Morgunblaðið - 16.10.2020, Blaðsíða 2

2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 16. OKTÓBER 2020
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 569 1100 Fulltrúar ritstjóra Sigtryggur Sigtryggsson sisi@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson aij@mbl.is Andrés Magnússon andres@mbl.is Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson ritstjorn@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson
menning@mbl.is Viðskipti Stefán E. Stefánsson vidskipti@mbl.is Íþróttir Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Jón Pétur Jónsson netfrett@mbl.is Smartland Marta María Jónasdóttir smartland@mbl.is Umræðan | Minningar mbl.is/sendagrein Prentun Landsprent ehf.
26.-30. október 2020
5 dagsetningar í boði
Ökuland ehf.
Ökuskóli
Akstursþjálfun á Íslandi
fyrir ökumenn og eigendur rútubíla
sem og aðra áhugasama
• Metin til endurmenntunar bílstjóra
• Akstursþjálfun á æfingasvæði í Hafnarfirði
• Verð 45.000.-
• Skráning: www.bit.ly/okuland
• Minnum á mögulega styrki.
Nánari upplýsingar: www.okuland.is
Höskuldur Daði Magnússon
hdm@mbl.is
„Við erum afskaplega ánægð með
útkomuna og þetta er mikið notað,“
segir Björn Gunnlaugsson, aðstoð-
arskólastjóri Laugarnesskóla.
Nýverið var bætt aðstaða fyrir
reiðhjól nemenda við skólann og
settir upp sérstakir standar fyrir
hlaupahjól. Er þar um nýjung að
ræða að sögn Björns.
„Ég veit ekki betur en við séum
fyrsti skólinn sem splæsir í þetta.
Það er í það minnsta enginn annar
skóli í borginni kominn með svona,“
segir Björn. Hann segir að sett hafi
verið á fót lítil nefnd með aðkomu
foreldra, nemenda og starfsfólks
sem skoðaði nokkra kosti. Útkom-
an var að keyptir voru tveir hlaupa-
hjólastandar að utan.
„Það eru margir krakkar sem
koma á reiðhjólum og hlaupahjól-
um í skólann og það var aðkallandi
þörf á svona aðstöðu. Við vorum áð-
ur með litla geymslu inni í skól-
anum fyrir hlaupahjólin en það var
ofboðslega óhentugt og erfitt gat
verið að komast að hjólunum. Nú
bera krakkarnir sjálfir ábyrgð á því
að vera með lás og geta læst
hlaupahjólin við standinn,“ segir
Björn.
Þörf á fleiri hjólastöndum
Hvor standur tekur 20 hjól að
sögn Björns. Þar sem nemendur í
Laugarnesskóla eru hátt í sex
hundruð eru standarnir fljótir að
fyllast. „Ég er hræddur um að það
þurfi að fjölga þeim.“
Björn segir að ekki hafi þurft að
kosta miklu til vegna þessa. „Þetta
var líka vel þess virði og nauðsyn-
legt þegar krakkarnir eru að velja
sér heilnæman og vistvænan ferða-
máta í skólann.“
Börn geta nú læst hlaupahjólunum
 Laugarnesskóli fyrsti skólinn með
hlaupahjólastanda  Aðkallandi þörf
Morgunblaðið/Eggert
Nýjung Tveir hlaupahjólastandar hafa verið settir upp við Laugarnesskóla. Útlit er fyrir að þörf sé á fleirum.
Heildarupphæð launakrafna sem
stéttarfélagið Efling hefur lagt
fram fyrir sína félagsmenn hefur
vaxið um 40% á ári síðustu fimm
ár. Kröfurnar endurspegla, að
mati Eflingar, „raunveruleg brot á
réttindum félagsmanna, ekki mis-
tök í launabókhaldi“.
Formaður Eflingar og aðstoð-
arsviðsstjóri kjaramálasviðs félags-
ins segja að framkvæmdastjóri
Samtaka atvinnulífsins hafi gert
lítið úr þessum staðreyndum í að-
sendri grein sem birtist í Morg-
unblaðinu í gær. Það þykir þeim
sorglegt.
„Fyrir fólk á lægstu launum er
launaþjófnaður ekki aðeins sár nið-
urlæging heldur efnahagslegt stór-
tjón. Meðalupphæð launakröfu sem
Efling setti í innheimtu árið 2019
er yfir hálf milljón. Það segir sig
sjálft hvað slík upphæð þýðir fyrir
láglaunamanneskju,“ segir í að-
sendri grein Sólveigar Önnu Jóns-
dóttur, formanns Eflingar, og Ing-
ólfs B. Jónssonar, aðstoðarsviðs-
stjóra kjaramálasviðs félagsins.
Þau segja að launaþjófnaður á
íslenskum vinnumarkaði sé í veld-
isvexti.
Í greininni kemur fram að á síð-
asta ársfjórðungi hafi kjara-
málasvið Eflingar skráð yfir 260
ný mál sem varða ýmis rétt-
indabrot. Þar af voru 87 launa-
kröfur að heildarupphæð rúmar 65
milljónir. Nokkrir af þeim atvinnu-
rekendum sem kröfurnar snúa að
eru með meira en tíu opnar launa-
kröfur.
„Mjög sjaldgæft er að launakröf-
um Eflingar sé hnekkt og yfirleitt
fást þær greiddar að endingu, oft
með aðstoð lögmanna félagsins.
Vandamálið er hins vegar að
innheimtuferli launakröfunnar get-
ur tekið óratíma. Stundum þarf að
fara með kröfur fyrir dóm, í gegn-
um þrotabú gjaldþrota fyrirtækja
eða í gegnum ábyrgðarsjóð launa,“
segir í greininni. »18
260 mál skráð sem
varða réttindabrot
 Launakröfur vaxið um 40% árlega
Jón Sigurðsson Nordal
jonn@mbl.is
Páll Gunnar Pálsson, forstjóri Sam-
keppniseftirlitsins, staðfesti við
Morgunblaðið að Félag atvinnurek-
enda hefði sent ábendingu til Sam-
keppniseftirlitsins þar sem athygli
var vakin á því að félagið teldi
gjaldskrá Íslandspósts fyrir pakka-
sendingar brjóta gegn lögum um
póstþjónustu og ákvæði samkeppn-
islaga. Ábendingin er til skoðunar
en ekki hefur verið tekin afstaða til
þess hvort hefja þurfi rannsókn og
málsmeðferð.
Birgir Jónsson, forstjóri Íslands-
pósts, tekur undir gagnrýni fram-
kvæmdastjóra Félags atvinnurek-
enda á fyrirkomulagi póstþjónustu
hér á landi. „Þetta er hárrétt, það
sem [Ólafur] er að segja, en það er
ekki eins og þetta sé ákvörðun Ís-
landspósts,“ segir Birgir.
Í aðsendri grein Ólafs Stephen-
sen, framkvæmdastjóra FA, sem
birtist í Morgunblaðinu í gær, fór
hann hörðum
orðum um stjórn-
arhætti Íslands-
pósts og sagði
ríkisfyrirtækið
stunda undir-
verðlagningu
sem stangast á
við lög.
„Tilvera Ís-
landspósts er
umdeilanleg.
Þetta er fyrirtæki í ríkiseigu og rík-
ið hefur ákveðið að við eigum að
vera á samkeppnismarkaði. Það er
erfitt og skapar árekstra,“ segir
Birgir.
„Og ég get alveg séð að það eru
pólitískar skoðanir um það hversu
langt ríkið á að seilast inn í atvinnu-
lífið og ég er svo sem ekkert ósam-
mála þeim skoðunum sjálfur.“
Starfa undir stöðugu eftirliti
Birgir leggur aftur á móti áherslu
á að gagngert eftirlit sé með Póst-
inum sem myndi ekki láta fram hjá
sér fara ef fyrirtækið starfaði í bága
við lög. „Við erum undir kastljósi
Samkeppniseftirlitsins, við erum
með sérstaka nefnd sem starfar í
kringum okkur, við erum með Póst-
og fjarskiptastofnun, við erum með
Ríkisendurskoðun, við erum með
alla á bakinu á okkur,“ segir Birgir.
„Við erum sífellt að draga okkur
út úr samkeppni, við erum t.d. hætt
að dreifa fjölpósti þar sem það var í
samkeppni við einkafyrirtæki. Við
erum að reyna að minnka svona
árekstra en þeir eru þó alltaf til
staðar vegna þess að ríkið er ekki
búið að setja okkur á fjárlög. Með-
an Íslandspóstur þarf að reka sig
sem fyrirtæki þá er þetta frekar
óheppilegt rekstrarform í raun og
veru.“
Staðhæfingum Ólafs um að Ís-
landspóstur stundi ólöglega verð-
lagningu og niðurgreitt undirboð
þjónustu vísar Birgir alfarið á bug.
„Við erum að fara eftir lögum, og
lögin segja að það eigi að vera eitt
verð fyrir allt landið.“
Ábending FA til skoðunar
 Forstjóri Íslandspósts tekur undir gagnrýni Ólafs Steph-
ensen en vísar ásökunum um ólöglega verðlagningu á bug
Birgir
Jónsson
Bjarni Ákason, athafnamaður og fjár-
festir, var í gær sýknaður í héraðs-
dómi af ákæru héraðssaksóknara fyr-
ir að hafa stungið um 44 milljónum
króna undan skatti. „Ég vona að þessi
langa sorgarsaga sé loks á enda,“
sagði Bjarni og er ómyrkur í máli um
framgöngu yfirvalda í málinu, ekki þá
síst hve lengi það hafi velkst í kerfinu
af tilefnislausu.
Að sögn Bjarna var upphaf málsins
það, að tvítalið hafi verið fram á hann
og fyrirtæki í eigu hans á árunum
2007-2009. Þegar það kom í ljós hafi
endurskoðendur hans sent bréf til
ríkisskattstjóra, óskað leiðréttingar
vegna eigin mistaka. „Ég hafði sjálfur
frumkvæði á leiðréttingu framtalanna
á sínum tíma, en það virðist hafa sett
málið af stað, sem
er vonandi að
ljúka núna, rúm-
um áratug síðar,“
segir Bjarni í
samtali við Morg-
unblaðið.
Eftir sex ár hafi
ríkisskattstjóri
loks fallist á að
leiðrétta framtal
fyrirtækisins, en ekki framtal Bjarna
sjálfs, og málið sent áfram til skatt-
rannsóknarstjóra, sem í fyllingu tím-
ans hafi sent það til héraðssaksókn-
ara, en í millitíðinni fékk Bjarni tvær
leiðréttingar frá yfirskattanefnd og
endurgreiðslur í samræmi við það.
„Ég hef orðið fyrir miklu fjárhags-
tjóni vegna þessa, hvert skref, hvert
lögmannsbréf, kostar peninga, og ég
hef þurft að selja frá mér eignir vegna
þessa,“ segir Bjarni. Hann telur þó að
kostnaður hins opinbera sé margfalt
meiri. „Allt að óþörfu en enginn ber
ábyrgð.“
Bjarni gleðst yfir sýknunni, en er
gramur hinu opinbera fyrir að hafa
„djöflast á mér og minni fjölskyldu í
heilan áratug yfir skattskýrslu sem
ég bað sjálfur um leiðréttingu á“.
Hann kveðst nú bíða ákvörðunar
ríkissaksóknara um hvort hann áfrýi
eða láti málið niður falla. „Þegar ríkið
er búið að ljúka sér af þarf ég bara að
sjá til hvort ég stefni ríkinu fyrir
þessa glórulausu óvissuferð.“
andres@mbl.is
Íhugar að stefna ríkinu
fyrir glórulausa óvissuferð
 Bjarni Ákason sýknaður af skattsvikaákæru eftir áratug
Bjarni Ákason