Fjölrit RALA - 20.04.1999, Side 47

39
Smári 1998
Vetrarþol og uppskera hvítsmára á norðlægum slóðum (132-9348)
Verkefnið hófst vorið 1997. Markmiðið er að finna hvaða breytingar verða á erfðamengi
hvítsmárastofna af suðlægum uppruna, þegar þeir eru ræktaðir við erfið skilyrði á norður-
slóðum. Fylgst er með því hvaða áhrif þessar breytingar hafa á vetrarþol og framleiðslugetu.
Einnig að meta hlutverk samaðlögunar smára og gerilsins Rhizobium leguminosarum biovar
trifolii til þess að hámarka framleiðslugetu á norðlægum slóðum. Niðurstöður eiga að
auðvelda val á heppilegum afbrigðum hvítsmára til notkunar í beitilönd hérlendis. Verkefnið
er hluti af COST 814 hvítsmáraverkefni og unnið í samvinnu við Bjama E. Guðleifsson á
Möðruvöllum og Mette M. Svenning, Háskólanum í Tromsp.
A) Samanburður á hvítsmárastofnum í sverði
Notaðir eru nýlega kynbættir stofnar úr kynbótaverkefnum á norðurslóðum. Annars vegar em
notaðir uppmnalegir stofnar og hins vegar úrval eftir ræktun í eitt ár á Korpu. Eftirfarandi 8
stofnar era í tilrauninni: AberHerald og AberCrest (frá Wales, bæði uppmnalegir og úrval),
Undrom (frá Svíþjóð, uppmnalegur og úrval), HoKv9238 (norskur stofn), Bod0xAberHerald
(víxlun frá Tromsp).
í júní 1997 var smituðum sáðplöntum af öllum stofnum plantað í tilraunareiti á Korpu þar sem
fyrir var vallarsveifgras. Stærð hvers reits er 1,5x1,3 m og bil milli reita 1-1,5 m. Hver
tilraunaliður er með þremur endurtekningum. I lok sumars sama ár var tilraunin slegin og
uppskera mæld. Vorið 1998 var hverjum reit skipt í 5 hluta og valin ein smæra í hverjum
hluta til mælinga, alls em því 15 mælingar fyrir hvem stofn. Ýmsir útlitseiginleikar smær-
anna vom mældir með tveggja vikna millibili. Upphafspunktur var merktur með koparvír.
Tilraunin var slegin þrisvar það sumar.
í september vom tilraunareitimir vökvaðir með N15 til undirbúnings mælinga á N15 upptöku
sumar 1999.
Hvítsmárastofn Hlutfall smára sept. 1997 af heildaruppskeru, júní 1998 júlí 1998
AberHerald uppranalegt 89 1 8
AberHerald úrval 82 1 9
AberCrest upprunalegt 76 1 14
AberCrest úrval 79 1 9
Undrom uppmnalegt 88 8 49
Undrom úrval 70 18 68
AberHeraldXB od0 66 20 65
HoKv9238 64 25 72
Fyrsta sumarið var hlutfall smára hæst í bresku og sænsku stofnunum og öllu meira í þeim
uppmnalegu. Annað sumarið vom það vetrarþolnu stofnamir HoKv9238 og AberHerald-
xBodp sem höfðu hæst hlufall smára af heildarappskemnni. Undrom úrval gaf áberandi meiri
uppskem af smára en Undrom uppmnalegt sumarið 1998.