Morgunblaðið - 04.07.2020, Blaðsíða 23

FRÉTTIR 23Erlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 4. JÚLÍ 2020
Stefán Gunnar Sveinsson
sgs@mbl.is
Bresk stjórnvöld tilkynntu í gær að
ferðamenn frá um sextíu ríkjum
myndu ekki lengur þurfa að dvelja í
14 daga sóttkví við komuna til Eng-
lands. Þessi breyting mun gilda frá
og með 10. júlí næstkomandi, en
hún nær ekki enn sem komið er til
Skotlands, Wales eða Norður-Ír-
lands.
Ísland, Noregur, Danmörk og
Finnland eru á meðal þeirra ríkja
sem Bretar telja örugg, en Svíþjóð
er ekki á listanum. Þá eru hvorki
Bandaríkin né Kína undanskilin
sóttkvínni, en ferðalangar frá Hong
Kong verða það.
Mörg af ríkjunum hafa á móti
samið við bresk stjórnvöld um að
breskir ferðalangar muni sömuleiðis
geta ferðast á móti án þess að
þeirra bíði 14 daga sóttkví.
Þá munu krár og veitingastaðir fá
að opna á ný í Bretlandi í dag eftir
þriggja mánaða lokun, og hvatti
Boris Johnson, forsætisráðherra
Bretlands, landa sína til þess að
fagna þeim áfanga á ábyrgan hátt.
Segir ríki þurfa „að vakna“
Nærri 11 milljónir manna hafa nú
smitast af kórónuveirunni og rúm-
lega 523.000 látist af völdum hennar.
Michael Ryan, einn af framkvæmda-
stjórum Alþjóðaheilbrigðisstofn-
unarinnar sagði brýnt að ríki heims
færu að „vakna“ til vitundar um
stöðuna sem væri grafalvarleg.
„Gögnin ljúga ekki. Staðan lýgur
ekki,“ sagði Ryan og bætti við að
ekki væri of seint að grípa í taumana
í heimsfaraldrinum.
Vísaði Ryan þar meðal annars til
þess að nýjum tilfellum kórónuveir-
unnar hefur fjölgað hratt að und-
anförnu. Í Bandaríkjunum fjölgaði
tilfellum til dæmis um rúmlega
53.000 á einum sólarhring, og var
það annan daginn í röð sem meira
en 50.000 ný tilfelli voru skráð.
Rúmlega 2,7 milljónir manna hafa
nú smitast af veirunni í Bandaríkj-
unum og um það bil 129.000 látist.
Er gert ráð fyrir að fjöldi tilfella
vestanhafs fari yfir þrjár milljónir í
næstu viku, en Bandaríkjamenn
halda upp á þjóðhátíðardag sinn í
dag, 4. júlí.
Hafa ríki í sunnan- og vestanverð-
um Bandaríkjunum neyðst til þess
að loka veitingahúsum og öðrum
samkomustöðum á ný, og hefur það
varpað skugga yfir komandi hátíðar-
höld.
Þá fyrirskipaði Greg Abbott,
ríkisstjóri Texas, að setja á grímu-
skyldu í þeim sýslum ríkisins þar
sem fleiri en 20 tilfelli hafa greinst.
AFP
Faraldur Heilbrigðisstarfsmenn í Houston huga að kórónuveirusjúklingi.
Afnema sóttkví fyrir suma
 Um 60 ríki á lista breskra stjórnvölda yfir örugg ríki  Meira en 50.000 dagleg
tilfelli í Bandaríkjunum  Skuggi veirunnar vomir yfir þjóðhátíðardeginum
Atli Steinn Guðmundsson
atlisteinn@mbl.is
Evrópskar löggæslustofnanir leystu
á fimmtudag frá skjóðunni um fíkni-
efnamál sem vart á sér hliðstæðu í
álfunni hvað umfang varðar. Er þar
á ferð hið svokallaða EncroChat-mál
er dregur nafn sitt af dulkóðuðum
samskiptamiðli sem tæknimönnum
frönsku lögreglunnar tókst að hlera.
Rannsókn málsins hófst árið 2017
og stóð fram í júní á þessu ári. Munu
framhaldsrannsóknir þó skipta
hundruðum, að því er Tine Holle-
voet, upplýsingafulltrúi evrópsku
löggæslustofnunarinnar Europol,
sagði í samtali við mbl.is í gær.
Óttuðust ekki hleranir
EncroChat er dulkóðað símkerfi
byggt á farsímum sem hvorki eru
búnir myndavél, hljóðnema né GPS-
búnaði. Kerfið byggir á tvöföldu
stýrikerfi, annars vegar hluta sem
gerir það að verkum að farsímanet-
kerfi telja sig greina hefðbundna far-
síma, hins vegar hluta sem hvergi er
sýnilegur.
Notendur EncroChat, sem þar til
um miðjan júní voru um 60.000, töldu
samskipti sín óhleranleg og skipu-
lögðu flutninga margra tonna af
fíkniefnum um gervalla Evrópu. Í
kjölfar þess að flett var ofan af sam-
skiptamiðlinum handtók lögregla í
Bretlandi, Frakklandi og Hollandi
hátt í eitt þúsund manns auk þess að
leggja hald á tugi tonna af fíkni-
efnum og andvirði milljarða króna í
reiðufé.
Málið afhjúpar að sögn Europol
aðeins toppinn á gríðarstórum ísjaka
skipulagðrar glæpastarfsemi í
Evrópu.
Treystu kerfinu
eins og nýju neti
 Eitt stærsta fíkniefnamál Evrópu
Ljósmynd/National Crime Agency
Breiðari spjótin Bresk lögregla
knýr dyra við rannsókn málsins.
Emmanuel Macron Frakklands-
forseti skipaði í gær Jean Castex
sem næsta forsætisráðherra Frakk-
lands, en Edouard Philippe, sem
gegnt hefur stöðunni síðastliðin
þrjú ár, sagði af sér eftir að flokkur
Macrons, En Marche!, beið afhroð í
sveitarstjórnarkosningum.
Eins og Philippe var Castex upp-
haflega í Repúblíkanaflokknum,
flokki franskra hægrimanna, en
hann var áður ráðgjafi Nicolas Sar-
kozy, þáverandi Frakklands-
forseta, í félagsmálum.
Ákvörðun Macrons þótti koma
nokkuð á óvart og töldu sumir
stjórnmálaskýrendur í Frakklandi
hana sýna að Macron vildi sjálfur
hafa beinni ítök við stjórn landsins.
FRAKKLAND
AFP
Frakkland Philippe (t.v.) afhenti Cas-
tex lyklavöldin að forsætisráðuneytinu.
Philippe segir af sér
eftir kosningaósigur
Andrés Breta-
prins lýsti því yfir
í gær að hann
væri „furðu lost-
inn“ vegna ásak-
ana um að hann
hefði ekki verið
liðlegur við rann-
sókn bandarískra
saksóknara á
barnaníðsmáli
Jeffrey Epstein.
Sögðu lögfræðingar prinsins að
hann hefði boðið saksóknurunum
aðstoð sína oftar en einu sinni á
þessu ári, og að minnsta kosti tvisv-
ar haft samband að fyrra bragði.
Eitt af fórnarlömbum Epsteins
hefur sakað Andrés um að hafa
nauðgað sér þegar hún var undir
lögaldri. Prinsinn hefur neitað ásök-
ununum.
BRETLAND
Andrés furðar sig á
ásökun saksóknara
Andrés
Bretaprins
Skemmdarverk voru unnin á styttu
Litlu hafmeyjarinnar í Kaup-
mannahöfn í fyrrinótt. Krotuðu
skemmdarvargarnir setninguna
„Racist Fish“ á stall hafmeyjar-
innar og límdu límmiða yfir brjóst
hennar. Lögreglan í Kaupmanna-
höfn sagðist vera að rannsaka mál-
ið, en ekki var ljóst hver tilgang-
urinn með skemmdarverkunum
var.
Styttan fræga er gerð eftir aðal-
söguhetjunni úr samnefndu ævin-
týri H.C. Andersen frá árinu 1837,
en styttan, sem Edvard Eriksen
bjó til, var reist árið 1913.
Þetta er ekki í fyrsta sinn sem
styttan verður að skotspæni
skemmdarvarga, en höfuð hennar
var fjarlægt bæði árið 1964 og svo
aftur árið 1998. Þá var handleggur
styttunnar sagaður af henni árið
1984 og styttan öll sprengd af stalli
sínum árið 2003. Slapp hún þó bara
með örfáar skrámur í það skiptið.
Erfitt að sjá tenginguna
Stundum hafa skemmdarverkin
haft pólitíska tengingu, en síðast í
janúar málaði einhver „Frelsum
Hong Kong“ á sama stað.
Sérfræðingar í verkum H.C.
Andersen hafa hins vegar klórað
sér í kollinum vegna áletrunarinnar
nú. Ane Grum-Schwensen, sérfræð-
ingur við H.C. Andersen-stofnunina
í Háskóla Suður-Danmerkur, sagði
við fréttastofu TV2, að vissulega
væri hægt að lesa alls kyns merk-
ingar út úr bókmenntaverkum. „Ég
á hins vegar nokkuð erfitt með að
sjá hvað gæti talist til kynþátta-
hyggju í Litlu hafmeyjunni,“ sagði
hún.
Þetta er ekki eina styttan í
Kaupmannahöfn sem hefur orðið
fyrir skemmdarverkum undan-
farnar vikur, en einnig hefur verið
krotað á styttur af Hans Egde,
kristniboða í Grænlandi, Mahatma
Gandhi og Kristjáni IV., sem ríkti
frá 1588 til 1648.
Skemmdarverk á Litlu hafmeyjunni
 „Racist Fish“ krotað á stall stytt-
unnar  Fleiri styttur skemmdar
AFP
Krot Lögreglan í Kaupmannahöfn
rannsakar nú skemmdarverkin.