Morgunblaðið - 30.06.2020, Blaðsíða 13

Ljósmynd/Stian Haraldsen
Öngþveiti Haraldsen fréttastjóri upplifði hreint áfall á Hróarskeldu árið 2000.
„Ég fór fyrst á Hróarskelduhátíð-
ina sumarið 1999 og varð hugfang-
inn um leið,“ segir Stian Haraldsen,
fréttastjóri hjá norska ríkisútvarp-
inu NRK, í samtali við Morgun-
blaðið þegar hann rifjar upp skelfi-
legan atburð á hátíðinni 30. júní
árið 2000, þegar níu hátíðargestir
krömdust til bana við aðalsvið há-
tíðarinnar á tónleikum bandarísku
þungarokksveitarinnar Pearl Jam
fyrir 20 árum upp á dag.
„Hátíðin 2000 byrjaði alveg eins
og 1999. Þetta risastóra hátíðar-
svæði, tónleikar heimsþekktra
listamanna frá hádegi til miðnættis
og stemmningin maður, ímyndaðu
þér,“ rifjar Haraldsen upp. „Ég
man svo vel eftir hátíðinni 2000,“
segir fréttastjórinn dreyminn, „við
keyptum okkur fánastangir svo við
gætum flaggað á tjaldstæðinu okk-
ar og ég man hve við hlökkuðum til
fimmtudagsins og fyrstu tónleik-
anna.“ Viðtalið við Haraldsen má
lesa í heild sinni á mbl.is.
20 ár frá Hróarskeldu-
slysinu árið 2000
 „Þetta var djöfulleg upplifun“
FRÉTTIR 13Erlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 30. JÚNÍ 2020
HAGI ehf Stórhöfða 37 • 110 Reykjavík • S. 414-3700 • hagi@hagi.is • Hagi ehf HILTI
Hágæða
vinnuföt
í miklu úrvali
Sérmerkjum fyrir fyrirtæki
Verkfæri og festingar
Mikið úrval af öryggisvörum
Nú fástSnickers vinnuföt í
Atli Steinn Guðmundsson
atlisteinn@mbl.is
Hæstiréttur Bandaríkjanna kvað í gær
upp þann dóm að lög Louisiana-ríkis
um fóstureyðingar stönguðust á við
stjórnarskrá Bandaríkjanna. Í löggjöf
ríkisins, sem nú er fallin í ónáð Hæsta-
réttar, var kveðið á um að læknum,
sem vísuðu sjúklingum sínum til fóst-
ureyðingar, væri gert að hafa svokallað
innlagnarsamkomulag eða innlagnar-
leyfi, „admitting privileges“ á ensku,
við ákveðin sjúkrahús svo unnt væri að
vísa þunguðum sjúklingum þangað til
fóstureyðingar.
Gengur í berhögg
Þetta fyrirkomulag töldu fimm af
níu dómurum Hæstaréttar íþyngja
barnshafandi konum verulega, en
niðurstaða meirihlutans gengur í ber-
högg við skoðanir og málflutning sam-
taka sem berjast gegn fóstureyðingum
vestanhafs og er um leið fyrsti dómur
bandaríska Hæstaréttarins, sem hefur
með umdeildari málefni á sviði fóstur-
eyðinga að gera, síðan stjórn sitjandi
Bandaríkjaforseta settist að völdum.
Lögin umdeildu, sem sett voru árið
2014, mæltu svo fyrir, að læknar gætu
ekki vísað barnshafandi sjúklingum
sínum til fóstureyðingar á sjúkrahúsi
sem væri fjær stofu hvers læknis en 30
amerískar mílur, eða 48 kílómetrar, og
hnigu rök Louisiana-ríkis að því að
með þeirri lagasetningu væru óþarf-
lega löng ferðalög ekki lögð á barni
auknar konur.
Sitt sýnist hverjum
Andmælendur laganna umdeildu
bentu þá þegar á, að með því að binda
slík fyrirmæli lögum væru valkostir
barnshafandi kvenna um fóstureyð-
ingu verulega rýrðir og bryti lagasetn-
ingin þar með í bága við almenn rétt-
indi manneskjunnar til að taka
ákvarðanir er tækju til lífs hennar og
frelsis.
Forleik niðurstöðu réttarins í gær
má rekja til dómsmáls June-heilsu-
gæslunnar gegn Russo í hverju
Hæstarétti var fólgið að ákvarða
hvort lög Louisiana stæðust stjórn-
arskrá Bandaríkja Norður-Ameríku.
Handgengin trúarsöfnuðum
Málflutningsmenn ríkisins héldu
því sjónarmiði sínu á lofti við réttar-
höldin, að fyrir Louisiana vekti ekki
annað en að gæta réttar kvenna og
heilsu þeirra. Því til andmæla héldu
lögmenn, vilhallir frjálsu vali um fóst-
ureyðingar og rétthæfi kvenna yfir
eigin líkama, því fram, að líkamlegir
kvillar fylgdu sjaldnast í kjölfar fóst-
ureyðingar auk þess sem sum sjúkra-
hús ríkisins væru handgengin trúar-
söfnuðum og leyfðu hreinlega ekki
eyðingu fósturs af þeim ástæðum.
Dómstóll á millidómstigi hafði áður
komist að þeirri niðurstöðu að fóstur-
eyðingarlög Louisiana gengju ekki í
berhögg við stjórnarskrá landsins,
harla ólíklegt mætti telja að nokkurri
læknastofu væri gert að loka dyrum
sínum að óbreyttri löggjöf og lögin því
ekki talin andstæð stjórnskipunarlög-
um.
Stephen Breyer hæstaréttardóm-
ari féllst ekki á niðurstöðu millidóms-
ins og snerust Ruth Bader Ginsburg,
Sonia Sotomayor og Elena Kagan á
sveif með honum, auk dómsforsetans
John Roberts sem þekktur hefur ver-
ið að því að strjúka íhaldssömum
Bandaríkjamönnum andhæris.
AFP
Óður til lífsins Andstæðingur fóstureyðinga sveiflar skilti sínu við Hæstarétt Bandaríkjanna í Washington í gær.
Lög um fóstureyðingar
talin andstæð stjórnarskrá
 Innlagnarsamkomulag ólöglegt  Fimm af níu dómurum Hæstaréttar einhuga
Andstæð
stjórnarskrá
» Umdeild lög um fóstureyð-
ingar í Louisiana talin andstæð
stjórnarskrá
» Fimm af níu dómurum
Hæstaréttar Bandaríkjanna á
einu máli
» Segja sjúkrahús handgengin
sértrúarsöfnuðum
» Dómurinn þvert á skoðanir
andstæðinga fóstureyðinga
Norska flugfélagið Norwegian er
hætt við að kaupa 97 nýjar far-
þegaþotur af Boeing-flugvélaverk-
smiðjunum auk þess sem það
greinir frá málaferlum á hendur
Boeing fyrir að hafa kostað félagið
gríðarlegar fjárhæðir vegna Max-
flugvélanna umdeildu sem talið er
að kostað hafi á fjórða hundrað
mannslíf síðustu ár vegna MCAS-
hugbúnaðar vélanna.
Farþegaþoturnar sem Norwegi-
an hættir nú við að kaupa eru
fimm 787 Dreamliner-þotur og 92
þotur af gerðinni 737 Max. Auk
þess hyggst norska lággjaldaflug-
félagið leita réttar síns fyrir dóm-
stólum og freista þess þar að end-
urheimta fyrirframgreiðslur vegna
vörupantananna sem nú hafa verið
afturkallaðar.
Slíta hreyflum örar
Ber Norwegian enn fremur við
þrálátum vandamálum er tengjast
Draumafleyinu svonefnda, 787-
vélinni, og hefur ásamt fleiri flug-
félögum haldið því fram að hreyfl-
ar Dreamliner-vélanna, sem Rolls-
Royce framleiðir, slitni mun hrað-
ar en sambærilegir hreyflar eldri
véla, vandamál sem norska ríkis-
útvarpið NRK hefur reglulega
fjallað um frá því árið 2013 auk
þess sem Norwegian kvartar und-
an varahlutaþjónustu Boeing sem
flugfélagið telur verulega ábóta-
vant.
AFP
Prufa Boeing 737 prófuð í gær.
Afpanta
97 þotur
frá Boeing
 Draumafley
reyndist martröð