Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1994, Page 30

2.5.2 Sjálfsvíg
Sjálfsvíg eru í raun sjaldgæf miðað við margar aðrar dánarorsakir og í fámennu landi
eins og Islandi er tala sjálfsvíga lág á hverju ári. Tíðni sjálfsvíga á íslandi hefur
einkennst af miklum sveiflum og fara þarf varlega í samanburði á milli ára. Almennt má
segja að tíðni sjálfsvíga hafi aukist á árunum eftir 1980, ef tillit er tekið til íbúafjölda. Á
þessum áratug hefur heildartíðni hins vegar lækkað, (Könnun á tíðni og orsökum
sjálfsvíga á íslandi, 1996, bls. 20). Þá hefur komið í ljós að sveiflur í sjálfsvígum hér á
landi eru ekki tilviljanakenndar heldur fylgja þær ákveðnu mynstri. Þannig virðist tíðni
sjálfsvíga ná hámarki á þriggja til sex ára fresti (sama heimild, bls. 21).
Sjálfsvíg eru algengari dánarorsök hjá körlum en konum en rannsóknir sýna að konur
gera frekar sjálfsvígstilraunir. Sjálfsvígstíðni meðal ungra karla náði hámarki 1990 en
þá frömdu helmingi fleiri karlar sjálfsvíg en árið á undan. Tíðnin lækkaði strax 1991 og
aftur 1992 (mynd 2.4).
Mynd 2.4
Sjálfsvíg 15-34 ára karla og kvenna
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
Fjöldi/100.000 íbúa
1
liliJli
□ kariar/100.000
■ konur/100.000
I ll II
1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994
í ljós hefur komið í jafnt innlendum sem erlendum rannsóknum að helsti
áhættuhópur varðandi sjálfsvíg eru þeir sem hafa gert sjálfsvígstilraunir (Jóhanna M.
Sigurjónsdóttir o.fl., 1993, bls. 335). Gefa þarf nánari gaum að sjálfvígstilraunum hér á
landi og í ársbyrjun 1994 hvatti landlæknir alla lækna til þess að huga vel að skráningu
sjálfsvígstilrauna og nota víðari skilgreiningu en áður þannig að unnt verði að meta
umfang þess vanda sem við er að etja.
Rannsóknir sýna að konur gera frekar sjálfsvígstilraunir, en karlmenn fremja frekar
sjálfsvíg. Sjálfsvígstilraunir eru tiltölulega algengastar hjá ungu fólki, undir 35 ára aldri
og einnig hjá eldra fólki, yfir sextugu (Könnun á tíðni og orsökum sjálfsvíga á íslandi,
1996, bls. 25).
Miðað við reynslu nágrannalandanna má ætla að um 450 sjálfsvígstilraunir komi til
kasta íslenskra heilbrigðisstofnana á ári, hvort sem þær eru skráðar eða meðhöndlaðar
sem slíkar. Samkvæmt upplýsingum frá íslenskum sjúkrahúsum skráðu þau 210
sjálfsvígstilraunir árið 1994 (sama heimild, bls. 25-27).
26