Skessuhorn - 26.02.2020, Page 26

MIÐVIKUDAGUR 26. FEBRúAR 202026
Vísnahorn
Sveinn Hannesson
kenndur við Elivoga var
á sinni tíð afburðahag-
yrðingur en átti til ýmsa
og nokkuð fjölbreytilega
tóna. Gat ort gullfalleg kvæði en ekki síður
háðs- eða skammarvísur og lifðu þær yfirleitt
betur. Um nágranna sinn Svein Bjarnason á
Illugastöðum orti Sveinn:
Vakir þrátt við vallarslátt,
verk er brátt að kalla.
Talar fátt en hyggur hátt;
heldur sátt við alla.
Tómas Jónsson sem bjó í Elivogum og varð
síðar aðalpersónan í bók Indriða G. „Þjófur í
Paradís“ varð uppvís að fullmikilli hirðusemi
í sambandi við skepnur annarra. Hlaut fyrir
það fæði og húnæði á vegum ríkisins um tíma
en eftir að hann kom þaðan var hann ásamt
fleirum sendur að sækja hross í útréttir. Þá
kvað Sveinn:
Hetjumennis hefur geð
harður enn í slarki.
Allir kenna kappann með
kóngsins brennimarki.
Einhverjum þótti þetta nú koma úr gler-
húsi þar sem Sveinn hafði legið undir grun
um að hafa fiktað eitthvað við mark á kind
og breytt sér í hag. Af því tilefni orti Olli á
Hjaltabakka:
Yfir bænum ólán hangir.
Ekki skiptir neinum togum,
flestir verða fingralangir
sem fara að búa í Elivogum.
Og Tómas R. Jónsson Blönduósi:
Sveinn er keyri í karlmanns mynd,
konungs reyr á snauða og ríka
þuklar eyru á hverri kind.
Kannske fleira skeður líka.
En Jón Jónsson á Eyvindarstöðum orti um
þetta:
Krummi í annan kroppa fer
kynnin bannar hollu.
Enn í manna minni er
miðhlutan á Kollu.
En talið var að breytt hefði verið marki á
kind sem hafði verið mörkuð með miðhlutað
hægra en auðvitað gat eyrað skemmst af öðr-
um orsökum. Enginn veit um þau mál leng-
ur en orðið loddi við og eftirfarandi komst á
flot:
Sökin er við kónginn kvitt,
kvíða þarf ei lengur.
En miðhlutað á mannorð sitt
markað hefur drengur.
Sveini var æði gjarnt að yrkja ljótt um aðra
hagyrðinga bæði til að reyna í þeim þolrifin
og hugsanlega einnig til að gera lítið úr þeim.
Eitt sinn var hann í uppskipunarvinnu og þar
með ungur maður sem honum var sagt að
væri liðtækur hagyrðingur. Sveinn hugðist nú
reyna kauða og ávarpar hann með ljótri vísu
sem ég hef reyndar aldrei heyrt en væri tölu-
verð þökk í ef einhver kynni þar skil á. Mað-
urinn sem var Þorvaldur Þórarinsson (Olli)
frá Hjaltabakka svaraði að bragði:
Heimskur kauði hyggjuflár,
hrotti nauðagrófur.
Dyggðasnauður Djöfuls ár
dæmdur sauðaþjófur.
Fer um hauður fleiprandi
fól með dauða æru,
álitssnauður andskoti
úlfur í sauðargæru.
Þegar dauði að dyrum ber
hjá dyggðasnauðum þjarki
dreginn kauði í eldinn er
eftir sauðamarki.
„Nú, þú yrkir þá svona,“ svaraði Sveinn og
átti ekki við Olla meira að sinni. Sveinn átti
það til að beita oflofi sem gat verið hverju níði
verra en illt að hafa á en svo verður svo sem
hver að áætla sjálfur hvernig heimilislífið var
á þeim bænum sem hann orti um:
Aldrei þrotnar ástin hjá
yfirskotnum muna,
hann með lotning horfir á
hjartadrottninguna.
Og í svokölluðum Enghlíðingabrag eru
þessar línur:
Flýti ég mér í feita ketið,
fullur getur lengi étið,
frúin hans á fríðleiksmetið
fögur eins og skýjadís.
Annað mál hvað átti að skilja þær línur bók-
staflega en þessar eru þó framsettar með bein-
um orðum og ekkert hálfkák:
Margan blekkti mannsins skraf,
miðlaði rógi í eyra.
Drengskap þekkti hann afspurn af
- ekki heldur meira.
Einn ágætur verslunarmaður á Sauðárkróki
sem eins og þá var títt forðaðist sérhæfingu
seldi þar á meðal fisk. Nú hugðist Sveinn
stofna til viðskipta en leist ekki á fiskmetið
þegar á átti að herða og afþakkaði viðskiptin
með þessari vísu:
Mannætunnar eðli er æ
okurs hampa fleini.
Fyrir úldið fiskihræ
fæst ei gull hjá Sveini.
Kaupmaður var að vonum lítt ánægður
með þessa kveðju og fékk Gunnar Einarsson
frá Bergskála (Gunnar Lands) til að svara fyrir
sig. Gunnar hafði alist upp í fátækt og á ein-
hverjum tímapunkti hafði hreppurinn þurft
að leggja einhverja aura með honum sem
þótti ekki sérstök virðing á þeim árum:
Haltu þig við hálendið,
helst það ávöxt gefur,
sæktu ekki í sjófangið
soltni fjallarefur.
Þessu svaraði Sveinn og sem fyrr ekki að
bregða því betra ef hann vissi hið verra:
Eðli er refs að bíta bein,
bryðja, glefsa og naga,
til að hvefsa karlinn Svein
keypti hann hreppsómaga.
Eftir þessi viðskipti tókust þeir jafnan í
hendur þegar fundum þeirra bar saman. En
um stórbónda sem var að flytjast burt úr
sveitinni orti Sveinn alllangt kvæði og þar í
er þetta erindi:
Því er skylt að þakka og minnast,
þoka ei frá réttum sanni,
varla býst ég við að kynnast
veglyndari dánumanni.
Ættarsvip af Agli ber´ann,
orðaleikni Grettis sterka,
spaki Njáll í anda er hann,
Ólafur Pá til rausnarverka.
Bóndi varð glaður við og tók upp hundrað
krónu seðil sem var töluvert fé á þeim árum
enda peningar yfirhöfuð lítið í umferð. Bað
menn rétta skáldinu og bætir svo við; „það
besta við þetta kvæði er að það er ekkert of-
lof í því.“
Með þökk fyrir lesturinn,
Dagbjartur Dagbjartsson
Hrísum, 320 Reykholt
S 435 1189 og 849 2715
dd@simnet.is
Fyrir úldið fiskihræ ­ fæst ei gull hjá Sveini
Síðastliðinn föstudag var hulunni
svipt af nýju nafni og merki ferða-
mannaleiðarinnar sem hefur geng-
ið undir vinnuheitinu Hringveg-
ur 2. Haldinn var kynningarfundur
á Ísafirði sem streymt var á þrem-
ur öðrum stöðum samtímis; Búð-
ardal, Patreksfirði og Hólmavík.
Nafnið sem varð fyrir valinu var
Vestfjarðaleiðin eða á ensku The
Westfjords Way. Vestfjarðaleiðin er
ferðamannaleið sem er um 950 km
löng og liggur um átta sveitarfélög
á Vestfjörðum og Dalabyggð. Lagt
er upp með að Vestfjarðaleiðin
verði aðdráttarafl fyrir svæðið allt
árið um kring en fyrsti áfangi þess
verður opnun Dýrafjarðarganga,
en í framhaldi af því er gert ráð fyr-
ir vinnu við heilsársveg um Dynj-
andisheiði. Menning, matur og
náttúra svæðanna fær að njóta sín
í ferðaleiðinni og bera einkennum
heimamanna vitni. Vestfjarðaleið-
in verður formlega opnuð samhliða
Dýrafjarðargöngum, sem reiknað
er með að verði opnuð um miðjan
september á þessa árs.
Nafnið Vestfjarðaleið hefur
skemmtilega tvíþætta merkingu,
að sögn skipuleggjenda, bæði sem
ferðamannaleið en einnig sem vís-
un í það að Vestfirðingar og þeirra
leiðir séu frábrugðnar öðrum.
Mörkunaráætlun, nafn og merki
var unnin af alþjóðlega ráðgjafafyr-
irtækinu Cohn & Wolfe á Íslandi,
en vinna við þróun leiðarinnar er
unnin í samstarfi við breska ráð-
gjafafyrirtækið Blue Sail.
Vinna við þróun ferðamannaleið-
arinnar hefur verið í gangi í rúmlega
eitt ár hjá Vestfjarðastofu og var
það kærkomin viðbót þegar Vestur-
landsstofa gekk til liðs við verkefnið
fyrir hönd Dalamanna. „Þetta er í
ákveðnum skilningi kalt ferðaþjón-
ustusvæði, en það á mikið inni og
ljóst að Vestfjarðaleiðin verður öfl-
ugur segull fyrir svæðið. Nú þegar
hefur skapast töluverður áhugi fyrir
leiðinni, bæði hjá erlendum blaða-
mönnum og ferðaheildsölum,“ seg-
ir Díana Jóhannsdóttir sviðsstjóri
hjá Vestfjarðastofu.
mm
Frá kynn-
ingarfundinum í
Búðardal.
Ljósm. Thelma
Harðardóttir.
Hulunni svipt af Vestfjarðaleiðinni
Nýja Vestfjarðaleiðin verður 950 km. að lengd.
Merki Vestfjarðaleiðarinnar.