Stefnir - 01.03.1951, Blaðsíða 80

78
STEFNIR
Tékkarnir á hærra stigi en nokk-
ur annar slavneskur þjóðflokk-
ur, sérstaklega vegna hinnar
verklegu þróunar í Bæheimi og
Mæri, og í þeim héruðum þfði
fjölmenn og vel efnuð borgara-
stétt. Slóvakarnir aftur á móti
stunduðu meira jarðrækt en iðn-
að. Stafaði það bæði af land-
fræðilegum ástæðum og af þeim
erfiðleikum, sem stöfuðu af því
að þeir voru aðeins lítill minni-
hluti í hinu volduga ungverska
ríki. Allt frá upphafi var það aug-
ljóst, að það myndi verða allt
annað en auðvelt að sameina
þessa tvo þjóðflokka í samstæða
heild. Höfundur hins tékkóslóv-
akíska lýðveldis, Thomas Masa-
ryk, er sagður hafa sagt eitt sinn:
„Gefið mér fimmtíu ár og ég
skal sameina þessa tvo hópa í
eina þjóð.“ En hann og eftirmað-
ur hans, Eduard Benes, fengu
aðeins tuttugu ár, og það var ekki
nóg. Sambandið milli Tékka og
Slóvaka var ekki gott á þessum
tuttugu árum, og 1939 sannaðist
það hve veik þau bönd voru, sem
áttu að binda þá saman. Þegar
Hitler gerði Slóvakíu að óháðu
ríki, en Bæheimur og Mæri var
gert að þýzku verndarríki.
ÞAU SEX ÁR sem „slóvakíska
ríkið“ stóð, urðu kröfur Slóvak-
anna, um sjálfstæði, háværari.
Kommúnistarnir í tékknesku
bráðabirgða stjórninni, eflir
stríðið, notuðu sér þetta flokki
sínum til framdráttar. 1945 höfðu
Slóvakar engar ástæður til að
elska Rússana. Þeir höfðu veriÖ
frelsaðir af rauða hernum og
það hafði verið bæði kvalafullur
og auðmýkjandi atburður. (sem
Tékkarnir í Bæheimi og M*ri
höfðu að mestu losnað við). Auk
þess var katólska kirkjan svo
sterk, að mikill hluti Slóvaka
var af þeim ástæðum andkomm-
únistar, en kommúnistaleiðtog-
arnir beittu svo snjallri, kerfis-
bundinni stjórnmálabaráttu, að
þeir fengu mun meira fylgi en
þeir höfðu gert sér vonir um.
Því olli einkum framkvæmd
Kosice-áætlunarinnar — áætlun-
arinnar um eftirstríðs-Tékkósló-
vakíu, sem gerði ráð fyrir tals-
vert víðtækari sjálfstjórn handa
Slóvökum. Þar við bættist að
slóvakíski kommúnistaflokkurinn
var skilinn frá þeim tékkneska,
og það bragð varð til þess, að
kommúnistar gátu krafist fleiri
ráðherra í stjórninni en þeir
hefðu getað að öðrum kosti.
Um leið og byltingin í febrú-
ar 1948 var farsællega til lykta
leidd, og þar sem loforð komm-
únista til Slóvakanna höfðu þá