Morgunblaðið - 28.08.2020, Page 12

12 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 28. ÁGÚST 2020
Sími 555 2992 og 698 7999
Hátt hlutfall Omega 3 fitusýra
Gott fyrir:
• Maga- og þarmastarfsemi
• Hjarta og æðar
• Ónæmiskerfið
• Kolesterol
• Liðina
Læknar mæla með selaolíunni
Selaolían fæst í: Apótekum, Þín verslun Seljabraut, heilsuhúsum, Fjarðarkaupum, Fiskbúðinni Trönuhrauni, Hafrúnu og Melabúð
Óblönduð
– meiri virkni Selaolía
Égheyrði fyrst um Selaolíuna í gegnum kunningja minn en
konan hans hafði lengi glímt við það sama og ég, - stirðleika
í öllum liðum og tilheyrandi verki. Reynsla hennar var það góð
að ég ákvað að prufa. Fyrstu tvo mánuðina fann ég litlar
breytingar, en eftir þrjá mánuði var ég farin að geta gengið
niður stiga á vinnustað mínum sem ég hafði ekki getað
áður. Ein góð „aukaverkun“ fylgdi í kjölfarið, ég var
með frekar þurra húð um allan líkamann, en eftir
að ég fór að nota Selaolíuna hvarf sá þurrkur og
húð mín varð silkimjúk. Ég hef nú notað
Selaolíuna í eitt og hálft ár og þakka henni
bætta líðan og heilsu.
Guðfinna Sigurgeirsdóttir.
„Eftir þrjá mánuði var ég farin að geta gengið niður stiga
á vinnustað mínum sem ég hafði ekki getað áður.“
BAKSVIÐ
Stefán E. Stefánsson
ses@mbl.is
Mikil hreyfing hefur verið á húsnæð-
islánamarkaði að undanförnu. Sífellt
fleiri kjósa að endurfjármagna eldri lán
og nýta það lága vaxtastig sem orðið
hefur að veruleika vegna drastískra
stýrivaxtalækkana Seðlabankans und-
anfarin misseri. Í mörgum tilvikum hef-
ur fólk náð að lækka greiðslubyrði sína
verulega og nær allir sem taka ný lán
vegna húsnæðiskaupa eða endurfjár-
magna eldri lán, kjósa óverðtryggða
vexti og breytilega.
Þessi þróun, sem hefur komið afger-
andi fram í hagtölum Seðlabankans síð-
ustu mánuði, varð að umtalsefni á kynn-
ingarfundi í bankanum fyrr í vikunni
þar sem Ásgeir Jónsson seðlabanka-
stjóri kynnti þá ákvörðun peninga-
stefnunefndar að halda meginvöxtum
bankans í 1%. Þeir hafa aldrei verið
lægri en nú. Rannveig Sigurðardóttir,
varaseðlabankastjóri peningastefnu,
lagði þar orð í belg og sagði bankann
hafa augun á þessari þróun enda geti
hún haft afleiðingar sem ekki sé víst að
heimilin hugi að.
Hefur aukið ráðstöfunartekjur
„Það er í sjálfu sér jákvætt að fólk
nýti þetta ástand og þýðir að aðgerðir
bankans eru að skila tilætluðum ár-
angri við að auka ráðstöfunartekjur
heimilanna. En greiðslubyrði óverð-
tryggðra lána er almennt þyngri og
næmari fyrir vaxtabreytingum en fólk
er vant þegar kemur að verðtryggðum
lánum. Við höfum ákveðnar áhyggjur af
því að fólk taki ekki nægilega mið af
þessu í ljósi þess að núverandi vaxtastig
mun ólíklega vara til lengri tíma litið,“
segir Rannveig í samtali við Morgun-
blaðið.
Bendir hún á að í nóvember síðast-
liðnum hafi komið fram í Peningamál-
um, riti Seðlabankans sem kemur út
fjórum sinnum á ári, að „hlutlausir“
nafnvextir Seðlabankans væru í kring-
um 4,5% hér á landi. Til að einfalda
þetta nokkuð má segja að hlutlausir
vextir séu þeir vextir sem þarf til að
halda jafnvægi milli eftirspurnar og
framboðs.
„Vegna efnahagslegra áhrifa farald-
ursins eru stýrivextir 1% og því langt
undir því sem væri ef hagkerfið væri í
sæmilegu jafnvægi.“
Lágir vextir í kortunum
Rannveig ítrekar þó að nú séu marg-
ir á þeirri skoðun að vextir muni hald-
ast mjög lágir til lengri tíma. Stundum
sé haft á orði að þeir verði lágir til lang-
tíma (e. low for long) og sumir leyfi sér
jafnvel að halda því fram að þetta
ástand sé komið til að vera (e. low for-
ever). Hins vegar megi ekki ganga að
því vísu, staða mála geti breyst hratt
eins og atburðir ársins 2020 sýni glögg-
lega.
„Það er einfaldlega mikilvægt að
fólk geri ráð fyrir því að greiðslubyrðin
geti hækkað talsvert og að það megi
ekki spenna bogann þannig að núver-
andi greiðslubyrði sé við ystu þol-
mörk.“ Spurð út í hvort Seðlabankinn
telji að byggjast sé upp kerfislæg
áhætta vegna óverðtryggðra lána og
breytilegra vaxta segir Rannveig svo
ekki vera.
„Samkvæmt því sem við sjáum eru
veðsetningarhlutföll heimilanna al-
mennt lág í sögulegu samhengi og því
ættu heimilin að vera vel í stakk búin til
að standa af sér slíkar hækkanir. En
líkt og við höfum ítrekað áður þá erum
við viðbúin að bregðast við ef að því
kemur að vísbendingar myndast um
ósjálfbæra skuldsetningu og við teljum
að fjármálastöðugleika sé ógnað.“
Greiðslubyrðin gæti hækkað
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Lán Rannveig segir í samtali við Morgunblaðið að staða mála geti breyst hratt, eins og atburðir ársins 2020 sýni vel.
 Varaseðlabankastjóri segir fagnaðarefni að heimilin endurfjármagni húsnæðislán og bæti vaxtakjör
 Segir að fólk verði að gera ráð fyrir hækkandi greiðslubyrði, einkum þegar um óverðtryggð lán er að ræða
Húsnæðislán bankanna og þróun stýrivaxta frá ársbyrjun 2013
Ný húsnæðislán í hverjum mánuði, ma.kr. frá janúar 2013 til júlí 2020*
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
-5
6,75%
6,00%
5,25%
4,50%
3,75%
3,00%
2,25%
1,50%
0,75%
0%
-0,75%
Húsnæðislán með breytilegum vöxtum ma.kr.
Húsnæðislán með föstum vöxtum ma.kr.
Meginvextir Seðlabanka Íslands,%
2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
Lán, ma.kr Ve
xt
ir,
%
Júlí 2020
45,4 ma.kr
12,9 ma.kr
10,1 ma.kr
-3,2 ma.kr
1,0%
5,375%
5,75%
4,5%
4,5%
* Að frádregnum uppgreiðslum. Heimild: Seðlabanki Íslands.
Ef núverandi meginvextir myndu
hækka upp í „hlutlausa“ vexti
bankans, þýddi það hækkun upp
á 3,5 prósentur. Ef breytilegir
óverðtryggðir vextir, sem nú eru í
kringum 3,5%, spegluðust einn
á móti einum, myndi það þýða að
þeir hækkuðu í 7%. Það myndi
hafa veruleg áhrif á greiðslu-
byrði þeirra lána sem um ræðir.
Sem dæmi má taka fyrsta
kaupanda sem kaupir 35 millj-
óna króna eign, tekur grunnlán
fyrir 70% af kaupverði til 40 ára
með 3,5% breytilegum vöxtum
og viðbótarlán fyrir 15% af kaup-
upphæðinni til 15 ára með 4,5%
breytilegum vöxtum. Lauslegir
útreikningar sýna að greiðslu-
byrði hans gæti aukist úr 144
þúsundum í 216 þúsund á mán-
uði ef vextir hækka um 3,5 pró-
sentur, þ.e. í 7%.
Mikil áhrif á
greiðslubyrði
MYNDI AUKAST UM 50%