Morgunblaðið - 03.10.2020, Blaðsíða 27

27
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. OKTÓBER 2020
Framkvæmdir Þó komið sé fram í október viðrar enn til steypuframkvæmda. Vetur konungur bíður þó handan við hornið.
Kristinn Magnússon
Mínar fyrstu tillögur eftir að
ég settist í borgarstjórn voru
sparnaðar- og hagræðing-
artillögur. Þær hafa síðan verið
eitur í beinum borgarstjóra og
meirihlutans. Hefði verið tekið
tillit til þeirra strax í upphafi
kjörtímabilsins væri staða
Reykjavíkurborgar allt önnur í
dag. Umfangsmesta tillagan
gekk út á að skilgreina lögbund-
ið hlutverk Reykjavíkur, skil-
greina grunnþjónustu og for-
gangsraða í rekstrinum. Önnur
tillaga gekk út á að skera niður
utanlandsferðir til mikilla muna
því í leiðinni sparaðist dagpen-
ingagreiðslur og hótelkostnaður.
Sú tillaga hlaut sömu örlög.
Borgarstjóri og meirihlutinn
felldi hana. Aldrei datt mér í
hug að tillagan fengi braut-
argengi eins og nú hefur raun-
gerst vegna COVID-19. Af
þessu tilefni lagði ég fram fyr-
irspurn til skriflegs svars í borg-
arráði sem var svohljóðandi:
„Hvað hefur ferðakostnaður Reykjavíkur lækkað mikið á
fyrstu níu mánuðum ársins miðað við árið 2019? Óskað er
eftir sundurliðun fyrir A-hluta, með öllum undirstofnunum,
sundurliðun fyrir yfirstjórn án undirstofnana og samstæð-
unnar í heild.“ Með ferðakostnaði er átt við ferðalög, hót-
elkostnað, uppihald og dagpeninga á Íslandi og erlendis.
Hið skriflega svar er gallað að því leyti að ekki er birtur
ferðakostnaður fyrir samstæðuna í heild og hefur fyr-
irspurnin því verið lögð fram aftur. En lítum á ferðakostn-
að borgarsjóðs (A-hluta). Svarið/samanburðurinn nær ein-
ungis til fyrstu sex mánaða áranna 2019 og 2020 þrátt fyrir
að beðið hafi verið um níu mánaða yfirlit. Ferðakostnaður
fyrstu sex mánuði ársins 2020 er 66,5% lægri en á sama
tímabili ársins 2019 eða sem nemur rúmum 44 milljónum
króna. Eins og allir vita má segja að landið hafi lokast í
byrjun mars og ekki sér fyrir endann á því ástandi, því
miður. Því er hægt að fullyrða að sparnaðurinn komi til
með að hækka um tugi prósenta og fara langt yfir 100
milljónir þegar árið verður gert upp. Til hamingju Reyk-
víkingar – loksins fann ég sparnað í rekstrinum þótt ástæð-
urnar séu miður skemmtilegar. Með tilkomu tækninnar
sem tekin var fyrir alvöru í notkun í COVID-19 eru engin
rök fyrir öðru en að draga stórlega úr öllum utanlands-
ferðum og ná fram sparnaði í rekstri fyrir útsvarsgreið-
endur til allrar framtíðar.
Eftir Vigdísi
Hauksdóttur
» Ferðakostn-
aður fyrstu
sex mánuði árs-
ins 2020 er
66,5% lægri en á
sama tímabili
ársins 2019 eða
sem nemur
rúmum 44 millj-
ónum króna.
Vigdís Hauksdóttir
Höfundur er lögfræðingur og borgarfulltrúi Miðflokksins.
vigdis.hauksdottir@reykjavik.is
Óvæntur
sparnaður
Það var langþráður
áfangi þegar Mennta-
skólinn á Ísafirði var
stofnaður árið 1970 eft-
ir áralanga baráttu
Vestfirðinga. Fyrsti
skólameistarinn, Jón
Baldvin Hannibalsson,
hefur í endurminn-
ingum lýst því hvernig
hann byrjaði með eina
skúringafötu – jú, og
símtólið sem hann tal-
aði óspart í til þess að laða nem-
endur og kennara að skólanum.
Honum varð vel ágengt. Skólinn var
settur í Alþýðuhúsinu á Ísafirði í
byrjun október það sama haust og
fjórum árum síðar útskrifuðust það-
an 30 nýstúdentar.
Fyrstu árin
Menntaskólinn á Ísafirði á vísan
stað í hjarta greinarhöfundar sem
hefur bæði verið nemandi við skól-
ann og skólameistari hans.
Á menntaskólaárum mínum varð
ég aðnjótandi tveggja meistara skól-
ans, því að Bryndís Schram leysti
eiginmann sinn af skólaárið 1976-77.
Kennslan fór fram í gamla barna-
skólahúsinu þar sem næddi inn um
hverja glufu á köldum vetr-
armorgnum og ekki sást út um rúð-
urnar fyrir frostrósum. Syfjuð og lú-
in hírðumst við í lopapeysum undir
beygingarreglum
þýskunnar og leynd-
ardómum eðlisfræð-
innar. Í löngufrímín-
útum léttum við okkur
lífið með kókómjólk og
heitum súkkulaðisnúð
úr Gamla-bakaríi.
Við stjórnvölinn voru
áhugasamir og lífs-
glaðir skólastjórn-
endur og einvala kenn-
aralið – tilvonandi
fjölmiðlahaukar, rithöf-
undar, pólitíkusar og
fræðimenn sem áttu
eftir að láta að sér kveða á vettvangi
þjóðlífsins.
Þetta voru góð ár.
Fyrir Vestfirði, ekki síst Ísafjörð,
var skólinn happafengur. Ungmenni
gátu nú sótt sér framhaldsskóla-
menntun í heimabyggð en þurftu
ekki lengur að vera fjarvistum frá
fjölskyldum og ástvinum svo mán-
uðum skipti. Menntaskólinn laðaði
að ungt og fjölhæft fólk víðsvegar að
og það setti svip sinn á bæjarbrag-
inn. Bryndís var menningarsprauta.
Hún setti upp leikhópa, stóð fyrir
myndlistarsýningum og upplestrum,
og stofnaði kvöldskóla sem var vísir
að Fræðslumiðstöð Vestfjarða sem
seinna varð.
Umbrotatímar
Mikið vatn hefur síðan til sjávar
runnið og umskipti orðið í skóla-
starfi. Árið 1990 runnu Iðnskóli Ísa-
fjarðar (stofnaður 1905) og hús-
mæðraskólinn Ósk (stofnaður 1912)
undir hatt Menntaskólans á Ísafirði.
Fimm árum síðar varð hann að
Framhaldsskóla Vestfjarða, en end-
urheimti svo sitt upprunalega heiti
aldamótaárið 2000.
Þegar ég kom til starfa sem skóla-
meistari Menntaskólans á Ísafirði,
haustið 2001, var skólinn til húsa á
Torfnesi þar sem einnig hafði verið
byggt verknámshús. Verulegar
breytingar höfðu orðið á skipulagi
og námsframboði og allt stefndi það
fram á við. Gengi skólans var þó
hallandi um þær mundir. Samfelld
og viðvarandi nemendafækkun hafði
verið árin á undan, brottfall úr námi
verulegt og erfitt að fá rétt-
indakennara til starfa. Haustið sem
ég hóf störf var innan við þriðjungur
kennaraliðsins með kennsluréttindi.
Verkefnin voru því ærin sem biðu
nýs skólameistara og nú var hafist
handa. Að ári liðnu var komið að
skólanum samhent stjórnendateymi
sem ásamt skólameistara lét hendur
standa fram úr ermum við að gera
viðeigandi úrbætur, stemma stigu
við brottfallinu og rétta af halla-
reksturinn.
Fimm árum síðar höfðu öll mark-
mið náðst.
Framsækni og gróska
Í skýrslu Félagsvísindastofnunar
HÍ um starfsumhverfi Mennta-
skólans á Ísafirði umrætt tímabil
kemur fram að á þessum fáu árum
skipaði skólinn sér í hóp framsækn-
ustu og best reknu framhaldsskóla
landsins. Nemendum fjölgaði um
þriðjung, brottfall minnkaði um
meira en helming og hlutfall rétt-
indakennara snerist við, fór úr 30% í
70%. Komið var upp fullburða húsa-
smíðadeild ásamt nýrri verkmennta-
aðstöðu fyrir byggingagreinar.
Brunavarnir voru endurbættar sem
og aðgengi fyrir fatlaða og heima-
vistin endurnýjuð. Gerðar voru úr-
bætur í kennslustarfi og náms-
framboði. Sett var á laggirnar
kvöldnám fyrir fólk með erlendan
bakgrunn, stofnað foreldrafélag við
skólann og efnt til árlegra skóla-
þinga. Er þó ekki allt upp talið af
þeirri grósku sem í gangi var. Árið
2005 var efnt til mikillar hátíðar í til-
efni af 100 ára afmæli iðnnáms á Ísa-
firði. Forseti Íslands heiðraði skól-
ann af því tilefni.
Þetta voru spennandi tímar – gef-
andi en krefjandi. Afraksturinn var
umtalsverður.
Áskoranir enn á ný
En allt er breytingum undirorpið
og enginn árangur er sjálfgefinn.
Samkvæmt nýlegri úttekt á starfi
Menntaskólans á Ísafirði er skólinn
nú enn á ný að kljást við gamla
drauga. Hröð fækkun nemenda er
áhyggjuefni og erfiðlega gengur að
laða réttindakennara að skólanum,
eins og fram kemur í úttektinni sem
gerð var 2015.
Hvernig mál hafa þróast síðan
getur greinarhöfundur ekki dæmt
um. Hitt veit ég, að með samhentu
átaki og góðum vilja er allt hægt.
Það sannaðist við stofnun skólans og
á velmektarárum hans. Mennta-
skólinn á Ísafirði stendur á 50 ára
gömlum merg. Hann hefur alla burði
til að vera sá samfélagsstólpi sem
honum var ætlað að vera. Vestfirð-
ingar eiga mikið undir því að þessi
veigamikla menntastofnun þeirra
haldi velli og sé fær um að næra
samfélag sitt með menntun ung-
menna og sem mikilvægur vinnu-
staður.
Menntaskólanum á Ísafirði óska
ég giftu og heilla í hans þýðing-
armikla hlutverki um ókomin ár.
Eftir Ólínu Kjerúlf
Þorvarðardóttur » Vestfirðingar eiga
mikið undir því að
þessi veigamikla
menntastofnun þeirra
haldi velli og sé fær um
að næra samfélag sitt
með menntun ung-
menna.
Ólína Kjerúlf
Þorvarðardóttir
Höfundur er fv. skólameistari
Menntaskólans á Ísafirði.
olinathorvardar@gmail.com
Menntaskólinn á Ísafirði 50 ára – litið yfir farinn veg