Stefnir - 01.03.1951, Blaðsíða 43

M ARGHÖFÐAÐA ÓFRESKJAN
Á sama tíma áttu sér stað svip-
aðir atburðir í Lorraine, Saint
Claude, Jura og Labourd í Pyr-
cneunum. Allir vitnisburðirnir
voru líkir, bæði hvað viðvék
lýsingu á stöðunum og atburð-
unum. Þeir, sem séð höfðu sýn-
irnar, komust ekki í mótsagnir
hver við annan, þótt þeir væru
yfirheyrðir hver í sínu lagi. Þessi
hópímyndun á sennilega eitthvað
skylt við taugaáfall og þau tengsl.
sem fylgja slíku sálarástandi.
Uppþot getur orsakast af svip-
uðum ástæðum: mikilli sefjunar-
hæfni og fullkominni vöntun á
sjálfsstjórn. Ef maður hrópar
„EIdur“, fyrir aftan mann, sem
gengur á götunni eða situr heima
og les í blaði, snýr viðkomandi
sér áreiðanlega við, en hann
krefst strax nánari skýringa.
Segjum nú að maður heyri hróp-
að í dimmum samkomusal, með
ákveðinni röddu, „Eldur“, þá
flykkjast allir til dyranna, án
þess að hugsa sig um, til þess að
flýja frá ímyndaðri hættu.
í ÖÐRU LAGI er hægt að rekja
aðdáun múgsins á einstökum per-
sónum til sömu ástæðna. Hitler,
Mussolini og hinir guðlegu feð-
ur Harlem-svertingjanna, bæði
hugsuðu, töluðu, skjátlaðist og
ímynduðu sér eins og múgurinn.
41
Þeir trúðu, að þeir væru sendir
af guði, örlögunum eða forsjón-
inni. Menn verða að trúa öllu,
sem múgurinn trúir og meiru til.
Þar fyrir utan er mest undir því
komið að koma áheyrendunum í
létt dá, sem kemur þeim til að
trúa öllum hugmyndum og gerir
(þá móttækilega fyrir sérhverja
sefjun. Hér eru t. d. ráðlegging-
ar um það, hvernig menn eiga að
fara að því að skapa hrifningu
á fundi:
1) Valinn er stór samkomusal-
ur eða fundurinn haldinn undir
berum himni og reynt að hafa
á öllu svo viðkunnanlegan og
hátíðlegan blæ, sem frekast er
unnt. Mussolini var mjög hrif-
inn af því að halda ræður sínar
þannig, að hann sneri sér að haf-
inu, þannig að niður þess væri
eins og bergmál af fagnaðarlát-
um múgsins.
2) Áður en fundurinn hefst
eru leikin í hátalarann dægurlög
og vinsæl sönglög, sem sjaldan
eru í nokkru sambandi við fund-
arefnið.
3) Þegar ræðumaðurinn kem-
ur inn er leikinn hátíðlegur marz.
4) Öðru hvoru beinir ræðu-
maðurinn spurningum beint til
mannfjöldans og krefst svars
allra: já eða nei.