Bæjarins besta - 20.12.2001, Blaðsíða 22

22 FIMMTUDAGUR 20. DESEMBER 2001
Ég hef alltaf haft mjög gam-
an af því að lesa. Það hefur
jafnan veitt mér ánægju. Ég
reyni líka að hreyfa mig dálítið
og geri það á hverjum morgni
og stundum síðdegis. Ég held
að það sé afar mikilvægt að
lifa heilbrigðu lífi. Ég byrja
hvern dag á því að fara í röska
göngu hér á Bessastöðum;
mér finnst það hollt jafnt huga
og líkama. Náttúrufegurðin er
einstök og hver árstíð hefur
sína töfra; haustlitir, kyrrðar-
stundir á vetrum, vaknandi líf
á vorin og dýrð íslenska sum-
arsins.
Svo reyni ég að finna stund-
ir fyrir fjölskylduna, fyrir dæt-
ur mínar og samveru með
þeim og öðrum í fjölskyld-
unni. Þær stundir eru ekki eins
margar og ég gjarnan vildi.
Þetta er ekki stór fjölskylda
en við höfum verið samhent.
Við höfum gengið í gegnum
ánægjutíma og líka tíma sem
voru mjög erfiðir, við höfum
glímt við sorg og söknuð.
Það var ekki alltaf auðvelt
að sinna embættisskyldum á
þeim stundum, í því návígi
sem orðið er í fjölmiðlum á
okkar dögum þegar ágengni
við einkalíf er orðin starfs-
háttur og tíska margra miðla;
kannski óhjákvæmileg þróun
fjölmiðlunar á okkar tímum.
Að þessu leyti býr forsetinn
nú við allt önnur skilyrði en
hinir fyrri forsetar. Í tíð þriggja
fyrstu forsetanna var ekki
sama ágengni, einfaldlega
vegna þess að sjónvarpið var
ekki komið til skjala eða
miklu hófstilltara. Þá voru
heldur ekki gefin út tímarit
eða blöð sem byggðu framar
öðru á myndríkum frásögnum
af atburðum í lífi einstakl-
inga.“
Kastljós á persónur
„Að þessu leyti má segja,
að það sé flóknara fyrir forset-
ann nú en það var á fyrri ára-
tugum að takast á við þennan
vanda. Hér á Íslandi hafa, eins
og í öðrum löndum, komið til
sögunnar myndatímarit sem
gera fyrst og fremst út á ein-
hverjar frægðarmyndir af
fólki. Og það þarf að fylla
blaðið í okkar litla samfélagi
þar sem er kannski ekki eins
mikill efniviður og í ýmsum
öðrum löndum. Ég vona hins
vegar að við reynum að varð-
veita hér á Íslandi ákveðna
virðingu fyrir friðhelgi og
einkalífi einstaklinga eins og
hefur fylgt okkar samfélagi.
Ég hef tekið eftir því að
sumir hafa talað um í nei-
kvæðri merkingu það sem þeir
hafa nefnt „Séð-og-heyrt-
væðingu“ forsetaembættisins
– eins og það sé eitthvað sem
við hér höfum haft með að
gera. Við búum einfaldlega
við það, að hér í landinu er
nýr miðill sem getur eins og
hver annar miðill haft aðgang
að því að mynda forsetann
hvenær sem hann kemur fram
við hin og þessi tækifæri og
nýtir svo það efni stundum
með því að færa í stílinn og
hliðra samhengi. Ég get nefnt
sem dæmi, að stundum eru
dætur mínar með mér í leik-
húsi eða á tónleikum og lenda
með á myndum. Það er þó
ekki svo að þær hafi sóst eftir
þessu sviðsljósi; þótt ýmsir
miðlar hafi eftir því leitað öll
þessi ár að þær veittu viðtöl,
þá hafa þær aldrei gert það
heldur reynt fyrir sitt leyti að
draga ákveðnar varnarlínur.
Það verður vandasamt, að
ég hygg, bæði fyrir mig og þá
sem gegna forsetaembættinu
í framtíðinni, að feta sig áfram
í ljósi þeirra breytinga sem
orðið hafa í íslenskri fjölmiðl-
un. Með tilkomu sjónvarpsins
lendir kastljós umfjöllunar í
ríkara mæli á persónur. Hvað
embættið áhrærir ekki ein-
vörðungu á persónu forsetans
heldur einnig á það fólk sem
honum tengist. Þessi mynd-
væðing er nánast eðlisbreyt-
ing á umfjölluninni. Áður fyrr
voru þetta eingöngu textar og
sama myndin af Sveini
Björnssyni og Ásgeiri Ás-
geirssyni notuð ár eftir ár. Í
dag er myndatæknin með allt
öðrum hætti; myndir fara á
örskotsstundu um Netið, hvar
sem menn eru staddir í ver-
öldinni. Sjónvarpið hefur alið
upp heila kynslóð neytenda
og fjölmiðlafólks sem hugsar
kannski fyrst og fremst í
myndum og myndaáherslum.
Við sjáum bæði á Norður-
löndum, í Bretlandi og Banda-
ríkjunum, að þetta getur farið
út í öfgar. Við Íslendingar höf-
um enn ekki náð svo langt á
þeirri braut. Ég vona að á sama
hátt og við varðveitum það
öryggi og þá friðsæld sem ein-
kennir íslenskt samfélag, þá
muni íslenskir fjölmiðlamenn
ekki ganga eins langt og
starfsbræður þeirra og systur
gera í grannlöndum okkar.“
Þjóðarheimili
Íslendinga
– Hér býr forsetinn, á
Bessastöðum, á þessum fagra
stað sem er svo undarlega í
sveit settur, eins og eyland,
ríflega örskot frá ys borgar-
innar en samt svo langt í burtu
… Hvernig er að eiga hér
heima? Er hér alltaf svona
friðsælt? Eða kemur fyrir að
vart verði ónæðis og ágengni
forvitins fólks?
„Bessastaðir eru blessunar-
lega á opnu svæði; náttúran
og húsin renna saman í eina
heild sem hafið, fjöllin, sjón-
deildarhringurinn og síbreyti-
leg birtan sveipa dulúð. Þetta
blandast svo sögunni og ör-
lögum fyrri tíða sem við erum
minnt á í hverju spori hér á
staðnum. Það eru mikil for-
réttindi að búa á slíkum stað
og fá að njóta hans á hverjum
degi. Það hefur verið mér og
okkur kappsmál að staðurinn
sé opinn og öllum aðgengi-
legur, og við treystum enn á
heiðarleika gestanna, hvort
sem þar eru á ferð ráðamenn
eða almenningur.
Það koma margir hingað til
Bessastaða. Við höfum áætlað
að það séu nærri 100 þúsund
manns sem koma hingað í
hlaðið ár hvert – Íslendingar,
erlendir ferðamenn, stundum
ferðahópar eða útlendingar í
fylgd með Íslendingum. Kirk-
jan er ávallt opin og fólki er
frjálst að ganga hér um og
njóta staðarins. Við tökum líka
á móti mörgu fólki sem kemur
hingað til Bessastaða í form-
legum erindum við ýmis tæki-
færi. Það er breytilegt frá ári
til árs en okkur telst svo til að
við tökum formlega á móti
fimm til sjö þúsund manns
sem gestum hér inni á Bessa-
stöðum á hverju ári.
Þá eru ótaldir fjölmargir
sem koma á staðinn til að
skoða hann án þess að um
formlega móttöku eða atburð
sé að ræða; fólk sem til dæmis
skoðar fornleifakjallarann
sem er mikil gersemi. Þar eru
minjar um gamla konungs-
garðinn og hægt er að horfa
inn í dýflissuna þar sem Jón
Að mála grindverkið umhverfis Túngötu 3, horft til sjúkrahússins.
Á Balanum á Þingeyri.
Hreggviðsson sat, eins og
Halldór Laxness segir frá í
Íslandsklukkunni. Hér koma
menn líka til að skoða góða
gripi sem hér eru og tengjast
sögu lýðveldisins, sögu
Bessastaðastaða, sögu þjóðar-
innar.
Bessastaðir eru þjóðar-
heimili okkar allra, þjóðar-
heimili Íslendinga, og það á
að vera opið og aðgengilegt.
Það má kalla einstakt í veröld-
inni að þjóð sé svo friðsöm að
hver og einn geti gengið um
túngarð þjóðhöfðingjans án
þess að honum sé stuggað frá.
Á þessum síðustu og verstu
tímum eru mikil verðmæti í
því fólgin fyrir okkur sem þjóð
að búa við slíka friðsæld og
geta minnt veröldina á að ótti
og ofbeldi eru ekki óhjá-
kvæmilegur fylgifiskur mann-
legs samfélags.“
– hþm
Forsetinn horfir út um gluggan á Bessastöðum.
51.PM5 19.4.2017, 09:5222