Samtökin '78 - Samtakafréttir - 15.08.2000, Blaðsíða 22

Ofspkmr
nas i
1933-1945
• í lok mars var opnuð einstæð sýning á tveimur
sföSum í Þýskalandi sem lýsir ofsóknum nasista á
hendur hommum í þriðja ríki Hitlers. Annar hluti sýn-
ingarinnar er settur upp í Sachsenhausen, fanga-
bú&unum illræmdu rétt norSan viS Berlín en hinn
hlutann er að sjá i Schwules Museum, sögusafni
homma í borginni. ÞaS er þýski sagnfræSingurinn
Andreas Sternweller sem hefur yfirumsjón meS þessu
merkilega framtaki sem greinir frá ofsóknum
handtökum, morSum og síSan örlögum þeirra sem
lifSu af þessa skelfilegu tíma. Sýningin rekur örlög
sextíu samkynhneigSra karla úr ýmsum stéttum þjóS-
félagsins í Berlín og í Sachsenhausen, „fangabúSum
borgarinnar", svo og nágrannabúðunum Klinkwerk
þar sem fjöldi homma var myrtur árið 1942.
Þessi sýning hefur vakiS upp gamalt og viðkvæmt
deilumál i Þýskalandi. Þeir hommar sem lifðu af hörm-
ungarnar fengu aldrei stríðsskaSabætur eftir styrj-
öldina eins og flestir aðrir fangar nasista og var það
rökstutt með því aS þeir hefðu verið hnepptir í hald
sem „glæpamenn", en slíkum föngum hafa aldrei
verið veittar stríSsskaðabætur þar í landi. Talsmenn
samkynhneigðra hafa nýlega fundað með Dr. Knut
Nevermann, menningarmálaráðherra í Berlín sem
staðfesti fyrri ákvarðanir um að engar skaðabætur
verSi veittar samkynhneigSum föngum nasista sem
enn lifa. Þó játaði hann opinberlega að
samkynhneigðir hefðu mátt þola ómælda grimmd og
ranglæti að ósekju á þessum árum. Hann féllst á að
rannsóknarnefndum um glæpi nasista yrði faliS að
kanna kerfisbundiS og opinberlega misgerðir þeirra
gagnvart samkynhneigðum og kanna jafnframt
hvernig bæta mætti fræðslu um misrétti gagnvart
hommum og lesbíum i þýsku skólakerfi.
Fremst í flokki samkynhneigðra í þessu máli er
Magnus Hirschfeld félagið sem kennir sig við stofnun
Magnusar Hirschfeld en hann var hommi og rann-
sakaði sögu og menningu samkynhneigðra á 3.
áratug aldarinnar í Berlín, löngu áður en heimurinn
vaknaði til vitundar um að samkynhneigSir ættu sér
langa sögu og sérstaka menningu. Stofnun
Hirschfelds var lögð í rúst og öllum eigum hennar eytt
við valdatöku nasista 1933.
Eigi Islendingar leið til Berlínar í sumar er rétt aS
hvetja þá til þess að skoða þá tvískiptu sýningu sem
þar er að finna um homma á tímum nasismans.
1 r 1
/vy/t /'ryf//sj /y/ff/Jt

. / / /ssst . . - /r J? - 6
Skólavörðustíg 35 Sími 552 3621 l S77 J7677 . -1
22 SAMTAKAFRETTIR