Fjölrit RALA - 20.11.1992, Side 69

-65-
Með kórfylgnigreiningu var kannað á tölfræðilegan hátt samband
gróðurfarsbreytileikans í tilraunalandinu, eins og hann birtist í niðurstöðum
hnitunarinnar, við beitina og þá jarðvegsþætti sem mældir voru. Þar kom fram eins og
áður að gróðurinn endurspeglaði mun sterkar jarðvegsgerðina í tilraunalandinu heldur en
beitina á tilraunatímanum (10. tafla). Af einstökum þáttum var það jarðvegsþykkt sem
hafði sterkasta samsvörun við gróðurfarið.
Það er áhugavert að bera saman þessar niðurstöður frá Auðkúluheiði við niðurstöður
sams konar rannsókna sem fóru fram sama sumar í framræstri mýri í Sölvholti í Flóa, sem
var einn þeirra staða sem beitartilraunimar voru gerðar á (Borgþór Magnússon og
Sigurður H. Magnússon 1990b). Þar hafði hrossum verið beitt í sex ár er rannsóknimar
vora gerðar, en nautgripum og sauðfé fyrir þann tíma. DECORANA-hnitun og
kórfylgnigreining var notuð við úrvinnslu gagnanna þar sem bomir vom saman reitir úr
léttbeittu, miðlungsbeittu og þungbeittu hólfi. Við hnitun kom í ljós að lítil breyting hafði
orðið á gróðurfari milli léttbeitta og miðlungsbeitta hólfsins á tilraunatímanum en hins
vegar var mikil breyting orðin á gróðurfari í þungbeitta hólfinu. Gagnstætt þvx sem kom
fram í niðurstöðunum frá Auðkúluheiði, þá mynduðu reitir úr þungbeitta hólfinu í
Sölvholti þétta þyrpingu sem var vel aðgreind frá reitum úr hinum hólfunum. í Sölvholti
kom jafnframt firam ákveðin stefha í gróðurbreytingum þegar bomir vora saman paraðir
reitir, sem var hins vegar ekki greinanleg í niðurstöðunum frá Auðkúluheiði. f
niðurstöðum kórfylgnigreiningarinnar kom ennfremur fram mun sterkari samsvöran milli
gróðurfars og beitarþunga í Sölvholti heldur en á Auðkúluheiði (Borgþór Magnússon og
Sigurður H. Magnússon 1990b).
Plöntuval
Aðferð sú sem hér var notuð til að ákvarða plöntuval hefur bæði kosti og galla. Kostir
hennar era þeir að hún er mjög auðveld í framkvæmd og tekur lítinn tíma umfram það
sem gróðurgreiningar gera. Með einfaldri skráningu á beitarammerkjum á plöntum má
afla haldgóðra upplýsinga um plöntuval sem geta komið að miklum notum í
gróðurfarsrannsóknum. Annar kostxir er sá að gögnunum er safnað án óþæginda fyrir féð
en engin afskipti þarf að hafa af því. Helstu ókostir aðferðarinnar era m.a. þeir að með
henni fást ekki upplýsingar um hlutfallslegt magn einstakra plöntutegunda í fæðunni.
Hún sýnir ekki plöntuval á þeim tíma sem skráning fer fram heldur yfir nokkurt tímabil,
t.d. frá upphafi beitar að vori. Þá getur beit hugsanlega farið framhjá manni ef heil
laufblöð eða aðrir plöntuhlutar era fjarlægðir án þess að skilja eftir sig greinileg ummerki
beitar, sem leiðir til að beit er vanmetin. Þannig er auðvelt að slíta lauf og blaðstilk af
t.d. brjóstagrasi og komsúra í heilu lagi sem gæti einnig gerst við beit. Traðk fjárins
getur valdið skemmdum á plöntum sem lfkjast beitarammerkjum og leiðir til ofmats á