Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1929, Page 128

126
fullorðinna e. t. v. 80—90%, eða aðeins 30—40%. Hvar var helzt að
böást við smitun barna og nnglinga, eða var allt héraðið ef til vill
smitað, engir blettir hreinir? Það virtist mikilsvert og enda áríðandi,
að fá vitneskju um þetta, og sannast að segja fæ ég ekki skilið, að
hverjum lækni sé það ekki áhugamál í sínu héraði og heilbrigðis-
stjórninni að vita, hvernig landslýðurinn er „inni við beinið“ í þessu
efni. Eitt var það enn, sem ekki sízt ýtti undir þessa rannsókn mína.
Ég vissi um bólusetningu Calmettés og hafði mikinn hng á að fram-
kvæma hana í héraðinu. En til þess að vita, hverjar horfur væru á
framkvæmd hennar, var anðvitað nauðsynlegt, að gera Pirquetspróf-
un á öllum, börnum og unglingum.
Ég framkvæmdi þessa rannsókn í ágúst og sept.mánuðum síðastl.
og ferðaðist um héraðið í því skyni, en á Djúpavogi í nóv. og' desember.
Þar sem allir voru rannsakaðir, var ekki hægt að safna fólkinu saman
á vissa bæd. Fór ég því á hvern hæ í héraðinu tvisvar, til prófunar og
skoðunar eftir á. Yfirleitt tók fólkið þessu vel og lét sér skiljast málið.
Hitt voru undantekningar, að menn hliðruðu sér hjá rannsókn, sumir
að því er mér skildist af kvíða fyrir úrslitunum og aðrir af skilnings-
skorti, einknm stöku gamalt fólk. Prófunin var framkvæmd með hör-
undsrispu með hólusetningarjárni, ofan i dropa af óþynntu tuber-
kulini. Rispan var gerð, svo grunn, að eftir á sáust aðeins einstöku
blóðdílar í henni. í einstöku tilfellum gerði ég', til prófunar, tvær risp-
ur, aðra lítið eitt dýpri, og sást enginn munur á útkomunni. Skoðað
var eftir 24 til 48 kl.tíma, eftir ástæðum. Yfirleitt var útkoman orðin
greinileg eftir sólarhring, þar sem hún var glögg á annað borð, en í
vafasömum tilfellum virtist betra að bíða nokkuð á annan sólarhring-
inn. Greinileg útkoma heldur sér lengi, hve lengi, hefi ég ekki athugað.
Eins og skýrslan ber með sér, voru rannsakaðir 677 af 866 ibúum
héraðsins, eða ca. 78%, sbr. III. töflu. í Breiðdal var rannsakað á
hverjum bæ, í Beruneshreppi féllu úr 3 bæir og 2 bæir í Geithellnahr.,
ennfremur fáein heimili á Djúpavogi (4), þar sem aðeins var roskið
fólk. Það skal tekið fram, að á engu þessara heimila voru frekari
líkur til smitunar en á öðrum heimilum. Þeir, sem annars ekki
voru teknir með, voru: 1) Þeir, sem höfðu áreiðanlega haft
berklaveiki, 2) þeir, sem voru fjarverandi, 3) þeir, sem
ekki vildu ganga undir rannsókn og 4) börn á 1. ári. Þar
sem útséð var um, að Calmettes bólusetning yrði ekki framkvæmd að
þessu sinni, en von um að hún yrði gerð síðar, og þá þörf á að g'era
Pirquetspróf á yngstu börnum á undan, þótti ekki nauðsyn að taka
ungbörnin með að þessu sinni, með því og, að það myndi litlu eða
engu breyta um vitneskju og niðurstöðu. Að því er 1) snertir, berkla-
sjúklinga, þá voru alls rannsakaðir 17, í öllum hreppum, sem nokkurn
veginn vissa var um, að höfðu haft snert af Tb. fyr á árum. Var þetta
gert sumpart eftir ósk þeirra, en einnig sem nokkurskonar prófun á
aðferðinni. Þeir reyndust allir greinilega jákvæðir. Útkoman var ann-
ars yfirlitt dálítið misjöfn. Langoftast var hún þó greinilega jákvæð
eða neikvæð. Jákvæð var hún talin, þegar fram kom roði og þroti,
rautt þykkildi í og út frá rispunni, en neikvæð, þegar algerlega var
laust við alla reactio, bæði í rispunni sjálfri og í kring. í sumum til-