Morgunblaðið - 04.04.2020, Blaðsíða 25

Morgunblaðið - 04.04.2020, Blaðsíða 25
25 MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 4. APRÍL 2020 Viðgerð Unnið að endurbótum húss í miðbænum í gær í kuldatrekki en sólin glennti sig öðru hvoru. Eggert Eins og margoft hefur verið sagt á undanförnum vikum er það sameiginlegt viðfangsefni okkar allra að komast í gegn um þann skafl sem við blasir. Og þó að sá vetur sem brátt kveður hafi flutt til okkar fleiri óveðurs- lægðir en tölu verður á komið, þá var glím- an við snjóskafla vetrarins barnaleikur í samanburði við þær appelsínugulu heilsufars- og efnahagslegu viðvaranir sem við nú horfumst í augu við. Við Íslendingar höfum áður þurft að glíma við erfiðleika og oftast leyst þá með prýði. Við ætlum að gera það einnig núna, enda má segja að við séum hokin af reynslu í þeim efnum. Lang- flest berum við fullt traust til þess fólks sem skipar fram- varðarsveitina og vísar okkur veginn, enda nálgast þau verk- efni sitt af yfirvegun og hæfi- legri festu. Við höfum einnig fulla ástæðu til að hafa trú á sjálfum okkur og framtíð okkar, enda höfum við aldrei verið eins vel í stakk búin til að takast á við áföll og nú. Við þessar aðstæður skiptir miklu að allir sem eiga þess kost haldi áfram sínu daglega lífi. Þar með talið að eiga þau viðskipti við verslanir og önnur þjónustu- fyrirtæki sem hver og einn telur nauðsynleg. Með því móti leggj- um við okkar af mörkum til að draga úr neikvæðum afleiðingum þess far- aldurs sem á okkur dynur. Með því móti leggjum við einnig okkar af mörkum til að gera þeim fjöl- mörgu fyrirtækjum sem nú glíma við mikinn vanda auð- veldara að komast í gegn um erfiðleikana. Þar er sannarlega til mikils að vinna. Sóttkví eða aðrar ástæður sem gera fólki ómögu- legt að fara út úr húsi er þarna engin hindrun. Netverslun og heimsending er mál málanna við þessar aðstæður, enda er fjöldinn allur af verslunum og öðrum þjónustuaðilum farinn að bjóða upp á slíkt. Ört stækkandi hópur neytenda nýtir sér þá þjónustu og leggur þar með sitt lóð á vogarskálina við að halda hag- kerfinu gangandi. Sýnum í verki samtakamátt okkar og skiptum við íslensk fyrirtæki. Með því hjálpum við fyrirtækjunum að komast yfir erfiðasta hjallann og leggja þar með grunn að kröftugri við- spyrnu atvinnulífsins þegar aftur birtir til. Eftir Jón Ólaf Halldórsson » Sýnum í verki sam- takamátt okkar og skiptum við íslensk fyrirtæki. Jón Ólafur Halldórsson Höfundur er formaður Samtaka verslunar og þjónustu. Höldum áfram – samstaðan mun fleyta okkur langt Það er vert að rifja upp söguna, jafnvel á þeim tíma sem athygli flestra beinist að ógn heimsfaraldursins. Ný- lega eignaðist safnið um útrýmingarbúðir nasista í Auschwitz, með aðstoð pólska sendiráðsins í Bern, frumgögn af skjölum sem innihalda meðal annars 83 myndir af gyðingum sem frelsaðir voru af svokölluðum Ładoś- hópi. Á meðal þeirra sem hópurinn bjargaði voru Rutka Laskier, 14 ára dagbókahöfundur, oft kölluð „pólska“ Anna Frank, Wolf Begin – faðir for- sætisráðherra Ísraels, Menachems Begins, auk leiðtoga hernaðarbanda- lags Ísraelsmanna. Hópur pólskra stjórnarerindreka í Sviss, undir forystu pólska sendiherr- ans, Alexanders Ładoś bjargaði að minnsta kosti þúsund (þó nákvæmur fjöldi sé óþekktur) evrópskum gyð- ingum undan helför nasista með því að útvega þeim fölsuð latínóamerísk skilríki. Þar til nýlega var þetta mál nánast algjörlega óþekkt, meira að segja í Póllandi. Ástæðan er einfald- lega sú að aðgerðir Ładoś-hópsins voru framkvæmdar með mikilli leynd og áttu sagnfræðingar því erfitt með að afla sér upplýsinga til sönnunar um tilvist hópsins. Önnur ástæða skýrist með þeim hætti að sameignarsinnuð stjórnvöld Póllands á tímum komm- únismans, höfðu neikvætt viðhorf til stjórnmálamanna millistríðstíma, díp- lómatískra aðgerða þeirra og jafnvel til allra þeirra er tóku þátt í and- spyrnuhreyfingunni gegn nasistum. Bæði Aleksander Ładoś og Konst- anty Rokicki konsúll þurftu að dvelja erlendis eftir að stríðinu lauk. Þeir létust í eymd og einsemd og nákvæm staðsetning á leiði Ro- kickis var lengi óþekkt. Aðgerðir pólskra yfir- valda ásamt sendiráðinu í Bern og utanríkisþjón- ustu Póllands undan- farin ár hafa leitt til þess að saga Ładoś-hópsins hefur verið endurlífguð og opinberuð. Hinn 24. mars hélt Pólland upp á minningu þeirra Pólverja sem hjálpuðu gyðingunum þegar landið var hertek- ið af Þjóðverjum. Þessi hátíðardagur var stofnaður að frumkvæði forseta Póllands Andrzej Duda til að heiðra alla þá pólsku ríkisborgara, óháð þjóð- erni, sem hjálpuðu gyðingum að kom- ast af í stríðinu með því að leggja eigið líf í hættu. Þessi minningardagur er því tækifæri fyrir pólska utanrík- isþjónustu til þess að kynna alþjóða- samfélaginu þennan óþekkta kafla í sögunni. Á Íslandi er saga seinni heimsstyrjaldarinnar vel kunnug, að helförinni meðtalinni. Hins vegar er mikilvægt að gleyma ekki þeim atrið- um í pólsku sögunni sem varpa ljósi á alla þá mannlegu tilveru með bjarma vonarinnar. Þess vegna minnumst við á þeim degi allra þeirra sem sýndu hetjulund og gengu skilyrðislaust maður undir manns hönd með því að leggja áform eigin lífs til hliðar. Á meðan Pólland var hernumið af nasistum birtist bjargráð handa gyð- ingum bæði með einstaklings- og kerfisbundnum hætti. Eftir hernámið gátu pólsk yfirvöld aðeins haldið starfsemi sinni í leynd og þess vegna var sérstök sveit stofnuð sem sér- hæfði sig í því að hjálpa gyðingum, sérstaklega við uppreisn Ghettósins í Varsjá árið 1943. Einnig verður að minnast á starfsemi kirkjunnar. Margir prestar og nunnur komu til bjargar, til dæmis með því að veita fölsuð skírnarvottorð. Ég minntist á allt þetta í pallborðsumræðunni sem pólska sendiráðið hélt ásamt hugvís- indadeild Háskóla Íslands í því tilefni af því að 75 ár voru liðin síðan frelsun útrýmingarbúðanna í Auschwitz átti sér stað. Í öllu þessu eru auðvitað ævisögur fólks þýðingamestar. Dagurinn 24. mars var ekki valinn sem dagsetning hátíðarinnar að ástæðulausu. Þann sama dag árið 1944 var Ulm- fjölskyldan tekin af lífi. Þýski herinn myrti Józef Ulm, þungaða konu hans Wiktoriu og sex börn þeirra ásamt átta gyðingum sem voru í felum á heimili þeirra: Gołdu Grünfeld, Leu Didner og dóttur hennar, Saul Gold- man og fjóra syni hans. Árið 2016, í Markowa, heimabæ Ulm-fjölskyld- unnar, var safn opnað um Pólverja sem björguðu gyðingum í seinni heimsstyrjöldinni. Safnið í Markowa, sem stendur fyrir helstu athöfnum minningar- dagsins, þurfti að aflýsa hátíðar- höldum í ár vegna COVID-19- faraldursins. Hátíðarhöldin fóru samt fram í gegnum ríkis- og sam- félagsmiðla. Við Pólverjar leggjum áherslu á þennan þátt í sögu okkar og viljum að alþjóðasamfélagið fræðist um persónur á borð við Aleksander Ładoś, eða Józef og Wiktoriu Ulm, sérstaklega vegna þess að við sjálf höfum því miður ekki heyrt um þau í langan tíma. Eftir Gerard Pokruszyński » Þessi minningar-dagur er því tæki- færi fyrir pólska utan- ríkisþjónustu til þess að kynna alþjóða- samfélaginu þennan óþekkta kafla í sögunni. Gerard Pokruszyński Höfundur er sendiherra Póllands á Íslandi. Í minningu pólskra borgara sem hjálpuðu gyðingum Undanfarna daga hefur farið fram öfugsnúin um- ræða um rétt fólks til at- vinnuleysisbóta vegna skerts starfshlutfalls. Úrtölufólk fullyrðir að úrræðið feli í sér gjafir skattgreiðenda til fyrirtækja. Það er dapurlegt að einstaklingar skuli finnast sem leggjast svo lágt að stunda slíkar blekkingar, einkum nú þegar samstaða er sérstaklega mikilvæg í baráttunni gegn þeim heimsfar- aldri sem gengur yfir og efnahagslegum áhrifum hans. Úrræði stjórnvalda, að veita launafólki tímabundið bótarétt úr atvinnuleysistrygg- ingasjóði vegna minnkaðs starfshlutfalls án undangenginnar uppsagnar, hefur það meg- inmarkmið að vernda ráðningarsambandið milli launafólks og vinnuveitenda þeirra eins og frekast er unnt og koma í veg fyrir frek- ari uppsagnir á almennum vinnumarkaði. Úrræðið er beint mótframlag atvinnu- leysistryggingasjóðs til launafólks, rennur beint til þess án milligöngu vinnuveitanda, og er þar með ekki styrkur til atvinnurek- enda. Atvinnurekandinn greiðir full laun í samræmi við starfshlutfall en launafólk sækir á móti um bætur til sjóðsins vegna skerðingar á starfshlutfalli. Úrræðið hefur reynst launafólki vel eins og tölur atvinnuleysistryggingasjóðs sýna. Úrræðið mun einnig flýta efnahagsbata með þeim hætti að þjálfað starfsfólk í hlutastarfi mun fá hækkað starfshlutfall þegar rofar til í efnahagslífinu í stað þess að fyrirtæki þurfi að ráða og þjálfa nýtt starfsfólk. Úrræðið felur ekki í sér að starfsmenn af- sali sér uppsagnarfresti sínum. Þeir eiga þann kost að hafna minnkuðu starfshlutfalli og verður þá sagt upp störfum og fá greidd laun á uppsagnarfresti. Þegar gildistíma úr- ræðisins lýkur verður almennur réttur þeirra til atvinnuleysisbóta sá sami og áður en gripið var til þess. Árásir undanfarinna daga á einstaka fyrirtæki, vegna beitingar ofangreinds úr- ræðis til að vernda starfsfólk sitt, eru í besta falli umhugsunarverðar. Ég vona og trúi því að við metum það ofar að vernda fólkið okkar, tryggja afkomu þess og störf til framtíðar frekar en að leggjast í pólitísk- ar og hugmyndafræðilegar skotgrafir og níða skóinn af fólki og fyrirtækjum. Nú þurfum við á samstöðu að halda, ekki sundrungu. Hlutastarfaúrræðið: Styrkur til launafólks, ekki atvinnurekenda Eftir Eyjólf Árna Rafnsson »Úrræðið er beint mótframlag at- vinnuleysistrygg- ingasjóðs til launa- fólks, rennur beint til þess án milli- göngu vinnuveit- anda, og er þar með ekki styrkur til at- vinnurekenda. Eyjólfur Árni Rafnsson Höfundur er formaður Samtaka atvinnulífsins.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.

Aðgerðir: