Morgunblaðið - 17.01.2020, Blaðsíða 20

20 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 17. JANÚAR 2020
VINNINGASKRÁ
149 11578 21457 31748 40317 48300 57071 68567
222 12174 21509 31895 40376 48596 57179 68849
573 12253 21860 32676 40387 48663 57740 69450
639 12325 21976 32940 40426 48711 58234 70879
1229 12337 22166 33233 40620 49060 58375 71151
1665 12374 22395 33572 40662 49816 58574 71400
2399 12375 22399 33748 41136 50204 59133 71431
2957 12417 22417 33934 41412 50403 59511 72031
2980 12736 22696 34478 42074 50612 60724 72692
4073 12749 23416 34551 42477 50697 61577 74069
4446 13217 23597 35049 42496 50746 63031 74215
4549 13449 23777 35527 43645 50936 63376 74483
4749 13477 24956 35957 43838 51076 63620 74886
4816 14573 25460 35982 43891 51212 63657 74896
5369 15011 25677 36748 43962 51489 63672 75157
5603 15155 25889 36774 44006 51529 63784 75437
5686 15223 25998 36780 44053 51682 63838 75868
5732 15451 26254 36865 44181 52002 63889 76101
6433 16311 26725 37359 44337 52080 64011 76192
6470 16993 26833 37716 44503 52727 64282 77391
6471 17253 27090 37761 44569 53709 64397 78209
6566 17273 27329 38277 44602 53915 64804 78247
6869 18317 27388 38572 45097 54391 64824 78279
6982 18405 27786 39213 45416 54561 65093 78579
7535 18734 27895 39273 45609 54838 65140 78591
7691 18736 28837 39336 45833 54839 65236 78664
7805 19505 28981 39485 46686 54899 65635 78968
7848 19599 29603 39768 46979 54943 65704 79089
7881 19742 29996 39849 46982 55218 65861 79162
8944 19846 30773 39910 47543 55438 66215 79437
8972 19900 30858 40038 47585 55812 66309 79823
9330 20441 30897 40052 47609 55862 66651
9337 20718 31061 40108 47752 55981 66731
9639 20782 31416 40120 47804 56141 66905
10834 20968 31444 40153 47823 56142 67152
11018 21047 31704 40164 47911 56651 67215
11269 21226 31706 40267 47919 56967 67805
855 10961 23495 35719 41764 48522 59347 72760
1054 12570 24977 36737 41781 49723 62099 72903
1163 12677 26503 36822 43128 50483 62303 73549
4000 13288 27867 37610 43133 51085 65254 74402
4602 14478 27927 37704 43564 52571 65472 75346
5407 15637 30030 38312 44532 52654 65526 76711
5965 16111 32093 38397 45469 53224 66970 77484
7437 16313 32413 39272 45548 55717 67411 78304
8276 16453 32605 40103 45737 56592 69083 78462
8374 16915 33885 40111 47247 56607 69864
8958 17039 33925 40481 47904 56819 70299
10449 20118 34092 40719 48037 57432 70643
10777 22789 34270 40958 48216 58023 71359
Næstu útdrættir fara fram 23. & 30. janúar 2020
Heimasíða: www.das.is
Vinningur
Kr. 12.000 Kr. 24.000 (tvöfaldur)
Vinningur
Kr. 25.000 Kr. 50.000 (tvöfaldur)
Vinningur
Kr. 150.000 Kr. 300.000 (tvöfaldur)
15680 31756 40310 68100 73685
Vinningur
Kr. 50.000 Kr. 100.000 (tvöfaldur)
1224 7828 22528 45908 65718 70839
4963 16179 24714 47873 65751 72257
5963 20939 37244 51786 68129 73445
6802 21084 45850 65002 68995 75506
Aðalv inningur
Kr. 2.000.000 Kr. 4.000.000 (tvöfaldur)
3 6 6 1 3
37. útdráttur 16. janúar 2020
Læknafélag Íslands (LÍ) hefur að
gefnu tilefni sent erindi til sóttvarna-
læknis, Vinnueftirlits ríkisins,
Slökkviliðs höfuðborgarsvæðisins,
Persónuverndar og Embættis land-
læknis og vakið athygli þessara stofn-
ana á stöðu mála á Landspítala m.a.
m.t.t. öryggis sjúklinga, öryggis
starfsmanna, persónuverndar, sótt-
varna og eldvarna. Álag á Landspít-
alann er komið yfir þolmörk eins og
heyra má af lýsingum starfsfólks og
starfsemistölur staðfesta. Þær sýna
stigvaxandi fjölda bráðveikra sjúk-
linga sem þurfa innlögn á sjúkrahús.
Einn mælikvarði á álagið er fjöldi
dvalardaga sjúklinga á bráðadeild í
hverjum útskriftarmánuði. Áhyggjur
af þessum hópi sjúklinga, sem ekki
komast strax á viðeig-
andi meðferðardeildir
en þarf þess í stað að
dvelja áfram við óvið-
unandi og ótryggar að-
stæður á bráðamót-
tökunni, hafa kallað á
sterk viðbrögð í sam-
félaginu.
Meðfylgjandi mynd
sýnir starfsemistölur
októbermánaðar hvers
árs. Frá árinu 2017 hef-
ur fjöldi dvalardaga
sjúklinga við útskrift
sem hafa legið lengur
en tvo daga á bráða-
deild í Fossvogi farið úr 226 árið 2017 í
417 árið 2018 og voru 573 í október
2019. Þeir stefndu í að verða fleiri en
600 í lok sl. árs.
Stefnubreytingar er þörf
Eins og myndin sýnir hefur farið
vaxandi sá fjöldi sjúklinga sem liggur
lengur á bráðamóttöku og bráðadeild
vegna biðar eftir að komast á með-
ferðardeild. Styttra og styttra er milli
álagstoppa og þeir vara lengur og
lengur. Ef horft er til þróunar sam-
félagsins, aldurs og heilsufars borgar-
anna er ekkert sem bendir til að að-
streymi sjúklinga sem þurfa bráða-
innlögn á meðferðardeild fari
minnkandi.
Skipta má innlögnum á sjúkrahús í
grófum dráttum í tvennt, bráðaveik-
indi og innkallanir vegna valaðgerða,
átaksverkefna og meðferðar sem er
fyrirfram skipulögð. Bent hefur verið
á að óeðlilegur fjöldi einstaklinga sem
lokið hafa meðferð, aðallega vegna
bráðaveikinda, teppi sjúkrarúm á
Landspítala vegna skorts á fram-
haldsúrræðum s.s. stuðningi við bú-
setu í heimahúsum eða rýmum á
hjúkrunarheimilum. Til skemmri tíma
litið eru fáar ef nokkrar breytingar í
sjónmáli þó að í gangi séu fram-
kvæmdir sem kunna að hafa áhrif til
einhverrar lausnar til lengri tíma.
Möguleg lausn væri að skoða alla
þjónustuþætti sjúkra-
hússins og greina betur
það sem kalla má
kjarna- og lykilstarf-
semi frá annarri starf-
semi sem hægt væri að
fela öðrum sem þegar
eru reiðubúnir að sinna
þeirri heilbrigðisþjón-
ustu. Heilbrigðisyfir-
völd virðast mótfallin
slíkum aðgerðum og
hafa með aðgerðum sín-
um í raun kallað fram
það ófremdarástand
sem nú hefur þróast.
Á sama tíma og álagið á bráðaþjón-
ustu Landspítala er með þessum
hætti eru sjúkrahúsinu falin viðbót-
arverkefni, ýmist í formi svokallaðra
átaksverkefna eða þjónustu sem verið
er að færa til vegna þeirrar stefnu
heilbrigðisyfirvalda að einkarekin
heilbrigðisþjónusta skuli dregin sam-
an með öllum tiltækum ráðum. Átaks-
verkefnin kalla á meiri nýtingu
sjúkrarúma og hjúkrunarþjónustu
umfram getu spítalans eins og nú hef-
ur komið á daginn. Þetta bitnar á
bráðaþjónustunni og kollkeyrir
hjúkrunargetu spítalans alls. Fram
hefur komið að nýting sjúkrarúma á
Landspítala er langt yfir eðlilegum
viðmiðunar- og öryggismörkum. Það
má því með rökum benda á að viðbót-
arfjárveitingar til Landspítala vegna
átaks- og sérverkefna hafi í raun haft
þau heildaráhrif að þjónustan á öðr-
um sviðum og sérstaklega við bráð-
veikt fólk hafi skerst og sé komin nið-
ur fyrir þau öryggismörk sem læknar
telja viðunandi og fría sig nú ábyrgð
á.
Önnur úrræði
Hægt er að minnka álag á starf-
semi Landspítala með því að endur-
skoða hvar þjónusta vegna átaks- og
sérverkefna er veitt í heilbrigðiskerf-
inu sem ekki krefst hátækni inngripa
og gjörgæslu lækna. Einnig þarf að
skoða hvaða verkefni önnur en heilsu-
gæsla og öldrunarhjúkrunarþjónusta
eru til þess fallinn að fela öðrum að-
ilum. Slíkt gæti skapað betra svigrúm
í nýtingu sjúkrarúma (sem nú iðulega
fer yfir 100%) og minnkað álag á
hjúkrunarþjónustu spítalans eins og
skýrsla McKinsey hefur bent á. Einn
af hverjum 20 hjúkrunarfræðingum
hverfur ótímabært úr starfi. Starfs-
aðstæður skipta þar miklu máli. Með
því að færa hluta læknisþjónustu frá
Landspítala til annarra veitenda heil-
brigðisþjónustu myndi skapast nýr
starfsvettvangur með öðrum starfs-
aðstæðum sem mögulega gæti snúið
þeirri þróun við.
Með stefnubreytingu heilbrigðis-
yfirvalda sem miðar að því að minnka
aðflæði á Landspítala í þjónustu sem
hægt er að veita utan sjúkrahússins, á
fleiri stöðum en í heilsugæslunni og á
hjúkrunarheimilum, er hægt að skapa
nauðsynlegt svigrúm til að minnka
álag á Landspítalann og starfsfólk
hans. Slík breyting myndi auka ör-
yggi sjúklinga, bæta skilvirkni þjón-
ustu og leiða til hagkvæmari rekstrar-
niðurstöðu fyrir samfélagið allt.
Engin önnur skynsamlegri lausn er
í augsýn. Bráðaveikindum verður ekki
afstýrt en aðflæði og skipulag annarra
heilbrigðisþjónustu má hæglega
endurskoða og veita víðar en á Land-
spítala.
Stefna Landspítalans –
á hverra ábyrgð?
Eftir Reyni Arngrímsson
» Átaksverkefni kalla
á meiri nýtingu
sjúkrarúma og hjúkr-
unarþjónustu umfram
getu Landspítalans.
Þetta hefur bitnað á
bráðveikum og öllum
spítalanum.
Reynir Arngrímsson
Höfundur er formaður
Læknafélags Íslands.
Dvalardagar á bráðadeild Fossvogi 2017-2019
Fjöldi sjúklinga sem dvelja í tvo sólarhringa eða lengur
250
200
150
100
50
0
Dvalardagar: 2 3 4 5 6 7 8 9 dagar
okt. nóv. des. jan. feb. mars apríl maí júní júlí ágúst sept. okt. nóv. des. jan. feb. mars apríl maí júní júlí ágúst sept. okt. nóv. des.
2017 2018 2019
Nóv. 2019
250 sjúklingar
Nóv. 2017
100 sjúklingar
Nóv. 2018
193 sjúklingar
Jónas Hallgrímsson gaf okkur fjölmörg nýyrði. Kvæðið
Ferðaalok orti hann undir lok sinnar skömmu ævi. Í
upphafi þess kvæðis sameinast skáldið og náttúrufræð-
ingurinn: „Ástarstjörnu, yfir Hraundranga, skýla næt-
ur-ský, hló hún á himni“ … Hinsvegar segir í lok kvæð-
isins: „Ástarstjarna, yfir Hraundranga, skín á bak við
ský.“
Næturský skýla ástarstjörnu, og því er hún sýnileg í
gegnum næturskýið, en í lokin er hún ósýnileg þó að hún
skíni, því hún er bak við ský.
Það virðist því óþarfi að endurskapa nýyrði Jónasar.
Glitský lýsa ekki fyrirbrigðinu „næturský“, því þau birt-
ast aðeins við sólarupprás og sólarlag, í heiðloftunum.
Ámundi H. Ólafsson.
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12.
Hvers vegna ekki Jónas?
Morgunblaðið/Jónas Erlendsson
Móttaka aðsendra greina
Morgunblaðið er vettvangur lifandi umræðu í landinu og birtir aðsendar
greinar alla útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega beðnir að nota
innsendikerfi blaðsins. Kerfið er auðvelt í notkun og tryggir öryggi í sam-
skiptum milli starfsfólks Morgunblaðsins og höfunda. Morgunblaðið birtir
ekki greinar sem einnig eru sendar á aðra miðla.
Kerfið er aðgengilegt undir Morgunblaðslógóinu efst í hægra horni forsíðu
mbl.is. Þegar smellt er á lógóið birtist felligluggi þar sem liðurinn „Senda inn
grein“ er valinn.