirði,
Bíldudal, Flateyri, Bolungarvík,
Hnífsdal, Ísafirði, Súðavík, Siglu-
firði, Ólafsfirði, Seyðisfirði, Nes-
kaupstað, Eskifirði og Fáskrúðs-
firði. Ólokið er gerð varna fyrir
íbúðarbyggð í þéttbýli á átta stöðum
á hættusvæði C, en í þeim flokki er
hættan talin mest. Þessir staðir eru
Patreksfjörður, Tálknafjörður,
Bíldudalur, Hnífsdalur, Siglu-
fjörður, Seyðisfjörður, Neskaup-
staður og Eskifjörður.
Halldór hefur lengi gagnrýnt
seinagang við uppbyggingu varnar-
virkja og segist hafa tekið málið
ítrekað upp á fundum í stjórn ofan-
flóðasjóðs þó svo að ekki hafi sér-
staklega verið bókað um það. Hann
var meðal þeirra sem í fyrravetur
skrifuðu undir harðorða áskorun til
ríkisstjórnar Íslands vegna upp-
byggingar ofanflóðavarna á landinu.
Meðal undirskrifta má sjá nöfn
sveitarstjórnarfólks víða um land og
sérfræðinga í ofanflóðum og
-vörnum.
Raunhæft að ljúka fram-
kvæmdum fyrir 2030
Þar segir meðal annars:
„Við undirrituð, sem öll höfum
komið að hættumati og uppbygg-
ingu varna gegn snjóflóðum og
skriðuföllum hér á landi á undan-
förnum árum og áratugum, viljum
skora á stjórnvöld að ljúka sem fyrst
uppbyggingu ofanflóðavarna.
Fjárhagslega og tæknilega virðist
raunhæft að ljúka þeim fram-
kvæmdum sem eftir standa fyrir ár-
ið 2030 ef fljótlega verður hafist
handa við framkvæmdir, sem undir-
búnar hafa verið. Samtímis yrði unn-
ið að undirbúningi framkvæmda
sem skemmra eru á veg komnar í
samvinnu sveitarfélaganna sem um
ræðir og annarra stjórnvalda.“
„Sluppum með skrekkinn“
 Stjórnarmaður í ofanflóðasjóði kallar eftir nýrri forgangsröðun  Vont að stóra atburði
þurfi til svo að ráðamenn taki við sér  Segir þriðjung innheimts fjár fara í varnir
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Í aðflugi Flugvél Iceland Connect kemur inn til lendingar á Ísafirði, snjóflóðamannvirki í hlíðinni í baksýn.
BAKSVIÐ
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
„Ég fagna því hversu vel varnar-
virkin á Flateyri virkuðu og í þetta
skiptið sluppum við með skrekkinn.
Við sem þjóð myndum aldrei fyrir-
gefa okkur ef það
yrðu slys á stöð-
um sem enn eru
óvarðir og við
með ofanflóða-
sjóð bólginn af
peningum,“ segir
Halldór Halldórs-
son, stjórnarmað-
ur í ofanflóða-
sjóði, fyrrverandi
formaður Sam-
bands íslenskra
sveitarfélaga og bæjarstjóri Ísa-
fjarðarbæjar.
Hann hefur lengi talað fyrir því að
kraftur verði settur í framkvæmdir
við ofanflóðavarnir og segir marga
staði víða um land vera illa varða.
Halldór kallar eftir nýrri forgangs-
röðun stjórnvalda, sem verði í sam-
ræmi við þá stefnu sem mörkuð var í
kjölfar snjóflóðanna á Flateyri og
Súðavík fyrir aldarfjórðungi.
Ofanflóðasjóður tók til starfa árið
Halldór
Halldórsson
,,Snjóflóðin á Flateyri og í
Súgandafirði núna í vikunni eru
áminning til okkar sem samfélags
um mikilvægi ofanflóðavarna,“
segir Guðmundur Ingi Guðbrands-
son, umhverfis- og auðlinda-
ráðherra. Ofanflóðanefnd fer með
forræði yfir Ofanflóðasjóði, sem er
vistaður í umhverfis- og auðlinda-
ráðuneytinu. Sigríður Auður
Arnardóttir ráðuneytisstjóri er
formaður ofanflóðanefndar.
Aðspurður segir ráðherra að
snjóflóðin hafi þegar verið rædd á
vettvangi ráðherranefndar. „Þau
verða að sjálfsögðu rædd á vett-
vangi ríkisstjórnarinnar nú í kjöl-
far þessara atburða og afstaða
tekin til þess hvort og þá hvernig
sé hægt að setja aukinn kraft í
þetta og flýta frekari byggingu
varnarmannvirkja,“ segir Guð-
mundur.
Mun taka áratugi að óbreyttu
„Fyrst og fremst er þetta skýrt
dæmi um það hversu miklu skiptir
að við höldum áfram að byggja
upp þessar byggðir þar sem við-
líka hætta getur skapast,“ segir
Bjarni Benedikstsson fjármála-
ráðherra aðspurður um áhrif snjó-
flóðanna á áætlanir ríkisstjórnar-
innar varðandi snjóflóðavarnir.
Náði Morgunblaðið tali af Bjarna
þar sem hann var staddur á Ísa-
firði í gær eftir heimsókn hans og
tveggja annarra ráðherra á Flat-
eyri og Suðureyri.
„Við þurfum að horfast í augu
við að þrátt fyrir að við höfum
tryggt fjármögnun fyrir uppbygg-
ingu varnarmannvirkja höfum við
ekki látið það að fullu renna til
uppbyggingar á undanförnum ár-
um og við erum af þeim sökum á
eftir áætlun. Það mun taka okkur
áratugi á þeim framkvæmdar-
hraða sem hefur verið undanfarin
ár að ljúka verkinu og það verður
að breytast,“ segir hann.
„Ég geri ráð fyrir því að þegar
við erum að gera okkar næstu
áætlanir verði lögð áhersla á að
hraða framkvæmdartíma. Þetta er
ekki verkefni sem leysist á einu
eða tveimur árum en það er
óásættanlegt að það þurfi að ger-
ast á 30 árum eins og stefnir í að
óbreyttu,“ segir Bjarni.
aij@mbl.is, rosa@mbl.is
Áminning
um mikil-
vægi varna
 Ofanflóðavarnir
ræddar í ríkisstjórn
Alvöru plokkfiskveisla fyrir alla fjölskylduna íValhöll
í hádeginu á laugardag, 18. janúar, kl. 11.30 til 13.00.
Þingmenn og borgarfulltrúar verða á staðnum, þjóna til borðs
og eru tilbúnir í spjall.Maturinn er í boði hverfafélaga
sjálfstæðismanna í Reykjavík og það eru allir velkomnir!
Plokkari í Valhöll