Morgunblaðið - 04.04.2020, Blaðsíða 32

32 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 4. APRÍL 2020
Þó að allt sé undir-
lagt af kórónuvírus-
fréttum þessa dagana
gengur lífið sinn
gang og óðum stytt-
ist í páska. Og þar
með styttist líka í
blessuð páskaeggin,
sem verður örugg-
lega tekið sérlega
fagnandi þetta árið.
Ekkert jafnast á við
íslensk páskaegg þykir okkur Ís-
lendingum. Ég bý í Svíþjóð um
þessar mundir, og meira að segja
hingað látum við senda okkur ís-
lensk súkkulaðiegg, þó að allt sé
hér að drukkna í sænskum súkku-
laðifylltum pappaeggjum.
En hefur þú einhvern tímann
velt fyrir þér hvaðan þessi hefð að
gefa páskaegg er komin? Við
þeirri spurningu eru án efa til
mörg fræðileg svör. En mig lang-
ar til að deila með þér skemmti-
legri skýringu á þessu fyrirbæri,
sem ég rakst á í bók sem skrifuð
var á 12. öld suður í Frakklandi
og heitir „Gullnu sögurnar“.
Þar er páskaeggjahefðina rakin
allt aftur til Maríu Magdalenu,
vinkonu Jesú.
Sagan sú segir að María
Magdalena hafi farið fljótlega eftir
upprisu Jesú til Rómar þar sem
hún á að hafa hitt að máli þáver-
andi keisara, Tíberíus. Hún á að
hafa boðað Tíberíusi kristna trú
eða að minnsta kosti sagt honum
frá upprisunni. Samkvæmt þessari
sögu tók María
Magdalena með sér
egg til að sýna keis-
aranum en eggið ætl-
aði hún að nota til að
skýra mál sitt. Þegar
hún kom fram fyrir
keisarann sagði hún
honum frá því að í
Júdeu hefði maður
nokkur að nafni Jesús
verið tekinn af lífi fyr-
ir ákærur æðsta
prestsins, ákærur sem
Pontíus Pílatus, land-
stjóri Rómverja, síðan hafi stað-
fest. Hann var heilagur maður og
kraftaverkamaður, sagði hún keis-
aranum, öflugur í augum Guðs.
Þessi maður var nú risinn upp frá
dauðum. Tíberíus á að hafa svarað
því til að enginn maður gæti risið
upp frá dauðum, ekki frekar en að
egg gætu breytt um lit og orðið
rauð. Og viti menn! Eins og fyrir
kraftaverk umbreyttust eggin
hennar Maríu Magdalenu þegar
og urðu rauð. Tíberíusi brá í brún
og lét hann kalla Pontíus Pílatus
frá Jerúsalem fyrir áeggjan Maríu
Magdalenu. Þaðan var Pílatus
sendur til Gallíu, sem nú er
Frakkland, þar sem hann síðar
veiktist af hræðilegum sjúkdómi
og endaði sína illu ævi í kvöl og
pínu. Þannig tók hann út maklega
refsingu … segir sagan! En ekki
segir frekar af trúboði Maríu eða
því hvort keisarinn tók trú á Jesú.
Alla vega. Meðal annars vegna
þessa ævintýris Maríu Magdalenu
á sú hefð að gefa páskaegg á
páskum að hafa komið inn í
kristna páskasiði. Reyndar eru til
fleiri útgáfur af páskaeggjasög-
unum í þessu forna riti. Sumar
segja að María móðir Jesú hafi
haft egg með að krossinum til að
milda hermennina og þau hafi síð-
an orðið rauð af blóði Jesú. Aðrar
sögur herma að María Magdalena
hafi haft egg með sér í nesti að
gröf Jesú að morgni páskadags.
María Magdalena er þannig oft
sýnd með egg á íkonum eða helgi-
myndum Austurkirkjunnar. Og
hvort sem við nú trúum þessu
Rómarævintýri Maríu Magdalenu
eða ekki, er áhugavert að í sög-
unni er hún látin standa and-
spænis Tíberíusi keisara sem
kennari og postuli, vitni uppris-
unnar sem gat haft áhrif á sjálfan
keisarann í Róm. Mesta krafta-
verkið er kannski það að hún fékk
áheyrn hjá keisaranum. Sem sýnir
hversu mikils álits hún naut hjá
þeim sem sögðu þessi sögu. Og að
snemma byrjuðu kristnir menn að
borða páskaegg um páska.
Gleðilega páska.
María Magdalena
og páskaeggin
Eftir Þórhall
Heimisson
Þórhallur Heimisson
»En hefur þú ein-
hvern tímann velt
fyrir þér hvaðan þessi
hefð að gefa páskaegg
er komin?
Höfundur er prestur og starfar
í Svíþjóð.
thorhallur33@gmail.com
Guðmundur Haukur
Þórðarson, söngvari og
tenór í Keflavíkurkvartett-
inum, er níræður í dag.
Hann fæddist 4. apríl
1930 í Dölunum. Hann hef-
ur búið alla sína tíð á
Suðurnesjum, lengst af í
Keflavík, þar sem hann
stundaði vöruflutninga
milli Reykjavíkur og
Keflavíkur til margra ára.
Eiginkona Hauks er
Magnea Þorgerður Aðalgeirsdóttir og
eiga þau fimm börn og stóran hóp af-
komenda. Þau þrá það heitast núna að
geta fagnað þessum tímamótum með
afkomendum og öðrum ættingjum og
vinum, en það verður að bíða fram á
sumarið vegna ástandsins í heiminum.
Haukur var einn af stofnendum
Karlakórs Keflavíkur og var hann for-
maður kórsins í 19 ár. Hann söng mikið
einsöng með kórnum og var drifkraftur
í starfseminni í 50 ár. Hann var fyrsti
tenór í Keflavíkurkvartettinum, sem
var vinsæll á árum áður, einkum í óska-
lagaþáttum útvarps.
Á seinni árum hafa þau hjónin notið
þess að dvelja í sumarbústað sínum,
Hamraborginni, á æskuslóðum Hauks í
Guðmundur Haukur
Þórðarson 90 ára
Dölunum, þar sem þau
hafa komið upp hlýlegum
og fallegum dvalarstað.
Einnig hafa þau notið þess
að geta ferðast til sólar-
landa með eldri borgurum,
en í þeim ferðum hefur
Haukur oft glatt landann
með söng sínum á kvöld-
vökum.
Haukur lærði meðal
annars söng hjá Maríu
Markan og Stefáni Íslandi,
og hjá Sigurði Demetz til margra ára,
en þau hjónin voru miklir vinir Sig-
urðar Demetz. Í tilefni 85 ára afmæl-
isins 2015 gaf Haukur út safndisk með
lögum, sem hann hefur sungið í gegn-
um tíðina með Karlakór Keflavíkur og
með öðrum kórum sem og Keflavíkur-
kvartettinum. Hann söng fyrst einsöng
12 ára gamall í Barnaskólanum í Kefla-
vík.
Það eru margir vinir og ættingjar
sem hefðu viljað geta heimsótt þau
hjónin á þessum merkisdegi, og held ég
geti fyrir hönd þeirra allra óskað hon-
um föður mínum til hamingju með dag-
inn. Vonandi styttist í þann dag að við
getum knúsað hann aftur.
Atli Guðmundsson.
Ljósmynd/Aðsend
Keflavíkurkvartettinn Guðmundur var fyrsti tenór í Keflavíkurkvartett-
inum, sem var vinsæll í óskalagaþáttum útvarpsins á árum áður.
Afmæli
Alheimsfaraldur
hefur óhjákvæmileg
áhrif á dagleg störf
okkar. Fjöldi fólks
víðsvegar um heiminn
sinnir nú vinnu sinni
að öllu leyti eða að
hluta til heiman frá
sér sem sýnir okkur
svart á hvítu hversu
mikilvægar stafrænar
lausnir eru fyrir at-
vinnulífið. En stafræna vegferðin
endar ekki þar, þvert á móti er
þetta aðeins byrjunin. Undanfarið
hefur orðið ljóst að því víðtækari
sem stafræna umbreytingin er
innan stjórnsýslunnar, því betur
erum við í stakk búin að takast á
við breytingar og áföll án þess að
það raski mikilvægri þjónustu fyr-
ir íbúa borgarinnar.
Velferðarþjónusta er ein af
grunnþjónustum borgarinnar sem
mikilvægt er að gangi slétt og fellt
fyrir sig, enda er um að ræða
þjónustuveitingu til viðkvæmustu
hópa samfélagsins. Árið 2019 var
því ráðist í umbreytingu fyrsta
stóra verkferilsins hjá Reykja-
víkurborg, rafvæðingu fjárhags-
aðstoðar. Verkefnið fólst í því að
því að búa til lausn sem yrði fyrsti
valkostur íbúa sem sækja um fjár-
hagsaðstoð til framfærslu, en að
jafnaði eru um 1.400 manns sem
nýta sér þjónustuna hverju sinni.
Starfsfólk velferðarsviðs og
þjónustu- og nýsköpunarsviðs
vann með hugbúnaðarfyrirtækinu
Kolibri í fjögurra mánaða lotu,
með sjónarmið notendamiðaðrar
hönnunar að leiðarljósi. Unnið var
með sífellda endurgjöf, en bæði
starfsfólk sem vinnur dagsdaglega
við afgreiðslu fjárhagsaðstoðar
sem og notendur þjónustunnar
tóku virkan þátt í prófunum á
tækninni.
Í mars síðastliðnum var svo
kerfið á bak við fjárhagsaðstoð
Reykjavíkurborgar valið vefkerfi
ársins 2019 á íslensku vefverðlaun-
unum. Verðlaunin eru haldin ár-
lega af SVEF, sem eru fagsamtök
þeirra sem starfa að vefmálum á
Íslandi. Í umsögn dómnefndar
segir að í rafrænni fjárhagsaðstoð
felist mikil nýsköpun sem í senn
sé aðgengileg og mannleg. Metn-
aðurinn á bak við verkefnið skíni í
gegn og þetta sé vefkerfi sem
skipti sköpum fyrir notendur þess.
Flæðið í gegnum kerfið sé einfalt
og notendavænt og um sé að ræða
frábærlega vel útfærða lausn.
Það er deginum ljósara, að
framtíðin er stafræn, hvort sem
um er að ræða atvinnulífið eða hið
opinbera. Á þeim tiltölulega stutta
tíma sem liðinn er frá því að opn-
að var fyrir rafrænar umsóknir
um fjárhagsaðstoð hjá Reykjavík
hefur þeim fjölgað hratt sem nýta
sér ferlið. Umsóknarferlið er afar
þægilegt og einfalt fyrir umsækj-
andann, sem upplifir hlýlegt við-
mót og virðingu í hverju skrefi.
Fólk fær greinargóðar upplýs-
ingar á hverjum tíma um sína
stöðu í ferlinu. Þegar vefkerfið
var opnað fyrir tæpu ári, í apríl
2019, sóttu 33 eða 2,2% umsækj-
enda um á rafrænan máta. Nú í
lok mars voru þeir orðnir 900 eða
um 66% umsækjenda. Það er því
mikill áhugi hjá notendum á staf-
rænum lausnum.
Verkefnið er þegar orðið að
fyrirmynd að áframhaldandi raf-
væðingu ferla á vegum þjónustu-
stofnana Reykjavíkurborgar og
við erum stolt og ánægð með
hvernig tókst til. Það er okkar
skylda og hlutverk að vinna sífellt
að því að bæta þjónustu við íbúa
borgarinnar og rafvæðing um-
sókna og ferla er þar í lykilhlut-
verki. Viðtökurnar sem þetta vef-
kerfi hefur fengið hjá notendum
og starfsfólki er okkur mikil
hvatning til að feta áfram veg
stafrænnar umbreytingar og þró-
unar nýrra lausna fyrir borgar-
búa.
Stafræn stjórn-
sýsla til framtíðar
Eftir Óskar J.
Sandholt og Regínu
Ásvaldsdóttur
»Undanfarið hefur
orðið ljóst að því víð-
tækari sem stafræna
umbreytingin er því
betur erum við í stakk
búin til að takast á við
breytingar og áföll.
Óskar J.
Sandholt
Óskar er sviðsstjóri þjónustu- og ný-
sköpunarsviðs og Regína er sviðs-
stjóri velferðarsviðs Reykjavíkur.
ojs@reykjavik, regina.asvalds-
dottir@reykjavik.is
Regína
Ásvaldsdóttir
Í Morgunblaðinu
30.3. birtist mánudags-
pistill eftir hin glað-
beitta Skagfirðing
Gunnar Braga Sveins-
son alþingismann þar
sem hann telur að ekki
sé mikið atvinnulegt
gagn að ölduduflum
eða mörg störf í boði á
þeim vettvangi. Þarna
er þingmaðurinn
greinilega að reyna að
vera fyndinn og ekki mun af veita að
sýna af sér einhverja kæti á þessum
síðustu og verstu tímum, veirur úti
um allt og allt lokað og læst, sem hlýt-
ur að vera erfitt fyrir Skagfirðinga
sem lýstu sér svona á túristaensku:
„Horses men and women men and
bad with wine“.
Sumum finnst það áreiðanlega af-
sakanlegt ef skagfirskir sveitamenn
hafa ekki mikinn áhuga á ölduduflum
en það er nú öðru nær. Hið fræga
skagfirska efnahagssvæði væri ekki
mikils virði án sjósóknar og sjávar-
afla. Vandræði í skagfirskum höfnum
vegna öldugangs eru ærin og þar sem
hafnarskilyrði eru ekki nægilega góð
segir útgerðin bless og fer annað.
Undirritaður átti þess kost að
vinna við hafnargerð á sjöunda ára-
tugnum og koma öldu-
mælingum í gang. Síðan
hafa tekið við menn sem
með mikilli þrautseigju
hafa byggt upp þessi
vísindi svo vel, að nú eru
þeir Íslendingar þekktir
á alþjóðavettvangi fyrir
framlag sitt á þessu
sviði. Það hefur komið í
ljós – vegna tilveru öldu-
dufla – að það sem mað-
ur hélt að væru 10-12
metra öldur hér á ár-
unum þegar engar mæl-
ingar voru til, reyndust vera 16-18
metra öldur. Þeir útgerðarmenn sem
flúðu heimahagana vegna slæmrar
hafnaraðstöðu höfðu alla ástæðu til
þess.
Svo áfram með ölduduflin og upp
með skagfirska efnahagssvæðið. Ef
mönnum finnst of fá störf í boði á
sviði öldudufla þá er bara að fjölga
þeim.
Ölduduflað
í atvinnuskyni
Eftir Jónas
Elíasson
Jónas
Elíasson
»Ef mönnum finnst of
fá störf í boði á sviði
öldudufla þá er bara að
fjölga þeim.
Höfundur er prófessor.
jonaseliassonhi@gmail.com