Stefnir - 01.12.1981, Blaðsíða 42

SUS-fréttir
Fundur um PóUand
Miðvikudaginn 21. október gekkst
utanríkismálanefnd SUS fyrir fræðslu-
fundi um málefni PóIIands. Gestur fund-
arins var dr. Arnór Hannibalsson,
lektor, og flutti hann yfirgripsmikið
erindi um baksvið þeirra atburða, sem
svo m jög hafa verið í fréttum undanfarin
misseri. Skal hér drepið á nokkur atriði,
sem fram komu í máli hans.
Þegar pólska alþýðulýðveldið var
stofnað árið 1948 voru tvær trúarsetn-
ingar kommúnista hafðar að leiðarljósi
við mótun hins nýja ríkis. Önnur var sú,
að lögð skyldi höfuðáherzla á þunga-
iðnað við uppbyggingu atvinnulífsins
enda þótt Pólland búi ekki yfir þeim nátt-
úruauðlindum, sem nauðsynlegar eru til
þess að slíkur rekstur verði hagkvæmur.
Hráefni til iðnaðarins eru flutt inn frá Sví-
þjóð og Rússlandi. Hin trúarsetningin er
sú, að litið skal á bændur sem stéttaróvini
(enginn veit af hverju) og skulu þeir sæta
mcðferð af hálfu ríkisvaldsins samkvæmt
því og starfa á samyrkjubúum. Ritskoð-
un var og talin skilyrði fyrir viðgangi hins
kommúníska ríkis.
Þegar Gomulka kom til valda árið
1956 naut hann stuðnings þjóðarinnar og
mun það einsdæmi í ríkjum Austur-
Evrópu. Valdaskeiði hans lauk hins
vegar í desember 1970 með blóðbaði í
Gdansk eftir að verkamenn höfðu risið
upp til að andmæla þeirri fyrirætlan
stjórnarinnar að draga úr niðurgreiðsl-
um á neýzluvarningi. Átti að verja
auknum fjármunum í þungaiðnaðinn en
minni niðurgreiðslur hefðu haft í för með
sér skerta kaupgetu almennings. Gizkað
hefur verið á að um 400 manns hafi fallið
í Gdansk en opinbera talan er 27. Hrakt-
ist Gomuika frá völdum í niðurlægingu
og fyrirlitningu, og belgískur námu-
verkamaður af pólsku foreldri, Gierek,
tók við.
Myndun Samstöðu, þjóðarhreyfingar
Pólverja, og samkomulag hennar og
stjórnarinnar 21. ágúst 1980 mörkuðu
þáttaskil í sögu Póllands. Það, sem Sam-
staða hefur Iagt áherzlu á, eru einkum
eftirfarandi atriði: (a) verkfallsréttur,
(b) afnám ritskoðunar, (c) náðun þeirra
sem fangelsaðir voru eftir uppþotin 1970
og 1976, (d) verðlag hækki ekki nema
kaupgjald fylgi á eftir, (e) starfsráðning-
ar fari ekki fram gegn framvísun flokks-
skírteinis heldur ráðist af hæfileikum,
getu og menntun, (f) heilsugæzla verði
bætt.
Nú er málum svo komið í Póllandi, að
hagkerfið er nánast hrunið ef undan er
skilinn einkageirinn í landbúnaði. Hag-
stjórn verður engri komið við. Ríkiskerf-
ið er lamað og flokkurinn tvístraður.
Kveður svo rammt að matvælaskorti, að
hungursneyð blasir við verði ekki að gert.
Við bætist að orkuframleiðsla er í lág-
marki, neyzlurafmagn er skammtað og
kolavinnsla e.t.v. þriðjungur af því, sem
gerist í meðalári.
Dr. Arnór Hannibalsson skýrði frá
því, að hvað sem öllum réttindamálum
liði, væri krafa Pólverja á hendur stjóm-
inni nú fyrst og fremst sú, að fólkið fái
mat. En í ljósi þess að fyrirsjáanlegt er að
Eyjapistill
Laugardaginn 7. nóv. héldu Eyverjar
aðalfund sinn. Fráfarandi formaður
Magnús Kristinsson flutti skýrslu
stjórnar, þar kom fram að mikil gróska
var í starfi félagsins s.l. starfsár. Fjöl-
margir stjórnar- og fulltrúaráðsfundir
voru haldnir auk þess voru aðrir fastir
liðir á sínum stað, má þar nefna þrett-
ándagleði og vorhátíð Eyverja. Þá stóðu
Eyverjar fyrir útgáfu upplýsingaritsins
eins og áður. Upplýsingarit þetta er
símaskrá Vestmannaeyja auk f jölmargra
annarra upplýsinga um stofnanir bæjar-
sjóðs Vestmannaeyinga. Eyverjar efndu
til hópferðar á Keflavíkurflugvöll sl.
Pólverjar sjá nú fram á að þurfa að þrauka
veturinn vannærðir í illa hituðum húsum
virðist spurningin þessi: hversu margir
farast fyrir vorið? Ljóst er að verði Pól-
verjum ekki komið til hjálpar munu þeir
þola miklar hörmungar þennan vetur.
Skorar Stefnir á lesendur sína og aðra
íslendinga að leggja veglega af mörkum í
söfnun þá, sem Hjálparstofnun kirkj-
unnar og fleiri aðilar standa að til bjargar
pólsku þjóðinni.
Á fundi utanríkismálanefndar kom
ungur Pólverji, sem stundar nám við Há-
skóla íslands, og svöruðu þeir Arnór
spurningum fundarmanna að framsögu-
erindinu Ioknu. Fundurinn var hinn
fróðlegasti og gagnlegur þeim er hann
sóttu. Ólafur Ísíeifsson.
vetur, einnig skoðuðu þeir Stjórnarráðið
og Alþingishúsið.
I þessari ferð voru Heimdellingar
okkur innan handar svo og Jón Magnús-
son þáverandi form. S.U.S. og Geir
Haarde núverandi form. S.U.S.
Hópur Eyjverja fór á S.U.S. þing á
Isafirði í ágúst s.l. svo og á landsfund eins
og venja er.
í skýrslu formanns kom fram að fjár-
hagur félagsins er góður.
Magnús Kristinsson gaf ekki kost á sér
til endurkjörs, en undir hans stjórn hefur
starf Eyjverja verið mjög blómlegt, en
eins og kunnugt er þá er Magnús stjórn-
armaður í Sambandi ungra sjálfstæðis-
manna svo hann er ekki að draga sig neitt
í hlé. Ég vil á þessum vettvangi enn
ítreka þakklæti til Magnúsar fyrir hans
42